Bir beldeý, bir jol jəne bir taǵdyr
Bir kezderi saıası qýǵyn súrginge ushyrap, Qazaqstanǵa qonys aýdarǵan kóptegen ulttardyń arasynda qytaılyqtar da boldy. Súıekten ótetin sýyq pen borandy dalalarda qazaqtar ózge ulttardy sııaqty qytaılyqtardy tamaqtandyryp, jylytyp, qushaq jaıa qarsy aldy. Búgingi tańda olardyń urpaqtarynyń kóbisi osynda otbasyn quryp keń júrekti, darhan elde Qazaqstannyń bir azamaty retinde sýdaı sińip, tastaı batyp tamyryn tereńge jaıyp otyrǵan jaıy bar. Sonyń biri retinde ǵumyrynyń jarty ǵasyrdan astamyn densaýlyq saqtaý salasyna arnaǵan Aqmola oblystyq balalar aýrýhanasynyń dárigeri Anatolıı Vannyń taǵdyryn mysalǵa alýǵa bolady. Onyń otbasynda qazaq, orys jáne qytaı halyqtarynyń ádet-ǵuryptary toǵysqan.
Medıtsına salasynda jarty ǵasyrdan astam tájirıbesi bar Anatolıı Vandy aqmolalyqtar jaqsy biledi. Óńirdegi balalar reanımatsııasynyń negizin qalaýshylardyń biri ol balalar jansaqtaý bóliminde 30 jyldan astam jumys istep keledi. Dárigerdiń shyn esimi Van Chjao ıÝı ekenin keıde ózi umytyp ketetini jaıynda ázildep qoıady.
Anatolıı Ivanovıch Qytaıdyń Harbın qalasynda, qarapaıym sharýa otbasynda dúnıege keldi. Ata-anasynyń arnaıy bilimi, saýaty bolmasa da, ózderiniń bes qyz ben tórt ulyn oqytyp, jetkizgen. Týǵan balalarynan bólek balalar úıinen taǵy da eki sábıdi asyrap alyp, baýyryna basqan meıirimdi de kishipeıil adamdar bolypty. Kópbalaly otbasynyń tirekteri - ata-anasy barlyq úmit pen senimdi osy Chjao ıÝıden kútedi. Kishkentaı kezinen-aq ol dáriger bolamyn dep armandaıdy. Sebebi, Qytaıda bul mamandyq sol kezde eń syıly, abyroıly mamandyqtardyń biri bolyp sanalatyn. Sondyqtan da bolar, baýyrlary men ata-anasy onyń armanyna qanat bitirip, oryndalýyna qoldarynan kelgen kómegin aıanbaıdy.
Qazaqstanǵa ol jer aýdarylǵan nemere aǵasynyń shaqyrtýymen kelipti. Aǵa-jeńgesi burynǵy Kókshetaý oblysynyń Chıstopole aýdanyna tyń ıgerý kezeńinde qonystanǵan kórinedi. Sóıtip, Kókshetaýǵa otbasymen birge 1961 jyly kóship keledi. Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń joldamasymen Kókshetaý oblystyq aýrýhanasyna kelip, meıirger bolyp ornalasady. Tselınogradtaǵy medıtsınalyq ınstıtýtty támamdaǵan soń, reanımatolog bolyp isteıdi. Shırek ǵasyrǵa jýyq balalar aýrýhanasynda jan saqtaý bólimin basqardy. Dárigerler oǵan Anatolıı Ivanovıch dep at qoıyp aldy.
Jumysyna endi ǵana kirisken jyldary bir qaıǵyly jaǵdaı bolsa, uıyqtamaı álgi jaǵdaıdy ýaıymdap, qınalyp, tipti jylaǵan kúnderi bolǵanyn da jasyrmaıdy. Eger tańdap alǵan mamandyǵyń bir qatelikti kótere almasa, ol qatelikti jibermeý úshin árkim de talpynyp, umtylýy kerek. Dáriger bolyp júrgen 58 jylda osyny sanasyna túıip alypty.
Jalpy, anestezıolog-reanımotologtar adamǵa ota jasaý kezinde narkoz beredi jáne klınıkalyq ólimnen, daǵdarys kúıinen alyp shyǵady, sondyqtan, olardy adamdar kóp este saqtaı bermeıdi. Aıaýly jary kózi tiri turǵanda Tamara Bekaeva aýyr jumys kúninen sharshap kelgen otaǵasynyń babyn qashan da taba biletin.
«Qazir meniń janymnyń tynyshtyǵyn kishkentaı Dana esimdi nemerem basady. Ekeýmiz oınaımyz, onyń shattanǵanyna men de qýanamyn. Jazda saıajaıǵa jıi baryp, demalamyn, - deıdi ol. Tamara Bekaeva zeınetke shyqqanǵa deıin oblystyq aýrýhananyń kardıologııa bólimshesin meńgergen bilikti dáriger. Jubaıynyń jumystan keıingi jaǵdaıyn, kóńil-kúıin kóterýdi óte jaqsy biletin.
«Meniń Aleksandr esimdi úlken ulymnyń qyzy Elena «sender barlyǵyń - oryssyńdar, al biz atam ekeýimiz - qytaımyz» dep aıtyp júretin. Qazir ol ósip, boı jetti. Kenje ulym Evgenııdiń kelinshegi Aınagúl - qazaq. Úlken nemerem Kırıll Malaızııada bilim alýda, jeti jasar Danam Nazarbaev zııatkerlik mektebinde oqıdy, - deıdi dáriger.
Kenje ulymen birge turatyn Anatolıı Vannyń kelini Aınagúl et asýdan bastap, qazaqtyń da, qytaıdyń da barlyq taǵamdaryn óte dámdi daıarlaıdy. Keshki as kezinde negizgi tamaq qazaqtyń ulttyq bir taǵamy bolsa, salat qytaısha daıyndalady. Manty, tushpara sııaqty taǵamdardy da qaıyn atasynyń talǵamyma saı, qyshqyl, aşy etip ázirleıdi. Qytaıdyń moer men şerbın taǵamdaryn barlyq otbasy músheleri súıip jeıtin astary eken.
«Men orys halqynyń ashyqtyǵyna, qytaılyqtardyń til alǵyshtyǵy men eńbeksúıgishtigine tań qalamyn. Erterekte jubaıymmen Beıjińde qydyryp júrgenimizde, bir qurylysty kózimiz shaldy. Ony sol kezde endi bastap jatyr eken. Nemere inimnen salynyp jatqan neniń qurylysy dep suraǵanymyzda, ol bilmeıtindigin aıtty. Bir aptanyń ishinde biz ǵımarattyń negizgi tiregin kórdik. Bir aıdyń ishinde ol jerden ashana ashyldy. Olardyń osynshalyq tez jumys isteıtindigine tań qaldyq. Sonda júrgende joldasym maǵan, Qazaqstannan artyq jer báribir tappaısyń. Qazaqtyń aýylyna bara qalsań, ózińmen eshqandaı zat almaı-aq qoı. Olar seni qaıda, kimmen júrseń de qonaq etip, tórine otyrǵyzady, jyly-jumsaǵyn beredi deıtin. Al, kishi ulym qazaq qyzyna úılengende, bizdiń orys ultynan bolatyn týystarymyz qýandy. «Keliniń qazaqtan bolsa, ǵumyr boıy jaqsy ómir súresiń» dep jatty. Men qazaqtardy tek qana qonaqjaı halyq dep eseptemeımin, olar kárilerge, aqsaqaldarǵa erekshe kútimmen, syılastyqpen, qurmetpen qaraıdy. Al, tarıhyna úńilsem, osy kúnge deıin olardyń áke-shesheleri qarttar úıiniń ne ekenin bilmegen, jetimin jáýteńdetpeı, týystary týǵan balasyndaı baýyrlaryna basqan», dedi ol.
Dáriger Qazaqstanǵa kelgende, tek qytaı tilin ǵana bilipti. Jumysynda qıyn sáttermen, balalardyń aýyr jaǵdaıymen kún saıyn betpe-bet kelgendikten de, myna jaryq dúnıeniń ár tańyna erekshe qýanady. Ár nárseni usaq-túıek dep qaramaı, ómirdi barynsha súıedi. Búgingi armany - bólimshede 80 jasqa deıin qyzmet isteý. Olaı bolsa, biz de dárigerdiń ǵumyry uzaq bolsyn, dep tileı otyryp eki ult pen eki eldiń arasynda kóneden qalyptasqan dostyqtyń Vannyń otbasyndaı uzaǵynnan súıindirsin demekpiz.
Táttigúl QAJYMURATQYZY.
Kókshetaý qalasy.
