Búgingi qazaqtyń osydan 50 ǵasyr buryn ómir súrgen taıpalarmen baılanysy týraly ocherk jaryq kórdi
«Qazaq halqy men onyń ata tegine oraı antropologııalyq ocherkter» atty jańa kitaptyń tusaýkeser rásimine Memlekettik hatshy Qyrymbek Kósherbaev bastaǵan birqatar zııaly qaýym qatysty.
«Ótken jyly ata tegimizdi antropologııalyq turǵydan zerttep, álemge áıgilegen Ulttyq ǵylym akademııasynyń akademıgi, qazaqtyń ańyz aqsalaqaly Orazaq Smaǵulov aǵamyzdyń 90 jyldyq mereıtoıyn keń kólemde atap óttik. Mine 90-nyń tórine shyqsa da, shyǵarmashylyqtan alystaǵan emes, qazynaly qarııanyń taǵy bir týyndysy jaryqqa shyǵyp otyr. Shejireli tarıhymyzdy túgendep, týysqandyq júıemizdi zerdelegen jarııa ǵylymı eńbektiń jaryq kórýimen quttyqtaımyn. Qazaqtan shyqqan tuńǵysh antropolog, qazaq antropologııasynyń negizin salýshy Orazaq aǵamyz - ulttyq genetıkany tııanaqty zerttegen bilikti maman. Kezinde keńestik tsenzýradan ótpeı kitaby órtelip, qýǵyn-súrginge ushyrasa da, qaıraty muqalmaǵan qaharman tulǵa», - dedi saltanatty sharada Qyrymbek Kósherbaev.
Onyń aıtýynsha, antropolog ardagerdiń otandyq ǵylymnyń damýyna qosqan eńbegi zor jáne óskeleń urpaqqa úlgi-ónege.
«Ǵalym burynǵy eńbekterinde halqymyzdyń 4 myń jyldyq tarıhyn túgendese, búgingi týyndysynda jurtymyzdyń 5 myń jyldyq násildik teginiń ulanǵaıyr atajurtymyzben tyǵyz sabaqtastyǵy baryn ǵylymı túrde dáleldep otyr. Іrgeli zertteýge qatysty QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev óziniń qazaq, orys, túrik tilderinde alǵysóz jazǵan», - deıdi ol.
Qazaqtyń ata teginen habar beretin jańa týyndy qazaq, orys jáne aǵylshyn tilinde jaryq kórdi.
«Bul týyndynyń ǵylymı ereksheligi - búgingi qazaqtyń osydan 50 ǵasyr burynǵy qazaq jerin mekendegen ulttarmen baılanysy aıtylǵan. Ǵylymı túrde eki jolmen dáleldenip otyr, birinshi - sandardy zertteý arqyly, ekinshi ádis - sol kezde qazaq jerinde ómir súrgen taıpalardyń súıegine zertteý júrgizý arqyly. Osyndaı ǵylymı dáleldemeden keıin qazaq halqynyń tarıhy áriden bastalatynyna eshkimniń kúmáni bolmaıdy. Antropologııalyq zertteý birneshe baǵyttan turady. Ol degenimiz ertede ómir súrgen adamnyń bet-álpetin zertteý, súıegin jáne qan quramyn zertteý arqyly. Bundaı zertteýler álemde joqtyń qasy. Taǵy bir aıtyp ótetin jaıt, elimizdiń barlyq óńirleri qamtyldy. ıAǵnı, ár aımaqtyń taıpalaryna zertteý júrgizildi», - dedi týyndy avtory, akademık, antropolog Orazaq Smaǵulov.
