Bes jylda 40-tan astam jańa sý qoımasy salynbaq
ASTANA. KAZINFORM – Qazaqstan boıynsha 1395 tirek gıdrotehnıkalyq qurylys (GTQ) bar. Bul týraly Úkimettiń baspasóz qyzmeti málim etti.
Sý tasqynyna daıyndyq maqsatynda Basseındik ınspektsııalar TJD ókilderimen, jergilikti atqarýshy organdarmen jáne «Qazsýshar» RMK-men birlesip GTQ-ny kózben sholyp tekserý júrgizedi. Bıylǵy zertteý qorytyndysy boıynsha jóndeýdi qajet etetin 560 GTQ anyqtaldy, onyń 540-y qanaǵattanarlyqsyz jáne 20-sy apatty jaǵdaıda.
— Sý resýrstaryn basqarý júıesin damytý tujyrymdamasyna sáıkes, 2030 jyldyń sońyna deıin Qazaqstanda jańadan 42 sý qoımasyn salý jáne jumys istep turǵan 37 sý qoımasyn rekonstrýktsııalaý josparlanǵan. Bul aýyl sharýashylyǵyn sýmen turaqty qamtamasyz etedi, sý basý qaýpin azaıtady jáne transshekaralyq sýlarǵa táýeldilikti azaıtady. Soltústik óńirlerde jańa sý qoımalary 216 eldi mekendi sý basýyna jol bermeı, 1,5 mlrd m3 qarǵyn sýdy jınaýǵa kómektesedi. Ońtústikte olar sýarý alańdaryn 295 myń gektarǵa ulǵaıtýǵa múmkindik beredi, — delingen habarlamada.
2025 jyly vedomstvo respýblıkalyq bıýdjet jáne halyqaralyq qarjy uıymdary esebinen 98 jobany iske asyrýdy josparlap otyr.
Mınıstrlik qazirdiń ózinde Qyzylorda, Jambyl jáne Túrkistan oblystarynda sýarý jelilerin avtomattandyrý boıynsha jumys júrgizilip jatyr.
Qyzylorda oblysynda ótken jyldan bastap jalpy uzyndyǵy 232 km — Jańa Shıeli, O-2, Kelintóbe, Áıtek, Sýnaqata 5 sý arnasynda sýdy esepke alýdyń avtomattandyrylǵan júıesin ornata otyryp, gıdroposttardy rekonstrýktsııalaý jobasy iske aspaq.
Sonymen birge Qyzylorda oblysynyń 16 magıstraldy jáne sharýashylyqaralyq arnalaryn avtomattandyrý maqsatynda jobalaý-smetalyq qujattama ázirlenýde. Bul jobalardy júzege asyrý 2025 jyldan 2027 jylǵa deıingi merzimge josparlanǵan, arnalardyń jalpy uzyndyǵy 2,6 myń km-den asady.
Sondaı-aq 2025-2027 jyldary Túrkistan oblysynda 80 arnany jáne Jambyl oblysynda 77 arnany avtomattandyrý josparlanǵan. Qazirgi ýaqytta avtomattandyrýǵa jatatyn arnalar sanynyń ulǵaıýyn eskere otyryp, jobalaý-smetalyq qujattama ózektendirilmekshi.
Avtomattandyrý jobalarynda sý resýrstaryn josparlaý, paıdalaný jáne basqarý múmkindigi bar baǵdarlamalyq sheshimdi qosa alǵanda, shyǵyn ólshegishteri bar qaqpalardy ornatý qarastyrylǵan. Protsesti qashyqtan basqarý jáne avtomattandyrý obektige shyǵý qajettiligin joıady jáne sýdyń taralýyn baqylaýǵa múmkindik beredi. Operatsııalar qashyqtan oryndalady jáne táýliktiń kez kelgen ýaqytynda avtomatty túrde jumys isteý úshin yńǵaılastyrylady.
Sýarý arnalarynda avtomattandyrýdy engizý jeke sharýashylyq deńgeıinde de, óńir aýqymynda da birqatar mańyzdy artyqshylyqtar men uzaqmerzimdi tıimdilik ákeledi. Bul shylqytyp sýarý nemese jetkiliksiz sýarý faktorlaryn joıady, fermerler arasynda resýrstardy ashyq bólýdi qamtamasyz etedi.
Nátıjesinde bul jobalar egindik sýdyń shyǵynyn 20-30%-ǵa azaıtýdy jáne aýdany 420 myń gektardan astam sýarmaly jerlerdegi sýdy esepke alýdy qamtamasyz etýi tıis.
Qazirgi ýaqytta aýyl sharýashylyǵy óndirýshilerimen sý berýge qatysty 22,5 myń shart jasaldy, bul ótken jylmen salystyrǵanda 3 myńǵa artyq.
Budan basqa, osy jyldyń sońyna deıin toptyq sý qubyrlaryn salý boıynsha 24 jobanyń 12-sin aıaqtaý josparlanýda, bul jalpy turǵyny 423 myń adamdy quraıtyn 153 aýyldy sapaly aýyz sýmen qamtamasyz etedi. Taǵy 52 eldi meken ortalyqtandyrylǵan sýmen jabdyqtaý júıesine qosylady.
Sonymen qatar bıyl jańadan 4 sý qoımasynyń qurylysyn bastaý jáne jumys istep turǵan 4 sý qoımasyn rekonstrýktsııalaý josparlanýda.
Batys Qazaqstan oblysyndaǵy qurylysy daıyndalyp jatqan «Úlken Ózen» sý qoımasy (28 mln m3) tasqyn sýlardy jınaqtaý jáne aýyl sharýashylyǵy alqaptaryn sýarý úshin paıdalanylatyn bolady.
Alty oblys aýmaǵynda tsıfrlandyrý elementterin qoldana otyryp, 115 arnany qaıta jańartý josparlanýda jáne Astana sý qoımasyn toltyrý úshin qurylystar salýmen qatar qoldanystaǵy arnany keńeıtý jáne tazartý jumystary júrgiziledi. Budan basqa, 2025 jyly kólemi 256 myń ga aspaly 1,9 myń km astam sýarý kanaldaryn paıdalanýǵa berý kózdelgen.«Qazsýshar» fılıaldarynyń materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn jaqsartý úshin Úkimettiń qoldaýymen 757 birlik arnaıy tehnıka men kólik satyp alý jumystary bastaldy. Búgingi tańda 273 arnaıy tehnıkany «Qazsýshar» fılıaldary qabyldady.
Prezıdenttiń tapsyrmasyna sáıkes, bıyl 150 myń gektar sýarmaly jerge qosymsha sý únemdeý tehnologııalaryn engizý josparlanyp otyr.
Sonymen birge sýbsıdııalarǵa saralanǵan tásil engizildi: sýdy únemdeıtin tehnologııalardy qoldanatyn fermerlerge úlken kólemdegi memlekettik qoldaý kórsetiledi. Bul tıimdi sýarý júıelerine — jańbyrlatý, tamshylatý, lazerlik ornalastyrý tásilderine kóshýdi yntalandyrady.
Eske sala keteıik, búgin Sý sharýashylyǵy qyzmetkerleri kásibı merekesin atap ótedi.