«Bıyl kıik qatygezdikti kótermes» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» basylymy búgingi sanynda kıik atty dala janýarynyń kóktem bastalysymen jańa qaýipterge tap bolatynyn jazýda. Sonyń biri - adamdar.
«Sáýir bastalysymen Betpaqdala men Saryarqaǵa kıikter de kelip jetedi. Qostanaı oblysynyń Qarasý, Amangeldi, Jangeldın, Naýryzym, Áýlıekól aýdandary kıiktiń jolynda jatyr. Ótken jyly Qazaqstannyń kıik úıirleri jaıylatyn úsh oblysy aýmaǵynda 150 myń bas «dala sulýy» qyryldy. Sonyń 129 myńy Qostanaı oblysynan sanaldy. Aıtpaqshy, byltyr keleńsiz jaǵdaıdan keıin kıiktiń qanshasy tiri qalǵany ázirge belgisiz. Ol Qostanaı oblystyq orman jáne ańshylyq sharýashylyǵy aýmaqtyq ınspektsııasy sáýir-mamyr aılarynda kıikterge sanaq júrgizgen soń anyqtalady», - delinedi «Bıyl kıik qatygezdikti kótermes» atty maqalada.
Gazettiń jazýynsha, brakonerler túz ańynyń qyrylyp jatqanyna qaramastan, onyń múıizine bola ózderiniń «joryqtaryn» azaıtpaǵan bolatyn. Endi ol úrdis tipti tyıylmasa, mamonttarmen dáýirles «dala botagózi» joıylyp ketýi yqtımal.
«Ádette, aqbóken jylda óziniń kelý-ketý jolyn, tóldeıtin mekenin ózgertpeıdi eken. Alaıda, bıyl qardyń kóptiginen sý tasyǵandaı bolsa, olar jyldaǵy ornynan yǵysýy yqtımal. Munyń ózi kıikterdi baqylaý jumysyn qıyndatýy múmkin. «Dalanyń botagózine» suq kózin qadaǵan dala taǵysy men adam taǵysy taǵy bar. Ótken jyly qyrylyp jatqan kıiktiń ózine oq atqandardyń tórt oqıǵasy tirkelip, olardan 30 kıiktiń óleksesi tabylǵan bolatyn. Munyń syrtynda polıtseıler kıik múıizin satýdyń 14 faktisin tirkedi. Bıylǵy kıiktiń úıiri mundaı qatygezdikti kóterer me eken?» - dep jazady basylym.
***
Memleket daǵdarysqa qarsy kúres aıasynda qarjy sektoryna qatysty talapty kúsheıtti, dep jazady «Aıqyn» basylymy.
«Endi bankterdiń ońdy-soldy kredıt taratyp, jumys jasamaıtyn zaemdar kólemin arttyrýyna jol berilmeıdi. Ol ol ma qajet dep tapsa, Ulttyq bank tártip buzatyn kommertsııalyq banktiń birinshi basshysyn ornynan ketire alady. Osylaısha, ol qarjylyq uıym jaǵdaıynyń nasharlaýynyń aldyn almaq. Bul týraly keshe senatorlarǵa Ulttyq bank basshylyǵy málimdedi», - delingen «Qosymsha mıllıardtar - áleýmettik salalarǵa» atty maqalada.
«Osy kúni Joǵary palatada 2016-2018 jyldarǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjettiń naqtylanǵan jańa jobasynyń tusaýy kesildi. Álemdegi daǵdarystyq qubylystardyń ary qaraı óristeýine oraı el Úkimeti de bıylǵy basty qarjylyq qujatty qaıta qaraýǵa jáne bıýdjettik shyǵystardy ońtaılandyrýǵa májbúr. Bir ǵajaby, sonymen birge áleýmettik salalarǵa jumsalatyn qarjy kólemi mıllıardtap artýda», - deıdi basylym.
***
«Túrkistan» basylymynyń habarlaýynsha, balalaryna alıment tóleýden qashatyn «kókek» ákelermen kúres endi halyqaralyq deńgeıde júrgiziledi.
Parlamentte talqyǵa túsken arnaıy zań jobasy ákeniń qarjysy men qamqorynan qaǵylǵan balalardyń quqyǵyn qorǵaıdy.
«Ajyrasqan otbasylar kóp qazir. Balalaryna alıment tóleýden qashatyn «kókek ákeler» de. Birneshe jyldan beri kún tártibine shyqqan «alıment tóleý» máselesi endi halyqaralyq deńgeıde sheshilmek. Atap aıtqanda, «Balalarǵa alımentterdi jáne otbasyn kútip-baǵýdyń basqa da nysandaryn óndirip alýdyń halyqaralyq tártibi týraly konventsııany ratıfıkatsııalaý týraly» Zań jobasyna sáıkes, Qazaqstan 32 memleketpen jáne Eýropalyq Odaqpen balalar alımentin óndirip alý máselesi boıynsha yntymaqtastyq ornatady», - delingen «Kókek ákelermen» kúres halyqaralyq deńgeıde júrgiziledi» degen taqyryppen berilgen maqalada.
Jesir analar men tiri jetim balalardyń quqyǵyn qorǵaýǵa qulshynǵan belsendi top ókilderi memlekettik alıment qoryn qursaq deıdi. Alımentten qaǵylǵandar atalǵan qorǵa jınalǵan aqshadan qamtamasyz etiledi.
«Bir jaǵynan alǵanda, bul jumyssyzdyqpen kúrestiń tıimdi tásili sanalady. ıAǵnı, jumyssyz júrgenin syltaýratyp, alıment tóleýden qashatyn ákelerge arnaıy baǵdarlama boıynsha jumys taýyp berip, alıment tóletedi. Al jumysy barlardy májbúrleıdi. Ekinshiden, dál osyndaı qordyń arqasynda myńdaǵan bala jetimder úıine ótkizilmeı, otbasynda tárbıelenedi. Kúıeýimen ajyrasqan áıelderdiń kópshiligi balalaryn asyraı almaı, jetimder úıine ótkizýge májbúr bolatyny belgili. Eger memlekettik alıment qory qurylsa, ár balaǵa 30 myń teńgeden alıment tólenedi. Al jetimder úıindegi bir kógenkózge aı saıyn 168 myń teńge bólinedi eken. Demek, memlekettik qazynaǵa túsetin salmaq ta azaıar edi», - delinedi atalǵan materıalda.
***
«Rýhy myqty, maqsaty bıik qyzylordalyq 15 jyldan beri múgedektik - jiger túsirýdiń sebebi emes ekendigin dáleldep keledi», - dep jazady «Kazahstanskaıa pravda» basylymy.
Gazette atap kórsetilgenindeı, múgedek bolyp qalǵan Qazaqstannyń jeńil atletıkadan birneshe dúrkin chempıony Almat Manabaev búginde úsh jumysta istep, sportta da úlken jetistikter kórsetýge úlgerýde.
«Qyzylorda oblysynda Mahambetov aýylynda turatyn Qazaqstannyń jeńil atletıkadan jáne otyryp oınaıtyn voleıbodan birneshe dúrkin chempıony Almat Manabaevtyń áýleti onyń berik arqasyna arqa súıeýde dese de bolady. Bıyl ol óziniń 38-shi nagradasyn utyp aldy, jumyspen qamtý jobasyna qatysyp, oqytýdan ótti jáne úshinshi jumysqa ornalasty. Jeke kólik satyp alyp, jer ýchaskesine ıe boldy, onda ol úlken úı salýdy josparlap otyr», - delingen «Eto nasha mýjskaıa obıazannost» atty maqalada.
