Bostandyq quny: Kásipker Qaırat Boranbaev memleketke qandaı aktıvterin qaıtaryp berdi
Osy aptanyń ishinde BAQ betterinde 6 jylǵa sottalǵan kásipker Qaırat Boranbaevtyń memleket menshigine qaıtarǵan aktıvteri jaıly jańalyqtar jıi jarııalanyp jatty. Al kúni keshe sot onyń jazasyn jeńildetti. Osy oraıda Kazinform agenttigi kásipkerdiń qandaı materıaldyq zalaldy ótegenin jáne qansha mıllıardtty memleketke qaıtarǵanyn anyqtap kórdi.
Áýeli Qaırat Boranbaevtyń ustalýynan bastasaq, ony byltyr naýryzda Qarjylyq monıtorıng agenttiginiń qyzmetkerleri Almatyda quryqtady. Taǵylǵan aıyp – kvazımemlekettik sektorda asa iri kólemde qarajat jymqyrý. Tısinshe, Qaırat Boranbaev ýaqytsha ustaý ızolıatoryna qamaldy.
Ustalǵannan bir aı ótken soń Qaırat Boranbaevtyń ıeliginde bolǵan aqyly avtoturaqtar Almaty ákimdigine qaıtaryldy, ıaǵnı «Almaty spetstehparkıng servıs» JShS-niń 70% jáne «Alan Parking» JShS-niń 100% úlesi jergilikti memlekettik organǵa ótti. 25 sáýirden bastap avtoturaqtardan túsken barlyq tabys qala bıýdjetine túsip jatyr.
Araǵa taǵy birneshe aı salyp, Qarjylyq monıtorıng agenttigi 14,5 mlrd teńge jymqyrǵan Qaırat Boranbaevqa qatysty isti tergeý aıaqtalǵanyn málim etti. Atap aıtqanda, asa iri kólemde memleket qarjysyn jymqyrdy jáne aqshany jylystatty degen kúdikke ilingen Qaırat Boranbaev pen onyń senimdi adamy Roman Nahanovqa, «QazMunaıGaz» UK» AQ Basqarýshy dırektory Ibýlla Serdi jáne «QazaqGaz» UK» AQ Basqarma tóraǵasynyń orynbasary Januzaq Taıyrǵa qatysty istiń tergeýin aıaqtap, sotqa joldady. Olar 2019 jyly baqylaýdaǵy «Azııagaz Chýndja» JShS arqyly gazdy jetkizý kezinde Qazaq Gaz UK qarajatyn jymqyrýdyń qylmystyq shemasyn júzege asyrǵan. Agenttiktiń sol kezdegi dereginshe, urlanǵan 14,5 mlrd teńge kólemindegi qarajat keıinnen zańdy kásipkerlik qyzmetten dıvıdend retinde bólý jáne tóleý jeleýimen zańdastyrylǵan. Osylaısha, kúdiktiler jasalǵan zańsyz operatsııalardyń shyn mánin jasyrǵan. Tergeý barysynda keltirilgen shyǵyn tolyq kólemde óteldi. Sonymen qatar, 38 mlrd teńge qolma-qol aqsha men 4,2 mlrd teńgeniń jyljymaıtyn múlikteri tárkilendi.
Budan bólek, Qaırat Boranbaevtyń Avstrııa, Latvııa, Lıýksembýrg, Moldova, Tájikstan, Birikken Arab Ámirlikteri jáne Estonııaǵa shyǵarylǵan aktıvteri boıynsha tergeý júrdi. Sondaı-aq, onyń zańsyz kiristerge satyp alynǵan sheteldik aktıvterdi anyqtalyp, olar buǵattaldy.
Ustalǵan ýaqytynan 4 aı ótken soń kásipker syrtqa zańsyz shyǵarylǵan aktıvterin qaıtara bastady. Ekonomıkalyq resýrstardyń zańsyz shoǵyrlanýyna qarsy is-qımyl máseleleri jónindegi vedomstvoaralyq komıssııadan málimdegendeı, Q. Satybaldyulyna, G. Satybaldyǵa, Q. Boranbaevqa, «ÓKM» JShS operatorynyń basshylaryna qatysty ister boıynsha tergep-tekserý organdary qabyldaǵan sharalarmen shamamen 230 mlrd teńge, onyń ishinde olardy sheteldik ıýrısdıktsııalardan qaıtarý jolymen óteldi. Sondaı-aq, Sybaılas jemqorlyqqa qarsy qyzmet tergegen is negizinde atalǵan azamattar Lıhtenshteınnen 170 mln dollardy óz erkimen qaıtarǵan.
Sonymen qatar Qarjylyq monıtorıng agenttigi Qaırat Boranbaevqa qatysty isti tergeý barysynda «Qazmunaıgaz» AQ-ǵa keltirilgen 11,3 mlrd teńge shyǵyndy ótegen.
Osylaısha, kásipker tergeý amaldary barysynda shyǵyndardy ótep, aktıvterin qaıtaryp bastaǵan edi. Keıin, ıaǵnı byltyr 30 jeltoqsanda Qaırat Boranbaevqa qatysty sot otyrysy bastaldy. Oǵan «AzııaGazChýndja» JShS quryltaıshysy retinde suıytylǵan munaı gazyn satyp alý kezinde 14,5 mlrd teńge urlaý jáne qylmystyq kiristerdi zańdastyrý faktileri boıynsha aıyp taǵyldy.
Sot protsesi úsh aıdan asa ýaqyt júrdi. Sońynda sýdıa bylaı úkim shyǵardy: «QR Qylmystyq kodeksi 58-babynyń 3-bóligine sáıkes Q. Boranbaev, Nahanovtyń múlkin tárkilep, 8 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrý túrindegi jaza taǵaıyndalsyn. Olar ómir boıy memlekettik qyzmette, sotta, jergilikti ózin-ózi basqarý organdarynda, Ulttyq bank pen oǵan qarasty vedomstvolarda, Qarjy naryǵyn retteý, baqylaý jáne qadaǵalaý jónindegi ýákiletti organda qyzmet atqarý quqyǵynan aırylsyn. Sonymen qatar qarjy uıymdarynda, memlekettik uıymdarda, kvazımemlekettik sektor sýbektilerinde qyzmet etýge de tyıym salynady».
Artynsha Q.Boranbaevtyń memlekettik nagradalary da qaıtarylatyn boldy. Ol «Qurmet», «Eren eńbegi úshin», «Parasat» jáne ІІІ dárejeli «Barys» ordenderinen aıyryldy. Sondaı-aq, memleket múddesine onyń ál-Farabı kóshesindegi (Almaty qalasy) úı-jaı men jer ýchaskesi, «Qazaqstan Halyq banki» AQ shotyndaǵy 1 mlrd 270 mln 190 myń teńge somasyndaǵy qarajat tárkilendi. Oǵan qosa, «Qazaqstan Halyq banki» AQ-daǵy eki shotqa bólinip salynǵan 2 mlrd 847 mln 877 myń 603 teńgesi de alyndy.
Al bıyl tamyzda Qaırat Boranbaevtyń tergeý organdarymen mámilege kelmek boldy. Onyń usynysyn sot qanaǵattandyrdy.
Sáıkesinshe, Astana qalasynyń prokýratýrasy Q. Boranbaevpen jáne basqa sottalýshylarmen «QazTransGaz» AQ-nyń qarajatyn ıemdenýge qatysty kináni moıyndaý týraly protsestik kelisim jasady. Osydan keıin sot Qaırat Boranbaevtyń jazasyn eki jylǵa qysqartty.
Artynsha ol iri bıznesterin memleket menshigine ótkizdi. Ótken aıdan bastap ol qaıtarǵan múlikter týraly aqparattar jıi jarııalandy. Naqty toqtalsaq, 14 qyrkúıekte Qaırat Boranbaev quny 90 mlrd teńgeden asatyn aktıvterdi memleketke qaıtardy. Qarjylyq monıtorıng agenttiginiń deregine saı, kásipker munaı ken ornyn, gaz taratý kompanııasyn, servıs salasyndaǵy kásiporyndy, qonaqúı jáne saýda-oıyn-saýyq keshenderin, fıtnes ortalyqtar jelisin, keńse úı-jaılaryn jáne basqa da aktıvterdi memleket menshigine erikti túrde ótkizgen. Sondaı-aq Q.Boranbaevqa tıesili kompanııalar shetelden qaıtarylǵan qarajat túrinde Bilim berý ınfraqurylymyn qoldaý qoryna 66 mln AQSh dollaryn, ıaǵnı 30 mlrd teńgeden astam qarjy aýdardy.
Al 16 qazanda Q.Boranbaev quny 1,4 mlrd teńge bolatyn «Comfort Hotel Astana» qonaq úı keshenin memleketke qaıtardy.
Araǵa birneshe kún salyp, ol Almatydaǵy iri saýda ortalyǵy men birqatar nysandy memleketke berdi. Osylaısha memleket kirisine jalpy quny 33,75 mlrd teńge bolatyn keńse, saýda jáne oıyn-saýyq kesheni, sondaı-aq saýyqtyrý jáne fıtnes jelisi ótti.
Atap aıtqanda, ońtústik megapolıstiń ortalyǵynda ornalasqan «Almaly» saýda ortalyǵynyń ǵımaraty, sondaı-aq jalǵa berý jáne múlikti basqarýmen aınalysatyn «Unity Hall» JShS. «Almaty Taýers» bıznes ortalyǵynda ornalasqan nysannyń aýdany 11 myń sharshy metrden asady. Sondaı-aq, «Fitnation» fıtnes klýbtar jelisi memleket menshigine ótti. Atalǵan nysandar Astana, Almaty jáne Qostanaı qalalarynda ornalasqan. Endi ol nysandar qoldanystaǵy zańnamaǵa sáıkes demalys, saýyqtyrý jáne bilim berý ortalyqtaryn uıymdastyra otyryp, áleýmettik maqsattarǵa paıdalanylady.
Munymen qatar Qaırat Boranbaev «Qarajanbas Severnyı» ken ornyn memleketke qaıtardy. Onyń óndiristik qýaty - quny 35,4 mlrd teńge bolatyn 2,6 mln tonna munaı jáne 13,2 mln tekshe metr gaz bar 143 uńǵyma.
Boranbaev, sondaı-aq, taýarlyq gazdy tasymaldaýmen jáne satýmen aınalysatyn «Azııa Gaz Chýndja» gaz taratýshy kompanııasyn memleket menshigine berdi. Kompanııanyń naryqtyq quny 14 mlrd teńgege jýyq.
Sonymen qatar, quny 9 mlrd teńge bolatyn «Servısnyı Tsentr KazTýrboRemont» JShS munaı-gaz jabdyqtaryn óndirý jáne jóndeý zaýyty memleket menshigine ótedi. Kásiporynda 740 qyzmetker jumys isteıdi.
Osylaısha, Qaırat Boranbaevtyń jazasy jeńildetildi. Aqmola oblystyq sotynyń baspasóz qyzmeti taratqan málimetke saı, onyń jazasy bas bostandyǵyn shekteý túrindegi jazaǵa aýystyryldy.
Málim bolǵandaı, sot mynalardy eskergen:
- sottalǵan adam zańda belgilengen jaza merziminiń 1\3 bóligin (2 jyl 4 aı 5 kún) ótegen;
- kináli memleketke keltirilgen zalaldy tolyǵymen ótedi, tergeýmen belsendi jumys istedi jáne jasaǵan isine ókinedi;
- qamaýda bolǵan kezeńde oń sıpattaldy. Mekeme ákimshiligi tıisti qujattardy usyndy jáne ótinishti qoldady.
Sotynyń sheshimine sáıkes, Qaırat Boranbaev probatsııalyq baqylaýda bolady. Sheshim zańdy kúshine engen joq.
