Batysqazaqstandyqtar akademık Qajym Jumalıevti eske aldy

None
None
ORAL. QazAqparat - J.Moldaǵalıev atyndaǵy oblystyq ámbebap ǵylymı kitaphanasynda akademık Qajym Jumalıevtiń 110 jyldyǵyna oraı shara ótkizildi, dep habarlaıdy «QazAqparat» tilshisi.

Jazýshy, ǵalym, fılologııa ǵylymdarynyń doktory, professor, Qazaqstan ǴA akademıgi Qajym Jumalıevke (1907-1968) arnalǵan konferentsııa «Zerdeli ǵalym, kórnekti qoǵam qaıratkeri, zerger jazýshy» dep ataldy.

null 

Jıynda batysqazaqstandyq ǵalymdar, fılologııa ǵylymdarynyń kandıdattary Azamat Mamyrov «Qajym Jumalıev - kórnekti ádebıettanýshy», Quspan Aronov «Qajym Jumalıev - mahambettanýshy», Rıta Sultanǵalıeva «Qajym Jumalıev jáne kórkem dıalog máseleleri» degen taqyrypta oı órbitti. Ardager-ustaz Merýert Joldyqaıyrova esteligimen bólisse, baıyrǵy jýrnalıster Tıhon Álipqalı, Amantaı Boranqul Qajym Jumalıevtiń tulǵalyq, qaıratkerlik jáne ustazdyq qyrlaryn asha tústi.  M.Ótemisov atyndaǵy Batys Qazaqstan memlekettik ýnıversıteti janynda jumys jasaıtyn Qajym Jumalıev atyndaǵy birlestik músheleri akademık-jazýshynyń shyǵarmalarynan úzindiler oqydy.

Sharaǵa qatysýshylar nazaryna «Kórkem oı, kórikti tulǵa ıesi - qazaqtyń Qajymy» atty kitap kórmesi usynyldy.

null 

Budan 110 jyl buryn Qaratóbe aýdany Jalǵyzaǵash eldi mekeninde dúnıege kelgen Qajym Jumalıev jaıaýlap-jalpylap júrip, Orynbordaǵy eresekter mektebinde bilim aldy. Keıin Shymkent qalasyndaǵy aýyl sharýashylyǵy tehnıkýmynda dáris aldy. 1928 jyly Qazaqstanda ashylǵan tuńǵysh JOO - Qazaq memlekettik ýnıversıtetine (Abaı atyndaǵy pedagogıkalyq ınstıtýt) túsip, ony 1932 jyly úzdik bitirdi. Sol jyly Oralda ashylǵan Qazaqstandaǵy ekinshi joǵary oqý orny - pedagogıkalyq ınstıtýtqa jiberilip, ustazdyq jolyn osynda bastady. Ustazdyq  etýmen birge Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń ókili retinde Abdolla Jumaǵalıev, Qasym Amanjolov, Járdem Tilekov, Hamıt Erǵalıev syndy sol kezdegi jas aqyn-jazýshylarǵa baǵyt-baǵdar siltedi. Mahambet týraly zertteýdi osynda júrgende bastap, 1937 jyly Almatyǵa qyzmetke aýysqan kezde jalǵastyrdy.

null

1937 jyly respýblıkalyq «Ádebıet jáne ıskýsstvo» jýrnalynyń birneshe sanynda Mahambet Ótemisulynyń ómiri men shyǵarmashylyǵy týraly kólemdi materıal jarııalady. Bul Mahambet týraly alǵashqy ǵylymı eńbekter edi. Bul taqyrypty ómir boıy zerttep, «Isataı-Mahambet» atty roman da jazdy. 1941 jyly HVІІІ-HІH ǵasyrlardaǵy qazaq ádebıetiniń tarıhynan kandıdattyq, 1946 jyly «Abaı poezııasynyń tili» degen taqyrypta doktorlyq dıssertatsııa qorǵady. Osylaısha, Mahambet pen Abaı syndy qos alypty qatar zerttegen ǵalym kóptegen ǵylymı eńbektermen qatar poezııalyq, prozalyq týyndylar jazdy. «Jaısań jandar» atty estelik kitabynda óz zamandastarynyń beınesin, óz kezeńin shynaıy sýrettedi. Saıası qýǵyn-súrgin qurbanyna aınalyp, 25 jylǵa sottalyp, tek I.Stalın qaıtqannan keıin ǵana aqtalǵan ǵalym sonyń saldarynan uzaq jasamaı, nebári 61 jyl ǵumyr keshti.

null 

Aıta keteıik, Qajym Jumalıevtiń esimi Oral qalasy men Qaratóbe aýdany ortalyǵyndaǵy kóshelerge berilgen. 

Сейчас читают
telegram