Alys aýyldarǵa baratyn mamandarǵa 8 mln teńge kótermeaqy beriledi – BQO bas dárigeri
Batys Qazaqstan oblysynda densaýlyq saqtaý salasynda qandaı jobalar júzege asyrylyp jatyr? Ótken jyl qalaı aıaqtaldy, alda turǵan mindetter qandaı? Mine, osy saýaldar tóńireginde BQO densaýlyq saqtaý basqarmasynyń basshysy Erlan Toqsanov Kazinform tilshisine suhbat bergen edi.
- Erlan Vılenuly, Memleket basshysy Qazaqstan halqyna arnaǵan Joldaýynda elimizde aýyldyq jerde 300-den astam densaýlyq saqtaý nysany salynyp jatqanyn aıtqan bolatyn. Osy baǵytta Batys Qazaqstan oblysynda qandaı jumystar atqaryldy?
- Iá, Prezıdent Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń tapsyrmasyna sáıkes «Aýylda densaýlyq saqtaýdy jańǵyrtý» pılottyq ulttyq jobasy aıasynda 2023-2025 jyldary oblys aýmaǵynda 50 medıtsınalyq nysannyń qurylysy kózdelgen edi. Sonyń ishinde 12-si – dárigerlik ambýlatorııa, 21-i – feldsherlik-akýsherlik pýnkt, 17-si – medıtsınalyq pýnkt.
Ótken jylǵa josparlanǵan 12 nysannyń barlyǵy da qoldanysqa berildi. Atap aıtqanda, Terekti aýdanynyń Barbastaý, Báıterektiń Novenkıı, Syrymnyń Óleńti, Jańaqalanyń Qyzyloba, Jánibektiń Jaqsybaı jáne Qamysty, Kaztalovtyń Qaraózen, Bókeı ordasynyń Muratsaı aýylynda feldsherlik-akýsherlik pýnktteri boı kóterdi. Oǵan qosa Asan (Báıterek), Saryómir (Terekti), Araltal (Bórli), Bostandyq (Kaztalov) aýyldarynda dárigerlik ambýlatorııanyń jańa ǵımarattarynda turǵyndarǵa medıtsınalyq kómek kórsetilýde.
Sonymen qatar atalmysh ulttyq joba aıasynda Bórli jáne Kaztalov aýdandarynda aýdanaralyq aýrýhanalardyń qosymsha ǵımarattary salynady, qazirgi kezde jobalyq-smetalyq qujattama daıyndalýda.
2023 jyly oblystaǵy medıtsınalyq uıymdardy jaraqtandyrý úshin «Salaýatty ult» árbir azamat úshin sapaly jáne qoljetimdi densaýlyq saqtaý» ulttyq jobasy aıasynda jalpy sıpattaǵy transfertter esebinen, «Aýylda densaýlyq saqtaýdy jańǵyrtý» pılottyq ulttyq jobasyna (2025 jylǵa deıin) sáıkes, sonymen qatar jergilikti bıýdjet qarajaty esebinen qarastyrylǵan qarajatqa 640 medıtsınalyq jabdyq satyp alyndy. Barlyǵy da mekemelerge jetkizilip, iske qosyldy.
Munyń bári medıtsına mekemeleriniń qyzmet sapasyn jaqsartý maqsatynda jasalyp otyr. Bul baǵyttaǵy jumystar bıyl da jalǵasady.
- Sońǵy jyldary dárigerlerdiń jalaqysy aıtarlyqtaı ósip, ózińiz aıtqandaı, medıtsına nysandary zamanaýı qural-jabdyqtarmen qamtylýda. Qaıtarym qandaı? Sondaı-aq kadr jetispeýshiligi máselesi qalaı sheshilýde?
-
Oblystyń densaýlyq saqtaý júıesinde 1760 dáriger jáne 6676 orta medıtsına qyzmetkeri jumys jasaýda. Óńirde maman tapshylyǵy máselesin sheshý ózekti bolyp turǵany ras. Osy baǵytta ótken jyly 1 jeltoqsanǵa deıin 122 maman jumysqa ornalastyrylsa sonyń 50-i aýyldyq jerlerge jiberildi.
2023 jyly 92 maman birjolǵy ótemaqymen qamtamasyz etilse, sonyń 47-si aýyldarda jumys istep jatyr. 15 dárigerge qyzmettik turǵyn úı bólindi.
Buǵan deıin alys aýyldarǵa barǵan dárigerlerge úıge qosa 5 mln teńge kóleminde birjolǵy kótermeaqy berilip kelgen edi. Bıylǵy jyly oblys ákimdigi tarapynan jas mamandar úshin kótermeaqy mólsherin 8 mln teńgege deıin kóbeıtý qarastyrylýda.
Qaıtarym bolý úshin dáriger mamandardyń biliktiligin arttyrý da – mańyzdy másele. Osy oraıda ótken jyly úsh maman shetelderde (Túrkııa, Belarýs, Reseı) oqyp keldi. Budan bólek dárigerler respýblıka kóleminde ótkizilip jatqan biliktilik arttyrý kýrstary, halyqaralyq konferentsııa, oqytý semınarlaryna qatysýda. Oǵan qosa jergilikti bıýdjet esebinen 535 orta medıtsına qyzmetkeri kásibı bilim-biligin kóterdi.
- Qaterli isik aýrýlarynyń azaımaı, ósip otyrǵany belgili. Osy baǵytta qandaı sharalar qoldanylýda?
- Bul másele udaıy nazarda. Qaterli isikteri bar naýqastarǵa onkologııalyq mamandandyrylǵan hırýrgııalyq, sáýlelik, hımıoterapııa emderi ushtastyrylyp júrgiziledi.
Ótken jyldyń 13 sáýirinde biriktirilgen jasandy ıntellektimen dozımetrııalyq josparlaý júıesi bar Halcyon sáýlelik terapııa qurylysy iske qosyldy. Ashylǵan sátten beri 518 naýqas (2022 jyly – 167) sáýlelik em aldy.
Sonymen qatar pallıatıvtik tósek-oryndar sany 41-ge ulǵaıtylyp, 2023 jyly 1 117 adam (2022 jyly – 664) sıptomatıkalyq emmen qamtamasyz etildi.
2022 jyldan bastap emdelýshilerge otadan keıingi kezeńde ekinshi ońaltý jáne saýyqtyrý kómegin kórsetý bastaldy, dıspanserde barlyǵy 15 tósek-oryn ornalastyryldy. 2022 jyly 39 naýqas ońaltý emin alsa, ótken jyly bulardyń sany 336-ǵa jetti.
Osyndaı jumystar nátıjesinde qaterli isikterden bolatyn ólim-jitim kórsetkishi 100 myń adamǵa eseptegende, 87,8 den 85,6-ǵa deıin tómendegeni baıqaldy. Ólim-jitim ókpe, asqazan, kolorektaldy, óńesh obyrlarynan bolýda.
Pallıatıvtik kómek kórsetý elementteriniń biri retinde mobıldi toptardyń jumysyn aıtar edim. Oblysta osyndaı 18 mobıldi top bar. Mysaly, onkologııalyq dıspanser, qalalyq №1, №3, №4, №5 emhanalar «Medtsentr» JShS aýmaǵynda turatyn naýqastarǵa kómek kórsetse, aýdandarda 15 mobıldi top jumys jasaıdy. Olardyń qamtıtyn aýmaǵy keńeıip keledi. 2022 jyly 2 783 patsıentke járdem berilse, ótken jyly 6 792-ge jetti.
Sonymen qatar ambýlatorlyq jaǵdaıda emdeletin 1 656 naýqas ambýlatorlyq dári-dármektermen (gormon, targentti jáne hımıopreparattary) qamtamasyz etildi.
Memleket basshysynyń 2023 jylǵy 5 qazandaǵy №874 buıryǵymen «Qazaqstan Respýblıkasynda onkologııalyq aýrýlarǵa qarsy is-qımyldyń 2023-2027 jyldarǵa arnalǵan keshendi jospary» bekitildi. Osy keshendi josparǵa sáıkes is-sharalardy júzege asyrý barysynda dıagnostıkalyq qural-jabdyqtardy jańartý kózdelýde. Jospar aıasynda 63 jabdyqqa, sonymen qatar oblys ákimdiginiń qoldaýymen 2024 jylǵa qarastyrylyp jatqan «QPO b.v.» kompanııasy qarajaty esebinen 18 jabdyqqa tapsyrys berildi.
- Júrek-qan tamyrlary aýrýlary da kóbeıip otyr ma?
- 2023 jyldyń qorytyndysy boıynsha qan aınalym júıesi derti 2 344,1-den 2 691,73-ke deıin, 14,8 paıyzǵa ósti. Muny, bir jaǵynan, aýrýlardy erte satysynda anyqtaý múmkindiginiń artqandyǵyn jáne dıagnostıka jumystarynyń ilgerileý kórsetkishi dep túsindirýge bolady.
Esesine qan aınalym júıesinen bolatyn ólim-jitim kórsetkishi 197,9-dan 192,8-ge deıin nemese 2,6 paıyzǵa tómendedi.
Barlyq medıtsınalyq sanıtarlyq alǵashqy kómek uıymdarynda sozylmaly júrek jetispeýshiligi men dıslıpıdemııa boıynsha kabınetter ashyldy. Sońǵy 5 jyldyń ishinde oblysymyzda respýblıkalyq ortalyqtardyń jáne shetel mamandarynyń qatysýymen 15-ten astam sheberlik saǵattary ótkizildi. Kardıologııalyq beıin boıynsha 2023 jyly óńirge 5 maman keldi.
2023 jyly koronaragrafııa júrgizý aldyńǵy jylmen salystyrǵanda, 5 paıyzǵa, stentteý otasy 15 paıyzǵa artty. Joǵary tehnologııalyq otalardyń jańa túrleri engizilip, jasaldy. Skrınıngtik qarap-tekserýlerdiń sapasy artyp, anyqtalý kórsetkishi jaqsarý ústinde.
- Áleýmettik kesel sanalatyn týberkýlez derti jóninde ne aıtar edińiz?
- Jalpy, oblys boıynsha 2023 jyldyń qorytyndysy boıynsha týberkýlez aýrýy boıynsha epıdemıologııalyq jaǵdaı turaqty. Sońǵy bes jylda týberkýlezben syrqattanýshylyq 7,5 paıyzǵa jáne sodan bolatyn ólim-jitim 25 paıyzǵa tómendedi.
