Batys Qazaqstanda bir jylda 17 mektep paıdalanýǵa berildi
ORAL. KAZINFORM – Batys Qazaqstan oblysynda bilim salasyndaǵy jańalyq-ózgerister qandaı? Bilim sapasyn arttyrý baǵytynda ne istelip jatyr? Keıbir ózekti máseleler qalaı sheshilýde? Mine, osy oraıda BQO bilim basqarmasynyń basshysy Aıgúl Myńbaeva Kazinform tilshisiniń saýaldaryna jaýap berdi.
— Aıgúl Ádilgereıqyzy, Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes «Jaıly mektep» ulttyq jobasy aıasynda bıyl oblysta qansha mektep salynbaq, aldymen osyǵan toqtalsańyz?
— Prezıdent tapsyrmasyna sáıkes apattyq mektepterdi, úsh aýysymda oqytýdy jáne oqýshy oryndarynyń tapshylyǵyn joıý maqsatynda «Jaıly mektep» ulttyq jobasy júzege asyrylýda.
Batys Qazaqstan boıynsha «Jaıly mektep» ulttyq jobasy aıasynda 2023-2025 jyldary 18 mektep ǵımaratyn jańadan salý kózdelgen edi. Bıylǵy jyldyń sońyna deıin 9, kelesi jyly taǵy 9 mekteptiń qurylysyn aıaqtap, iske qosýymyz kerek. Josparlanǵan mektepterdiń 9-y qala aýmaǵynda, 9-y aýdandarda boı kóterip, barlyǵy 16 200 balany qamtıtyn bolady.
Odan basqa oblystaǵy apatty mektepterdi jáne oryn tapshylyǵyn joıý úshin 2023 jyly 17 mektep qurylysy aıaqtalyp, paıdalanýǵa berildi. Bul — táýelsizdik jyldary ishinde óńirimizdiń bilim salasy úshin úlken tarıhı oqıǵa deýge bolady.
— Bilim berý salasy úshin ótken jyl qalaı qorytyndylandy dep oılaısyz, alda turǵan mindetter qandaı?
— Bilim berý salasy úshin ótken jyldy jaqsy jetistiktermen aıaqtadyq dep senimmen aıta alamyn. Ustazdarymyzdyń ólsheýsiz eńbegi arqasynda oblysymyzdyń 60 oqýshysy halyqaralyq jáne respýblıkalyq olımpıadalar men konkýrstardyń jeńimpazy atandy. Qoǵamdyq-gýmanıtarlyq baǵyttaǵy jalpy bilim beretin pánder boıynsha respýblıkalyq olımpıadanyń qorytyndy kezeńinde kórsetken úzdik nátıjeler úshin Batys Qazaqstan oblysynyń komandasy ІІІ dárejeli «Eń úzdik olımpıadalyq komanda — 2023» ataǵymen marapattaldy.
Olımpıadanyń respýblıkalyq kezeńinde úzdik bilim kórsetip, oqýshylary júldeli oryndarǵa ıe bolǵan oblystyń 4 mektebi elimiz boıynsha «100 úzdik mektep» qataryna kirdi.
2012 jyldan beri ozdyrylyp kele jatqan «Orta bilim beretin úzdik uıym» oblystyq baıqaýynyń byltyrǵy jylǵy jeńimpazy bolyp tanylǵan Qaratóbe aýdany Q.Jumalıev atyndaǵy mektep-gımnazııasy 48 mln teńge kóleminde grant ıelendi.
Balalar jyly aıasynda bastalǵan bilim basqarmasy men «AQJAYIQ» telearnasynyń birlesken «BILIM HIGH» televızııalyq jobasynyń ótken jylǵy jeńimpazy bolyp daryndy balalarǵa arnalǵan S. Seıfýllın atyndaǵy № 11 oblystyq mamandandyrylǵan mektep-lıtseı-ınternatynyń komandasy tanyldy.
Respýblıkalyq shyǵarmashalyq baıqaýlar men jarystarda oblystyń 192 oqýshysy jeńimpaz atandy. Aıtar bolsaq, oblys komandasy «Úzdik ekologııalyq bilim berý uıymy» ulttyq baıqaýynda I oryn, «Jasyl urpaq» baıqaýynda 700 myń teńge grant ıegeri atandy. Respýblıkalyq «Ushqyr oı alańy» pikirsaıystyń ulttyq týrnırinde de birinshi orynnan kórindi. Respýblıkalyq «Meniń Otanym — Qazaqstan» týrıstik ekspedıtsııalyq jasaqtardyń sletinde oblys qurama komandasy júldeli І oryndy sońǵy 7 jyl boıy ıelenip keledi.
Halyqaralyq «Haileybury First Championship-2023» robototehnıka olımpıadasynda oqýshylar saraıynyń tárbıelenýshisi Alııslam Qurmanǵalıev Gran-prıdi jeńip alsa, halyqaralyq stendilik modeldeý baıqaýynda oblystyq tehnıkalyq shyǵarmashylyq ortalyǵynyń tárbıelenýshisi Jiger Baqtygereı úzdik úshtikke ilikti.
Kásiptik jáne tehnıkalyq bilim salasyndaǵy jetistikter qýantady. «WorldSkills Kazakhstan 2023» VIII respýblıkalyq kásibı sheberlik chempıonatyna oblysymyzdan qatysqan kolledj stýdentteri 1 altyn, 1 kúmis, 2 qola júlde jáne 6 medalonǵa qol jetkizse, Oral aqparattyq tehnologııalar kolledjiniń stýdenti Rýslan ıÝsýpov respýblıkalyq komandaǵa «Veb-tehnologııalar» quzyretine kirip, Qazaqstan tarıhyndaǵy alǵashqy kúmis medaldi jeńip aldy.
Oblys pedagogtary halyqaralyq, respýblıkalyq ár túrli baǵyttaǵy shyǵarmashylyq, pándik baıqaýlar men týrnırlerden 45 júldeli oryn jáne 17 atalymdy ıelendi.
Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha alǵash ret 2021 jyly «Qazaqstannyń eńbek sińirgen ustazy» qurmetti ataǵy taǵaıyndaldy. Osy marapatty oblysymyzdan birinshi bolyp Oral qalasy № 35 mektep-lıtseıiniń muǵalimi Zınaıda Sýhına ıelense, ótken jyly daryndy balalarǵa arnalǵan S. Seıfýllın atyndaǵy № 11 oblystyq mamandandyrylǵan mektep-lıtseı-ınternatynda 30 jyldan astam eńbek etip kele jatqan matematıka pániniń muǵalimi Serik Qazıhanovqa berildi.
— Oral qalasynda kópten áńgime bolyp kele jatqan apatty jaǵdaıdaǵy № 31 jáne № 8 mektep-gımnazııa ǵımarattary máselesi qalaı sheshilmekshi?
— Siz surap otyrǵan eki mekteptiń máselesi de oblys ákiminiń jiti baqylaýynda tur. Sebebi 2018 jyly № 31 mekteptiń, 2023 jyly № 8 mektep-lıtseıiniń ǵımarattaryna tehnıkalyq zertteý jumystary júrgizilip, qorytyndysynda olar apatty dep tanyldy. Osy apatty bilim oshaqtarynyń máselesin sheshý úshin Oral qalasynan 400 orynǵa arnalǵan № 31 jalpy orta bilim beretin mektebi ǵımaratyn salý josparlandy. Búgingi tańda merdiger jumyldyrý jáne qoldanystaǵy qorshaýlar men irgetastardy bólshekteý jumystaryn júrgizýde. Joba boıynsha qurylystyń merzimi 15 aıǵa sozylmaq.
Daryndy balalarǵa arnalǵan mamandandyrylǵan № 8 oblystyq mektep-lıtseıiniń qurylysyna jobalyq-smetalyq qujattama jasaqtalýda. Qujattary daıyn bolǵan kezde qurylys jumystaryn júrgizý qaralatyn bolady.
— Aýyl mektebiniń deńgeıin qalaǵa jaqyndatý baǵytynda ne istelýde? Jalpy, sapa máselesi qanaǵattandyrady ma?
— Oblys kóleminde kúndizgi memlekettik jalpy bilim beretin 362 mektepte barlyǵy 122 myńnan astam bala bilim alýda.
Bilim berý uıymdarynyń materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn nyǵaıtý arqyly bilim sapasyn kóterýge qol jetkizýge bolady. Osyndaı jumystardan keıin pedagogtardyń basty mindeti — balaǵa tek sapaly bilim berý.
Qazaqstannyń bilim berý salasyn tıimdi jańartý úshin, onyń sapasyn jaqsartyp, qoljetimdiligin arttyrý úshin óńirlik, respýblıkalyq jáne halyqaralyq deńgeıdegi túrli monıtorıngtik zertteýler júrgizilýde.
Bastaýysh synyp oqýshylarynyń fýnktsıonaldyq saýattylyq deńgeıin anyqtaý maqsatynda júrgizilgen PIRLS-2021 halyqaralyq zertteý tsıklinde oblys 534 balmen respýblıka kóleminde birinshi oryndy ıelendi (QR — 504 ball).
PISA-2022 halyqaralyq zertteýi nátıjesinde 2018 jylǵy zertteýmen salystyrǵanda, matematıkalyq saýattylyqtan kórsetkish 6 balǵa, oqý saýattylyǵy 9 balǵa, ǵylym boıynsha 33 balǵa ósti.
Bilim alýshylardyń bilim jetistikteriniń monıtorıngi (BBJM) orta bilim berý uıymdarynda 4, 9-synyp oqýshylary arasynda úsh baǵyt (oqý saýattylyǵy, matematıkalyq saýattylyq, jaratylystaný-ǵylymı saýattylyq) boıynsha, aqparattyq-kommýnıkatıvtik tehnologııany paıdalana otyryp, keshendi testileý formatynda ótedi. Ótken jyly bilim alýshylardyń bilim jetistikterine monıtorıng nátıjesi 2022 jylmen salystyrǵanda respýblıkalyq kórsetkishten joǵary boldy.
Oqýshylardyń bilim sapasyna táýelsiz sarapshy bilim kesimin ótkizý maqsatynda «Batys EdQUAL» jobasy jumys jasaıdy.
Árıne, mańyzdy mindetterdiń biri — qalalyq jáne aýyldyq mektepter arasyndaǵy oqytý sapasyndaǵy alshaqtyqty azaıtý. Aýyldyq, onyń ishinde shaǵyn jınaqty mektepterdi qoldaý jáne bilim sapasyn arttyrý maqsatynda «Mobıldi muǵalim», sondaı-aq J.Dosmuhamedov atyndaǵy joǵary pedagogıkalyq kolledjben birlese otyryp, bastaýysh shaǵyn jınaqty mektepterimen «Bastaýyshqa — bastamamen» jobasy júrgizilýde.
Tıýtorlyq júıede 24 ınnovatsııalyq mekteptiń 48 jetekshi mekteppen «BatysInnovations» jobasy iske asyrylýda.
— Ozat ustazdarmen áńgimelesken kezde mektep oqýlyqtaryna qatysty syn aıtylyp jatady. Buǵan qatysty ne aıtar edińiz?
— Oqýlyqtar men oqý-ádistemelik keshender Qazaqstan Respýblıkasy Oqý-aǵartý mınıstrliginiń jyl saıynǵy buıryǵymen bekitilgen tizbege sáıkes paıdalanylady.
Atalǵan tizbege oqýlyqtar respýblıkalyq ǵylymı-praktıkalyq bilim mazmunyn saraptaý ortalyǵynyń saraptamasynan ótken jaǵdaıda engiziledi. Atalǵan ortalyq saraptama jumysy barysynda respýblıka boıynsha pán muǵalimderin qatystyrady.
Polıgrafııalyq aqaý jáne tapsyrma mazmunyndaǵy qatelikter, sol sekildi baspanyń pándik saraptama komıssııasy bekitken nusqadan aýytqýy saldarynan jiberilgen qate jáne basqa da kemshilikter anyqtalǵanda, baspa óz qarajaty esebinen satyp alǵan oqýlyqtardy aýystyrady.
— 2024 jyly bilim berý bıýdjeti qandaı deńgeıde bolmaqshy? Qarjy óz maqsatyna jumsalyp kele me?
— Bilim salasynyń bıýdjeti bıyl ótken jylǵymen salystyrǵanda, 6,5 mlrd teńgege artyp otyr. Bıýdjet qarajatynyń jumsalýy tıisti quzyrly organdardyń únemi baqylaýynda.
— Sońǵy saýal, bıyl Oral qalasyndaǵy qara shańyraq — S. Seıfýllın atyndaǵy № 11 mektepke 100 jyl tolmaqshy. Osyǵan oraı mektep ǵımaraty kúrdeli jóndele me?
— Iıa, qara shańyraqtyń 100 jyldyǵyna daıyndyq jumystary bastaldy. Daryndy balalarǵa arnalǵan S. Seıfýllın atyndaǵy № 11 oblystyq mamandandyrylǵyn mektep-lıtseıin ǵımaratyn kúrdeli jóndeýden ótkizý úshin jobalyq-smetalyq qujattamasy jasaqtaldy. Óńir basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes, «QPO b. v.» kompanııasynyń áleýmettik mindettemeleri aıasynda 2024 jyly kúrdeli jóndeýden ótkizýge engizildi. Búgingi tańda merdigerdi anyqtaý boıynsha sharalar atqarylýda.
— Áńgimeńizge rahmet! Saladaǵy tabys-jetistikter molaıa bersin.
Eske sala keteıik, budan buryn tájirıbeli ustazdyń tarıh páni oqýlyqtaryn qaıta saralaý qajettigi týraly suhbatyn jarııalaǵan bolatynbyz.
