Bilim mınıstri grant qunyn arttyrýǵa qatysty pikir bildirdi
«Jýyrda ekonomıkalyq yntymaqtastyq pen damý uıymy (EYDU) PISA nátıjelerin jarııalaǵan bolatyn, alaıda, sarapshylar «eresekterge arnalǵan PISA» dep ataıtyn PIAAC halyqaralyq zertteýiniń nátıjeleri qoǵam nazarynan tys qalyp qoıdy. Bul zertteý 16-65 jas aralyǵyndaǵy adamdardyń oqý, matematıkalyq saýattylyǵy men esepterdi sandyq ortada shyǵara bilý daǵdylaryn baǵalaıdy. Qazaqstan bul zertteýge alǵash ret qatysqandyǵyn erekshe atap ótken jón. Qazaqstannyń nátıjeleri boıynsha eresekterdiń daǵdylary (matematıka – 247, oqý – 249 ball) orta eseppen Ispanııa jáne Italııa azamattarynyń deńgeıinde ekeni, biraq EYDU elderiniń ortasha deńgeıinen (oqý saýattylyǵy – 266, matematıkalyq saýattylyq – 262) aıtarlyqtaı tómen ekenin kórsetti. Sonymen qatar, Qazaqstanǵa ǵana tán erekshe nátıjeler de anyqtaldy», - dep jazdy mınıstr áleýmettik jelidegi paraqshasynda.
Mysaly, PIAAC adam daǵdylarynyń damý shyńy 25-34 jasqa keletinin, al odan ári quldyraý bastalatynyn kórsetti. Jastardyń daǵdylary (25-34 jas) aǵa urpaq ókilderiniń (55-65 jas) daǵdylarymen birdeı, al keı jaǵdaılarda olardan tómen boldy.
«Eger shuǵyl sharalar qabyldamasaq, 20-25 jyldan keıin halyqtyń daǵdylary qazirgiden de tómendep ketýi múmkin. Jalpy 25-34 jastaǵy azamattardyń 50%-nyń joǵary bilimi bar, al 55-65 jastaǵy adamdardyń 27%-y ǵana joǵary bilim alǵan. Qazaqstan halqynyń jartysy oqý saýattylyǵy (49%) men matematıkalyq saýattylyǵy (52%) boıynsha tek ekinshi deńgeıge qol jetkizgen, al halyqtyń tórtten bir bóligi ǵana (25%) joǵary deńgeıde. Bul el turǵyndary jeńil mátindermen, sondaı-aq taldaýdy, saraptaýdy jáne túsindirýdi talap etpeıtin aqparatpen ǵana jumys isteı alady degendi bildiredi», - dep túsindirdi mınıstr.
Onyń paıymynsha, daǵdylardy meńgerý deńgeıleri men olardy paıdalaný jıiligi de mańyzdy trend bolyp otyr: daǵdylar kúndelikti ómirde de, jumysta da neǵurlym kóbirek qoldanylsa, soǵurlym deńgeıleri de joǵary bolmaq.
Sonymen qatar, zertteý nátıjeleri boıynsha qazaqstandyqtardyń tek 17%- ǵana ártúrli bilim berý is-sharalaryna qatysatyny anyqtaldy. Bul - eń tómen kórsetkishterdiń biri.
«Bilim alý deńgeıiniń ósýi - daǵdylar deńgeıiniń ósýine de oń áserin tıgizetinin atap ótken jón. Bul zertteý qorytyndylarynyń keıbir mysaldary ǵana. Bul rette, zertteý nátıjelerine jeńil-jelpi qaramaı, bilim júıesiniń jalpy kórinisin baqylaý jáne júıeli sharalardy qabyldaý mańyzdy. Joǵaryda aıtylǵandardy eskere otyryp, aldymyzǵa birneshe mindet qoıdyq», - dedi A. Aımaǵambetov
Osy oraıda, birinshiden, kásiptik jáne joǵary bilim sapasyn aıtarlyqtaı joǵarylatý qajet. Qazaqstannyń barlyq joǵary oqý oryndary men kolledjderi otandyq kadrlardy daıarlaǵan kezinde PIAAC nátıjelerin basshylyqqa alýy kerek. Olar eńbek naryǵy úshin mamandardy jaı daıyndap qana qoımaı, sondaı-aq qajetti daǵdylardy úıretýge - oqýǵa úıretýge tıis (learning how to learn).
«Ekinshiden, memlekettik granttardyń qunyn arttyrý arqyly joǵary bilimdi qarjylandyrýdy ulǵaıtý qajet. Bul materıaldyq-tehnıkalyq bazany nyǵaıtýǵa jáne oqytýshylardyń jalaqysyn arttyrýǵa múmkindik beredi», - dep atap ótti vedomstvo basshysy.
