«Bilikti ǵalymdar bilim oshaǵyn nege tastap ketedi?» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» basylymynyń búgingi sanynda Parlament Senatynyń depýtaty Serik Nógerbekovtyń «G-Global» - daǵdarysqa qarsy ustanym» degen taqyryppen kólemdi maqalasy jarııalandy. «Úshinshi myńjyldyqtyń basy, barlyq boljamdarǵa qaramastan, órkenıettiń evolıýtsııalyq-tehnologııalyq damýdyń jańa deńgeıine ótýimen este qalýy tıis edi. Alaıda barlyǵy da kerisinshe bolyp shyqty. HHІ ǵasyrda álem burynǵy daǵdarystyq belgilerden qutyla almaýymen qatar, odan da kólemdi ekonomıkalyq jáne qarjylyq kúızeliske tap boldy»,-dep jazylǵan maqalada.
Bas basylymnyń jazýynsha, Qazirgi tańda álemdik qaýymdastyq «absolıýttik ınnovatsııalar» basty erejesi bolyp tabylatyn tehnologııalyq úderistiń jańa damý kezeńine aıaq basyp keledi. Úshinshi myńjyldyqtyń ekonomıkasy - bul bilimder ekonomıkasy, demek, bul - ózgermeli jaǵdaıǵa ıkemdelýge qabiletti joǵary ónimdi, kreatıvti jáne kásipqoı adamdardyń dáýiri. Jalpyulttyq ıdeıa retinde Elbasy usynǵan adam kapıtalyn damytý tujyrymdamasy búkil qoǵamnyń jigerin qajet etedi. Azamattardyń óz bilimin turaqty jańartyp otyrý jáne jańa quzyrettilikterdi ıgerý múmkindigin usynýdy qosa alǵanda, mektepke deıingi oqytýdan bastap, barlyq deńgeılerde bilim berýdi jaqsartýǵa basty nazar aýdarylýy tıis.
«Qoǵamdyq pikirdi zertteý kórsetkendeı, bizdiń bitirýshilerimiz óndiriste jumys isteý úshin kásibı minez-qulyq etıkasyn, kommýnıkatıvtik daǵdylar, toptasa jumys isteý qabiletin qosa alǵanda, jetkilikti quzyrettilikterge ıe emes. Qalyptasqan jaǵdaıdan shyǵý úshin, ýnıversıtetterdiń derbestigin qamtamasyz ete otyryp, olardyń mádenıetin nyǵaıtý, syrtqy múddeli taraptarmen yntymaqtastyqty keńeıtý, bilim mazmunyn jańartý, eń bastysy, bilim ordasyna úzdik oqytýshylardy tartý qajet. Alǵashqy kezekte joǵary oqý ornynda tıimdi korporatıvtik basqarý júıesin qurý kerek»,-dep jazady maqala avtory. Osy jaıynda «Bilikti ǵalymdar bilim oshaǵyn nege tastap ketedi?» degen maqalada keńinen aıtylǵan.
***
«Aıqyn» basylymynyń jazýynsha, elimizdegi bankterdiń ústinen bir jylda 5 myńdaı adam aryzdanǵan. Al úlken úmit etip otyrǵan Ulttyq qordaǵy altyn valıýta qazynamyzdyń kólemi 100 mlrd AQSh dollaryna jetkeli tur. Qazaqstandaǵy eń iri qarjy qurylymy - BTA bankti Kazkommertsbank pen bıznesmen Keńes Raqyshev enetin konsortsıým qanshaǵa satyp aldy? Qarjy naryǵynda atalǵan sońǵy jańalyqtar jaıynda keshe elordadaǵy Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde brıfıng ótkizgen Ulttyq banktiń tóraǵasy Qaırat Kelimbetov jan-jaqty áńgimelep berdi.Belgili bolǵandaı, jaqynda jıi qozǵalǵan 20 myń teńgelik valıýtany aınalymǵa shyǵarýǵa áli erte. Sebebi ol san alýan devalvatsııalyq ózgeristerge ákelip soqtyrýy ábden múmkin. «Bizge ázir 200, 500 jáne 1000 teńgelik kýpıýralar jetispeıdi. 5000 jáne 10000 teńgeni aınalymnan shyǵarý jumysyn toqtatpaǵanda, ol da tapshy bolatyn edi. Sondyqtan qazir biz 200, 500 jáne 1000 teńgelik kýpıýralardy qosymsha shyǵarý boıynsha jumys isteýdemiz»,-dedi ol. Bul týraly gazettiń búgingi sanyndaǵy «Bankke baılanysty aryzdanǵan 5 myń adam bar» degen maqaladan oqı alasyz.
Osy basylymda «Jańa zańnyń jańalyǵy nede?» degen maqala berilgen. Qazaqstanda «laýazymdy tulǵa» «rólin» atqaratyn adamdardyń sany kúrt qysqaratyn bolady. Árıne, bul jerde sondaı mansaptaǵylardyń úlken bóligin qyzmetten bosatý týraly sóz bolyp otyrǵan joq. Parlamentke kelip túsken «Ákimshilik quqyqbuzýshylyqtar týraly Kodekstiń» jańa jobasynda elimizdegi «laýazymdy tulǵa retinde ákimshiliktik jaýapkershilikke tartylatyn tulǵalardyń» qataryn qaıta qaraý kózdelip otyr. Bul qujatty keshe Májilistegi arnaıy jumys toby qarady. Osy Kodekstiń qoldanystaǵy redaktsııasy boıynsha qazirgi kezde bıýdjet qarjysyna kún kóretin barlyq bıik mansaptylar syrtynda, bıznesmender, jeke notarıýster, jeke sot oryndaýshylary, advokattar, jeke kásipkerliktiń jáne kompanııalardyń uıymdastyrýshylyq-buıryq berýshi nemese ákimshilik-sharýashylyq fýnktsııalar atqaratyn qyzmetkerleri, zańdy tulǵa basshylary, sondaı-aq Qarýly kúshterdegi shendi tulǵalar da «laýazymdy tulǵa» retinde jaýapkershilik arqalaıtyn.
Al, «ákimshilik qylmystar» kodeksiniń jańa jobasyna sáıkes, endi bul qatar seldireıdi: onda tek «memlekettik mekemelerdegi, kvazımemlekettik sektordaǵy, jergilikti ózin-ózi basqarý organdaryndaǵy laýazymdy tulǵalar» ǵana qalady.
***
«Astana aqshamy» gazetinde «Jańa jylda janaryńyzǵa abaı bolyńyz!» atty maqala basyldy. «Basqany qaıdam, bizdegi Jańa jyl merekesin qytaılar asyǵa kútetin shyǵar-aý. Osy meıramda qyr astyndaǵy kórshilerimiz pırotehnıkalyq ónimderden mıllıardtaǵan paıda túsiredi eken.Jalpy qytaılar jarylǵysh, jaltyldaǵysh, ot shashqysh oıyndarǵa qumar keledi. Pırotehnıkalyq ónimderin san qubyltyp shyǵaryp jatqanynyń ózi sony ańǵartsa kerek. Nebir atylǵysh zattardy oılap tapqan shyǵystaǵy kórshimiz jaqynda ıttiń tumsyǵynda jarylatyn torsyldaqty «qoldanysqa engizdi». Búginge deıin qansha ıttiń ezýi tilinip, murny buzylǵanyn qytaılardyń ózderi ǵana biletin shyǵar. Aıtpaǵymyz, bul - emes. Jańa jyl jaqyndaǵan saıyn bengal ottary, petarda, zymyran, výlkan sekildi alýan túrli pırotehnıkalyq shartyldaqtardyń saýdasy qyza túsedi. Ásirese, bazarlarda beı-bereket satylady. Baǵasy arzan, jas ta, jasamys ta satyp ala beretin mundaı ot shashýlardy satyp alar kezde abaı bolyńyz»,-dep jazady basylym.
