Batysqazaqstandyq ǵalymdar kıik etinen shujyq jasap shyǵardy
ORAL. KAZINFORM — Jáńgir han atyndaǵy Batys Qazaqstan agrarlyq-tehnıkalyq ýnıversıtetiniń jas ǵalymdary kıik etinen shujyq jasaýdy qolǵa aldy.
Joba jetekshisi, «Taǵam qaýipsizdigi» ǵylymı-zertteý zerthanasynyń meńgerýshisi, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty, dotsent mindetin atqarýshy Aıan Orazovtyń málim etkenindeı, kıik etinen daıyndalatyn shujyq 30 paıyz qus etimen (úırek pen qaz) aralastyrylady.
Aıan Jarylqasynulynyń sózine qaraǵanda, eń basty maqsat — ónimniń tutynýshylyq qasıetin anyqtap alý.
— Aldymen biz kıik etiniń sapalyq kórsetkishterin zerttep, sodan keıin qaýipsizdik kórsetkishterin, ıaǵnı mıkrobıologııalyq qaýipsizdigin, quramynda qaýipti ishek taıaqshasy, patogendi jáne shartty patogendi bakterııalarynyń bolmaýyn qatań túrde baqyladyq. Etti taǵamdyq maqsatta qoldanýǵa jaramdylyǵy anyqtalǵannan keıin shujyqqa paıdalanylatyn etti túrli retseptýralarmen daıyndap kórdik. Solardyń ishinen qajettisin tańdap aldyq, — deıdi Aıan Orazov.
Búginde jas ǵalymdar kıik etinen shujyq daıyndaý tehnologııasyn jetildirip, daıyn ónimdi tekseriske jiberip, sapalyq kórsetkishin anyqtaý úshin jumys istep jatyr. Termınaldyq óńdeýdiń durystyǵyn qadaǵalap, daıyn ónimniń adam densaýlyǵyna keri áseri bolmaýy — basty nazarda.
Ýnıversıtet oqytýshysy, magıstr Aıdana Bekbosynova shujyqtyń retseptýrasyn qurastyrý barysynda qaısysy yńǵaıly, qaısysy utymdy ekeni tolyq zerdelengenin jetkizdi.
— Tartylǵan etke tuz, burysh, sarymsaq sekildi dámdeýishter qosylady. Zertteý barysynda kıik etiniń sóli kóp bolatyny baıqaldy. Daıyn ónim tońazytqyshta eki aptaǵa deıin saqtalady, — deıdi jas ǵalym.
Ǵylymı jumys jańadan bastalyp jatqandyqtan, ǵalymdar daıyn ónimniń saqtalý sharttaryn áli de zerttep kóredi.
Shujyqqa qoldanylatyn shıkizattyń barlyǵy da — tabıǵı ónimder. Zerthanaǵa kıik ushasy Jáńgir han ýnıversıtetine qarasty «Aqbóken» tálimbaǵynan ákelinedi. Bir kıikten 13-15 keli kóleminde et alynady. Úırek pen qaz bilim ordasynyń oqý-ǵylymı-óndiristik ortalyǵynda ósiriledi. Al olardy zertteý jumystary ýnıversıtettiń synaý ortalyǵyndaǵy zerthanalarda júrgiziledi.
Jas ǵalymdardyń bul bastamasyna ýnıversıtet basshylyǵy qoldaý bildirip otyr. Qazirgi ýaqytta ónimniń artyqshylyǵy, jańashyldyǵy týraly sheteldik basylymdarǵa ǵylymı maqala jarııalap, otandyq ǵylymdy tanytýǵa den qoıylyp otyr.
Jas ǵalymdar barlyq suranys qanaǵattandyrylsa, ónimge ónertabys patentin alyp, naryqqa shyǵýdy kózdep otyr.
Eske sala keteıik, budan buryn qazaq ǵalymdary kıikti arnaıy tálimbaqta ósirip, zerttep jatqanyn jazǵan edik.