Brıtan qorǵanys salasynyń qaýqary kúsheıtilmek

LONDON. KAZINFORM - Ulybrıtanııa qorǵanys salasyna bólinetin shyǵyndaryn eselep, artılerııalyq snarıadtar men raketalar óndirisine jalpy ishki ónimniń 2,5 paıyzyna deıin jumsamaq.

2030 jylǵa qaraı shyǵyn kólemi jylyna 87 mıllıard sterlıng fýntyn quraǵaly otyr. Bılik ókilderi eshqandaı qaýip tónip turǵan joq deıdi. Biraq olar beıbitshilikti qalasań - soǵysqa daıyndal qaǵıdasyn berik ustanǵandaı, dep habarlaıdy Kazinform-nyń osy eldegi menshikti tilshisi Ǵalymjan Qaramanuly.

Konservatıvtik partııa depýtattarynyń birneshe aıǵa sozylǵan qysymynan keıin bılik ókilderi osyndaı qadamǵa baryp otyr. Qorǵanys mınıstri Grant Shapps ta qazirgideı almaǵaıyp zamandaǵy qaýip-qaterlerge qarsy turý úshin áskerge bólinetin qarajat kólemin arttyrý kerek dep talaı aıtty. Aldaǵy saılaýda bılikten ketýi bek múmkin úkimet basshysy Rıshı Sýnak Torı depýtattarynyń tártibine bas ııýden basqa amaly joq.

Premer-mınıstr Polshadaǵy áskerı bazada NATO kóshbasshysy Iens Stoltenbergpen kezdesýge baryp, málimdeme jasady. Qorǵanys mınıstrligine oq-dári óndirisin arttyrý úshin aldaǵy alty jylda qosymsha 75 mıllıard sterlıng fýnty bólinedi. Osylaısha Ulybrıtanııa NATO-ǵa qorǵanys quraldaryn jetkizýshi ekinshi iri memleket bolǵaly tur.

«Búgin Ulybrıtanııanyń qorǵanys salasy úshin mańyzdy kún. Bul elimizdiń qaýipsizdigi men damýyna quıylǵan ınvestıtsııa. Bul bizdi úıde qaýipsiz jáne shetelde myqtyraq etedi. Biz jamandyq shaqyrmaımyz. Bizge soǵys qaýpi tónip turǵan joq jáne oǵan umtylmaımyz da. Halyq Ulybrıtanııanyń qarýly kúshteri álemdegi eń kásibı, jaqsy daıyndalǵan, keremet jabdyqtalǵan jáne soǵysýǵa qabiletti ekenine senimdi bolýy kerek», - dedi Ulybrıtanııanyń premer-mınıstri Rıshı Sýnak.

Qorǵanys bıýdjetiniń kem degende 5 paıyzy osy saladaǵy ǵylymı zertteýler men taldaýlarǵa jumsalmaq. Avtonomdy drondarǵa quıylatyn qardy kólemi artady. Qorǵanys ınnovatsııalarynyń jańa agenttigi qurylady. Oppozıtsııalyq partııanyń qatań synyna ushyramas úshin Sýnak óz málimdemesinen keıin saılaýshylar áli sheshim shyǵara jatar dep ádemiledi. Leıborıster bolsa, aldaǵy saılaýda jeńiske jetip, bılikke kelgennen keıin «kórpemizge qaraı kósilemiz» dep otyr.

«Leıborıster partııasy qorǵanys salasyna jumsalatyn shyǵyndardy qaltamyz kótergen jaǵdaıda ǵana arttyryp, jalpy ishki ónimniń 2,5 paıyzyna deıin kóbeıtedi. Biz bılikke kelgennen keıin 12 aı ishinde qorǵanys pen qaýipsizdik salasyna strategııalyq sholý jasaýǵa ýáde beremin», - dedi Leıborıster partııasynyń kóshbasshysy Kır Starmer.

Bıliktegiler qaýip birinshi kezekte Reseı, Iran, Soltústik Koreıa jáne Qytaı sııaqty qundylyqtary bólek memleketterden kelýi múmkin dep seskenedi. Qorǵanys salasyna jumsalatyn shyǵyndar eselense, salyq kólemi artyp, syrtqy qaryz kóbeımeıdi deıdi úkimettegiler. Jospar memlekettik qyzmetkerlerdi qysqartý arqyly júzege aspaq. Olardyń sany pandemııaǵa deıingi 70 myń adamǵa deıin azaıtylmaq. Biraq buǵan kúmánmen qaraǵan ekonomıster bar. 2,5% paıyzdyq maqsatty kórsetkishke tek 2030-31 jyldary qol jetkiziledi. Bul resmı qarjylyq boljamdardyń kókjıeginen tys, ıaǵnı 2028-29 jyldary jylyna taǵy 2,5 mıllıard sterlıng fýntyn tabý úshin qarjy kózderi kerek bolady.

«Shyǵyndar jalpy bıýdjette josparlanyp qoıǵan jáne túzetilmedi. Syrtqy qaryz kólemi ulǵaımasa jáne salyqtar óspese, basqa shyǵyndardy qysqartýǵa týra keledi degen sóz. Úkimettiń esepteri jańylystyratyndaı jáne ishki qarama-qaıshylyqtarǵa toly. Qorǵanys salasyna jumsalatyn shyǵyn tym kóp dep oılaımyn», - deıdi Qarjylyq zertteýler ınstıtýtynyń dırektory Pol Djonson.

NATO-ǵa múshe memleketterdiń árqaısysy jalpy ishki óniminiń kem degende 2 paıyzyn qorǵanys salasyna quıýy kerek. Bul Soltústik atlantıkalyq alıanstyń basty talaby. Degenmen oǵan múshe elderdiń 11-i ǵana ótken jyly mindetti mejege jetti. Eger barlyq 32 múshe el talapty oryndasa, NATO bıýdjetine 140 mıllıard sterlıng fýnty quıylar edi. Jalpy bıyl 75 jyldyq mereıtoıyn atap ótip jatqan uıymnyń burynǵydaı qaýqary joq. Oǵan múshe memleketterdiń barlyǵy derlik soǵysty qalaı júrgizý kerektigin umytyp qalǵan. Al geosaıası syn-tegeýrinderdiń neshe túri kún saıyn paıda bolyp jatyr.