Býllıngpen kúresemiz degenshe, balalardy izgilikke shaqyrý kerek – pavlodarlyq pedagog
PAVLODAR. KAZINFORM - Pavlodardaǵy daryndy balalarǵa arnalǵan Abaı atyndaǵy gımnazııa muǵalimi Nazerke Semeı býllıngtiń aldyn alý baǵytynda ózindik tehnologııasymen tanyldy. Pedagog oqýshylardy qaıyrymdylyq, izgilik qasıetterine tárbıelep, meıirimdi azamat bolyp qalyptasýyna aıtarlyqtaı áser etip otyr.
Qazaq tili men qazaq ádebıeti pániniń ustazy Nazerke Semeı – úlken izdenis ústinde júrgen jas mamannyń biri. Bıyl oblystaǵy synyp jetekshileri saıysyna qatysyp, respýblıkalyq dodaǵa joldama alypty. Onyń qazirgi qoǵamdy mazalap turǵan másele – býllıngtiń aldyn alý maqsatyndaǵy engizgen tehnologııalaryna oblystaǵy ózge mektepter nazar aýdara bastaǵan.
«Býllıng qoǵamnyń dertine aınalyp, aıtqan saıyn órtteı órshıtin másele bolyp tur. Balalardyń bir-birimen qarym-qatynasy, ata-analarymen qarym-qatynasy, aınaladaǵy ortaǵa, janýarlarǵa degen kózqarasynan osy bir másele jıi baıqalady. Kúresken saıyn azaıar emes. Mıftik eski nanym boıynsha atyn týra aıtýǵa tyıym salynǵan sózder til biliminde «tabý» dep atalatyny málim. Bizdiń ujym býllıngti osy tabýǵa jatqyzdy. Ony atamaýǵa tyrysamyz. Býllıngpen kúresemiz degenshe, balalardy jaqsylyqqa shaqyrý, izgilikke úıretýdi maqsat ettik. Ózim jetekshilik etetin 7-synyp oqýshylary kúnde tańerteń sabaq aldynda «Jaqsylyq jasap jarysaıyqshy» ánin birge oryndaıdy. Odan soń qaıyrymdylyq aktsııalaryna jumyldyryp, olardyń adamdarǵa syılastyǵyn, qurmetin arttyratyn túrli ádis-tásilder oılastyrdym. Árdaıym jaqsy isti kórip, meıirim men qurmetti sanasyna sińirgen bala ony ózge ortada qaıtalaıtynyna daý joq. Bir nárseni isteme degennen góri jaqsylyqta alda bolýǵa jeteleý, jón silteý pedagogıkalyq-psıhologııalyq turǵydan durys baǵytta kele jatqanymyzdy bildiredi. Muny sarapshy mamandarymyz da aıtyp otyr. Osyndaı shaǵyn dúnıeler arqyly balalardyń keleshekte izgi, meıirimdi azamat bolyp qalyptasýyna óz úlesimizdi qossaq degen maqsatymyz bar», - deıdi ol.
Nazerkeniń sózinshe, búgingi urpaq óte zeıindi. Alaıda mektepte ana tilinde bilim alyp, al úıinde ata-anasymen oryssha til qatysýǵa beıim keıbir balalardyń psıhologııalyq qysymda júretinin muǵalimder jıi baıqaıdy. Osydan jasóspirim qaı jerde qazaqsha, qaı jerde orys tilinde sóılesemin dep oılanyp otyrady. Úıdegi tárbıe buryn egiletindikten, ondaı balalardyń oıy da orys tilinde jetiletini ras.
«Ata-anasynyń balamyz qazaqsha oqyp, ana tilinde tárbıe alsyn degen oı-maqsaty quptarlyq. Ókinishke qaraı, balaǵa túsetin qysymdy, aýyrtpalyqty eresekter sezbeımiz. Ár tildiń dybystyq kody bar. Ol kodty alma-kezek aýystyrý adamnyń mıyna úlken salmaq túsiredi. Qostildilik urpaq tárbıesinde osyndaı máseleler týyndatyp otyr. Synyp jetekshisi retinde balalarmen osy turǵyda kóp jumys isteýge tyrysamyn. Muǵalimderdiń kıgen kıimderi, taqqan áshekeıleri, júris-turys máneri balalarǵa áser etedi. Áriptesterimiz kúndelikti sabaqta ulttyq naqyshtaǵy qamzol kıip júrýge ádettengen. Oqýshylar da osyǵan boı úıretip, qazir ár synyp qazaq oıýlarymen órnektelgen jeńsiz kıimderdi kıedi. Osyǵan ár ustaz ornymen mańyz bere bilýi tıis», - dep oıyn tarqatty jas maman.
Nazerke Semeı elimizge tanymal estrada juldyzdary oryndap júrgen kóptegen ánderdiń sózin jazǵan. Shyǵarmashylyqqa jaqyn ári ádebı úrdistiń bel ortasynda júredi.
Jalpy, ýaqyt kóshi uzaǵan saıyn ulttyq mektepterdiń júgi de aýyrlaı túsken. Azattyqtyń aq tańymen qaıta jańǵyryp, zamannyń bar ozyq bilimin jas órkenniń boıyna egip jatqan bilim uıalary búginde ózgeshe kelbetke ıe boldy. Osy bir bıik údeden tabylyp otyrǵan daryndy balalarǵa arnalǵan Abaı atyndaǵy gımnazııanyń el aýzynda aty maqtaýly, beretin bilim-tárbıesi qunarly. Bilim uıasynyń basshysy Saltanat Shabajanova Nazerke bolashaǵynan zor úmit kúttiretin ustazdyń biri ekenin aıtyp ótti.
«Synyp jetekshilerine kóp aýyrtpalyq túsetinin baıqaımyn. Áıtse de, mekteptiń arqalaǵan mıssııasyna adaldyq bizdi ár qıyndyqtan jol taýyp shyǵýǵa jeteleıdi. Mekteptegi synyp jetekshileriniń arasynda arnaıy reıtıng júrgizemiz. Áldebir másele shyǵa qalsa, ony jasyryp-jabý degen bizge jat dúnıe. Birden shuǵyldanyp, máseleni derine jetkizip sheshkenshe tynym tappaımyz», - deıdi ol.
Qurylǵanyna 87 jyl tolǵan gımnazııada zamanynda elimizdiń ádebıeti men ǵylymyna tanymal nebir tulǵalar bilim aldy. Sonyń biri – jazýshy, halyqaralyq «Alash» ádebı syılyǵynyń ıegeri, «Abaıdyń jumbaǵy» kitaby úshin QR Memlekettik syılyǵyn alǵan Ramazan Toqtarov. Qalamgerdiń esimin mektep ujymy áli kúnge ás tutady. Taǵy biri – Nobel syılyǵyna usynylǵan áıgili qazaq ǵalymy, hımııa ǵylymynyń doktory, akademık Habıbolla Ospanov. Ol – hımııa-fızıka salasynda álemge belgili tórt ǵylymı jańalyqty ashqan jalǵyz qazaq. Keńes zamanynda oılap tapqan 23 tehnologııasy óndiriske engizilgen. Onyń 10-y «óte qupııa» sanalypty. Ómiriniń sońǵy jyldary da ǵylymnan qol úzbeı, sonaý AQSh-tan úsh birdeı ǵylymı patentke ıe boldy.
Qazirgi ýaqytta bilim uıasy gýmanıtarlyq baǵyttaǵy gımnazııa retinde qazaq balalaryna tálimdi tárbıe, ozyq bilim berip keledi.
Eske sala keteıik, kadr tapshylyǵy bar óńirlerge úzdik pedagogter tartyla bastady.
