Beıbitshilik pen halyqaralyq quqyq: Almatyda BUU-nyń 33 jyldyǵyna oraı konferentsııa ótti
ALMATY. KAZINFORM – Almatyda Birikken Ulttar Uıymynyń 80 jyldyǵyna arnalǵan ǵylymı-praktıkalyq konferentsııa ótti.
Bıyl Birikken Ulttar Uıymynyń qurylǵanyna 80 jyl boldy. 1945 jyly qurylǵannan beri uıym halyqaralyq beıbitshilik pen qaýipsizdikti qamtamasyz etýdiń, adam quqyqtary men turaqty damýdyń negizgi tetigi bolyp keledi.
BUU-nyń Qazaqstandaǵy jahandyq kommýnıkatsııalar departamentiniń ókili Vlastımıl Samek ǵylymı-konferentsııada uıym úshinshi dúnıejúzilik soǵystyń aldyn alý, elderdiń damý jolyna járdemdesý, qaqtyǵystar men tabıǵı apattar jaǵdaıynda gýmanıtarlyq kómek kórsetý, sondaı-aq halyqaralyq quqyq pen adam quqyqtaryn qurmetteý arqyly ádilettilikti qamtamasyz etý úshin qurylǵanyn atap ótti.
— Soǵys pen qaqtyǵystar, jahandyq ádiletsizdik, ekologııalyq jáne klımattyq daǵdarys, halyqtyń jappaı qonys aýdarýy, jasandy ıntellekt, ıadrolyq, bıologııalyq jáne hımııalyq qarýdyń taralýy sııaqty qıyndyqtarǵa tap bolǵan kezde birikken, kópjaqty is-áreketten basqa bul máselelerdi sheshýdiń tıimdi jolyn aıtý qıyn, – dedi ol.
Vlastımıl Samektiń aıtýynsha, 2024 jyldyń qyrkúıeginde jahandyq máselelerdi sheshýdegi baǵdarlama tásilderin jańartý úshin BUU-ǵa múshe memleketter bolashaq týraly kelisim qabyldady. Pakt adam quqyqtarynyń jalpyǵa birdeı deklaratsııasynda, halyqaralyq quqyqta jáne BUU Jarǵysynda bekitilgen beıbit jumys pen tásilderge shaqyrady. Onda qaqtyǵystardyń aldyn alýǵa, beıbitshilikti nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan naqty sharalar usynylady. Atap aıtqanda, pakt adamnyń negizgi quqyqtarynyń buzylýynan jáne halyqtyń negizgi qajettilikterin elemeýden týyndaıtyn qaqtyǵystardyń negizgi sebepterin joıý boıynsha mindettemelerdi qamtıdy.
- Klımattyń ózgerýine qarsy kúreske de erekshe kóńil bólinip otyr. Ótken jyl tarıhtaǵy eń ystyq jyl boldy jáne sońǵy on jyldyń árqaısysynda rekordtyq temperatýra tirkelip keledi. Temperatýranyń kóterilýi men muzdyqtardyń erýi - apatqa ákeleri sózsiz, bul týraly Ortalyq Azııadaǵy biz jaqsy bilemiz. BUU Bas hatshysy buǵan deıin úkimetter ýádelerin oryndap, bıyl Brazılııadaǵy COP30 klımattyq sammıti qarsańynda eldiń búkil ekonomıkasyn qamtıtyn jańa ulttyq klımattyq is-qımyl josparyn usynýy kerek ekenin atap ótken bolatyn. Bul jospar jahandyq temperatýranyń kóterilýin 1,5 gradýsqa deıin shekteýi kerek, – dedi ol.
Vlastımıl Samek Qazaqstannyń BUU-daǵy róline toqtalyp, onyń jahandyq syn-qaterlerdi sheshýge ulttyq deńgeıde qosqan eleýli úlesin atap ótti. Sondaı-aq bıyl Qazaqstan Respýblıkasynyń Birikken Ulttar Uıymyna kirgenine 33 jyl tolǵanyn eske saldy.
Burynǵy QR Syrtqy ister mınıstri, Qazaqstannyń BUU-daǵy alǵashqy turaqty ókili Aqmaral Arystanbekova Qazaqstannyń 1992 jyly BUU-ǵa kirýi jas táýelsiz memlekettiń beıbitshilikke, qaýipsizdikke jáne álemdik qoǵamdastyqpen yntymaqtastyqqa umtylysyn bildiretin halyqaralyq qatynastar tarıhyndaǵy mańyzdy kezeń bolǵanyn atap ótti. Aıtýynsha, uıymǵa qosylyp, onyń jumysyna belsendi qatysa otyryp, Qazaqstan ózekti halyqaralyq problemalardy sheshýge, onyń ishinde elimizdiń múddesine kiretin máseleler boıynsha sheshimder qabyldaýda óz úlesin qosýǵa naqty múmkindik aldy.
- Qazaqstannyń ıadrolyq qarýdan bas tartýy – onyń halyqaralyq arenada tanylýyna aıtarlyqtaı áser etti. Bul sheshim ıadrolyq qarýdy taratpaı, ıadrolyq synaqtardy toqtatýǵa naqty úles boldy. Semeı qalasynyń mańyndaǵy ıadrolyq polıgonnyń jabylýy jáne ıadrolyq qarýy joq memleket retinde ıadrolyq qarýdy taratpaý týraly shartty ratıfıkatsııalaý jańa táýelsiz memlekettiń beıbitshilik pen qaýipsizdikke umtylysyn kórsetti, — dedi Aqmaral Arystanbekova.
Ol Qazaqstannyń 1992 jyly BUU-ǵa usynǵan alǵashqy halyqaralyq bastamasy — Azııadaǵy ózara is-qımyl jáne senim sharalary jónindegi keńes (AÓSShK) qazirgi ýaqytta Azııa qurlyǵyndaǵy qaýipsizdik pen yntymaqtastyqty nyǵaıtýdaǵy mańyzdy faktorǵa aınalǵanyn atap ótti.
Aqmaral Arystanbekovanyń pikirinshe, dúnıejúzilik uıymnyń qyzmetine aıtylatyn synǵa qaramastan, BUU – barlyq jyldarda transulttyq sıpattaǵy jańa syn-qaterler men qaýipterge baılanysty memleketterdiń birlesken is-qımyldary úshin jahandyq ortalyq bolyp qala beredi.
Al Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Bas konsýly Tszıan Veı 80 jyl boıy BUU beıbitshilikti saqtaýda, damýǵa yqpal etýde jáne adamzattyń órkenıetin ilgeriletýde mańyzdy ról atqaratyn ámbebap, bedeldi jáne halyqaralyq uıym bolyp qala beretinin atap ótti.
- Qytaı men Qazaqstan BUU músheleri jáne strategııalyq áriptester retinde Birikken Ulttar Uıymyn damytý máselelerinde ustanymdary uqsas jáne BUU qaǵıdattary men jarǵylaryna negizdelgen halyqaralyq qatynastardyń negizgi normalaryn qatań saqtaıdy dep aıtýǵa bolady. Qytaı Qazaqstan BUU-ǵa qosylǵan sátten bastap jahandyq jáne óńirlik problemalardy sheshýge óz usynystaryn engizetin jáne óz óńirinde de, jalpy álemde de damý men turaqtylyqty qoldaýǵa belsendi yqpal etetin óńirlik derjava retindegi rólin joǵary baǵalaıdy, – dedi ol.
Bas konsýl Qazaqstan terrorızmge qarsy kúreste, adam quqyqtaryn damytýda jáne turmystyq zorlyq-zombylyqqa qarsy kúres, balalardyń quqyqtary men múddelerin qorǵaý, sondaı-aq áleýmettik qamsyzdandyrý júıesin jaqsartý sııaqty basqa da mańyzdy salalarda mańyzdy ról atqaratynyn atap ótti. Sondaı-aq Tszıan Veı kúndelikti ózgerister bolyp jatqan qubylmaly álemde BUU rólin álsiretpeı, kerisinshe kúsheıtý qajet ekenin aıtty.
Іs-shara barysynda Frantsııanyń Bas konsýly Fabrıs Neve men Reseı Federatsııasynyń Bas konsýly Dmıtrıı Týraev ta sóz sóılep, BUU-nyń beıbitshilik pen qaýipsizdikti, sondaı-aq adam quqyqtaryn saqtaýdaǵy mańyzdylyǵyna toqtaldy.
Eske salaıyq, buǵan deıin Qazaqstannyń BUU-daǵy alǵashqy turaqty ókili Aqmaral Arystanbekovanyń Kazinform agenttiginiń tilshisine bergen suhbatyn usynǵanbyz.
