Balalarǵa dárýmen berý: neni bilý mańyzdy
ASTANA. KAZINFORM – Qazir ata-analar arasynda balalarǵa dárýmen berý, ımmýnıtetti kóterý, temir tapshylyǵynan saqtaný sııaqty suraqtar jıi talqylanady. Bul másele týraly allergolog-ımmýnolog Áıgerim Baqytjan «Búgin LIVE» baǵdarlamasyna bergen suhbatynda jan-jaqty jaýap berdi.
– Qazir dárihanalarǵa barsańyz, dárýmenderdiń san túrin kóresiz. Kóbi qaısyn ishý kerek, qaısysy shynymen paıdaly, neden bastaý qajet degen suraqtarda shatasyp jatady. Eger bala saý dúnıege kelse, onyń alǵashqy kezeńinde úsh ǵana mańyzdy nárse bar. Jańa týǵan nárestege bir táýlik ishinde K dárýmeni salynady. Bul – óte mańyzdy protsedýra. Alaıda keıbir ata-analar «artyq ıne salýdyń qajeti joq» dep, odan bas tartyp jatady. Bala aǵzasynda K dárýmeni tabıǵı túrde óte az mólsherde túziledi. Sol sebepti ony syrttan engizý qajet. Bul dárýmenniń mańyzdylyǵy – onyń qan uıý protsesine tikeleı áser etýinde. Sebebi sábıdiń qan tamyrlary óte názik ári juqa bolady. Eger náreste qatty qozǵalyp nemese jaraqat alsa, qan tamyrlary jarylyp, tipti ınsýltke ákelýi múmkin. Mundaı qaýiptiń aldyn alý úshin K dárýmeni mindetti túrde qabyldanýy kerek, - deıdi spıker.
Mamannyń aıtýynsha, D tobyndaǵy dárýmender de bala úshin asa mańyzdy.
– Keıbir adamdar «kún sáýlesi jetkilikti bolsa, D dárýmeni qajet emes» dep oılaıdy. Bul – qate pikir. Sońǵy zertteýler kún sáýlesi mol aımaqtardyń ózinde de adamdardyń aǵzasynda bul dárýmenniń jetispeıtinin kórsetip otyr. Sondyqtan D dárýmenin profılaktıkalyq jáne emdik maqsatta qabyldap turý qajet. Ásirese, bul balalar úshin asa mańyzdy. Sebebi D dárýmeni jetispegen jaǵdaıda rahıt aýrýynyń damý qaýpi joǵarylaıdy, - deıdi dáriger.
Allergolog-ımmýnolog balaǵa qajetti ózge de mańyzdy dárýmenderge toqtaldy.
– Aqýyz ben energetıkalyq jetispeýshilik te – bala densaýlyǵyna qaýip tóndiretin jaǵdaılardyń biri. Degenmen, buǵan baılanysty syrttan arnaıy BAD nemese dárýmender qabyldaýdyń qajeti joq. Sebebi bul tapshylyqty emizýli ananyń súti tolyq óteıdi. Temir jetispeýshiligine baılanysty qanazdyqty kópshilik aǵzanyń qalypty protsesi dep qabyldap jatady. Júkti áıelder arasynda «gemoglobın bárinde tómendeıdi» degen pikir keń taraǵan. Alaıda temir tapshylyǵy – aǵzada kúrdeli ózgeristerge alyp keletin qaýipti jaǵdaı. Ásirese, kishkentaı balalar úshin bul óte qaterli. Temirdiń jetispeýi este saqtaý qabiletiniń nasharlaýyna, tábettiń tómendeýine, vırýstyq aýrýlarǵa beıimdilikke, tipti júrekke baılanysty aqaýlardyń paıda bolýyna alyp kelýi múmkin, - deıdi Áıgerim Baqytjan.
Dáriger dárýmenderdi óz betimen qabyldaýǵa bolmaıtynyn eskertti.
– Temir nemese basqa da dárýmenderdi adam óz betimen qabyldaı salmaýy kerek. Balalar úshin pedıatr, eresekter úshin terapevtke qaralyp, arnaıy tekseristen ótý qajet. Dárýmen tapshylyǵyn naqty anyqtaý úshin jalpy qan analızinen bólek, ferrıtın, V9, V6, folıı qyshqyly sııaqty kórsetkishterge de qan tapsyrý kerek. Keıde adamdar tek jalpy qan taldaýyna qarap qana sheshim shyǵaryp jatady. Bul jetkiliksiz. Tereńirek tekseris qajet, - deıdi ol.
Áıgerim Baqytjan dárýmen jetispeýshiligin joıý úshin tek durys tamaqtaný jetkiliksiz ekenin aıtty.
– Aǵzada eshqandaı dárýmen tapshylyǵy bolmasa, ony tabıǵı jolmen – durys tamaqtaný arqyly alý jetkilikti. Biraq ratsıon makaronmen ǵana shektelmeı, teńgerimdi bolýy tıis. Tamaqtyń jartysyn kókónister, úshten birin et ónimderi, qalǵanyn dándi daqyldar qurasa, aǵza barlyq qajetti dárýmendi ala alady. Temir jetispeýshiligi kezinde «alma jeı sal, anardyń shyrynyn ish – gemoglobın kóteriledi» degen pikirler jıi aıtylady. Bul – qate túsinik. Mundaı taǵamdar dárýmen tapshylyǵy tolyq emdelgennen keıin ǵana gemoglobındi qalypty deńgeıde ustap turý úshin kómektesedi. Al naqty tapshylyq kezinde bul ónimder jetkiliksiz. Ondaıda mindetti túrde dárigerdiń taǵaıyndaýymen dárilik preparattar qabyldanýy qajet, - deıdi allergolog-ımmýnolog.
Aıta keteıik, ótken joly allergolog maman allergııadan qalaı arylýǵa bolatyny týraly pikir bildirgen edi.