Balalardyń 70 paıyzynda maıtabandyq bar — travmatolog-ortoped
PETROPAVL. KAZINFORM — Kópshilik maıtabandyqty aýrý retinde qaramaıdy, aıaqtaǵy ózgeriske mán bermeı júre beredi. Alaıda, onyń densaýlyqqa zııany orasan, tirek-qımyl apparatynyń qalypty jumysy buzýy múmkin.
Petropavldaǵy № 3 qalalyq emhananyń travmatolog-ortopedi Asyljan Tólenbek aýrýdyń saldary, aldyn alý joldary týraly aıtyp berdi.
— Sońǵy kezde maıtaban degendi jıi estımiz. Bul qandaı aýrý? Qandaı belgileri bar?
— Maıtabandyq — ortopedııalyq patologııa. Taban býynynyń boılyq bóliginen kóldeneń bóligi, ıaǵnı baqaılardyń tómen túsýi. Jas ulǵaıǵan saıyn eresek adamdarda bolýy qalypty, ol fızıologııalyq erekshelik.
Aýrý belgileri jalpy kózge kórinip turady. Maıtabandyqtyń belgisi — balalardyń aıaq kıimderiniń ishki jaǵynyń qajalýy, balalar men jasóspirimderdiń, bozbalalardyń keshki ýaqytta tize býynynyń aýyrsynýy.
— Nesimen qaýipti? Densaýlyqqa qalaı áser etedi?
— Eger de balada maıtabandyq bolsa, birinshi kezekte tize jáne jambas býyny ózgeriske ushyraıdy, bul omyrtqaǵa áser etip, skolıozǵa — omyrtqanyń qısaıýyna ákeledi.
— Maıtabandyqpen kimder aýyrady? Týabitti dert pe, álde júre paıda bola ma?
— Maıtabandyqtyń eki túri bar, týa bitti jáne júre kele paıda bolatyn maıtabandyq. Ekinshisinde balaǵa durys aıaq kıim kıgizbeýden, artyq salmaqtan paıda bolady.
Qazirgi ýaqytta biz emhana tarapynan balalardaǵy hırýrgııalyq jáne ortopedııalyq patologııalardy ótkizip almas úshin keshendi túrde mektepterge tekserýge baramyz, kásibı tekseriske. Barǵan kezde balalardyń 60-70% maıtabandyq belgileri bar ekenin kórip otyrmyn. Qazirgi ýaqytta mende dıspanserlik esepte turǵan naýqastar sany óte kóp.
— Nelikten maıtabanmen aýyratyndar sany artyp otyr?
— Salystyrmaly túrde aıtar bolsam, soltústikte ońtústik óńirlermen salystyrǵanda maıtabandyq joǵary. Kún shýaǵynyń azdyǵy, saldarynan V dárýmeniniń jetkiliksizdigi, keıde rahıttik maıtabandyqqa ákeledi.
Qazirgi kezde balalarda ǵana emes, tipti eresek adamdarda da maıtabandyq sany artyp otyr. Oǵan búgingi naryqtaǵy sapasyz aıaq kıim, ony durys tańdamaý jáne mektep jasyndaǵy balalar qımyl-qozǵalysynyń azdyǵy sebep. Balalardyń gadjetterde — uıaly telefon, kompıýterlerde uzaq ýaqyt boıy otyrýynan bulshyq etteri durys damymaıdy, álsiz bolady.
Ata-analardyń maıtabandyq týraly aqparaty az, erteńgi saldaryna mán bermeıdi. Balanyń aıaq basýyndaǵy aýytqýshylyqty kórse de, elemeıdi. 3-5 jas aralyǵynda bala aıaq kıiminiń durys bolǵany mańyzdy. Ortopedııalyq aıaq kıim, ultaraq týraly umytpaý kerek. Mindetti túrde qymbatqa mamandandyrylǵan dúkennen alý qajet emes. Dúkenderde de talapqa saı aıaq kıim jetkilikti, tańdaı bilý qajet.
Densaýlyqqa eń qolaıly aıaq kıimniń ókshesi 3-5 sm aspaýy qajet. Odan tómen ne bıik bolsa — aıaqqa keri áser etedi.
Tekseris barysynda 12 jasqa deıingi balalarda maıtabandyq belgileri óte joǵary ekendigine kóz jetkizdik. Al joǵary synyp oqýshylarynda bul aýrýdyń saldary bar, ıaǵnı kóbinde skolıozdy anyqtadyq.
— Qaı ýaqytta jáne qandaı jaǵdaıda ata-ana balasyn ortoped mamanǵa kórsetken jón?
— Bala ómirge kelgenine bir aı tolysymen ortoped mamanǵa kórsetý kerek, keıin úsh, alty aı bolǵanda jáne bir jasta dárigerge kórsetken jón.
Bir jastan asqannan keıin bala júrip bastaǵan kezde ortoped mamannyń keńesine kelý kerek. Budan bólek tirek-qımyl júıesinde aýytqý bolsa, bala ishke qaraı nemese kerisinshe syrtqa bassa, ókshege tolyq baspaı baqaımen júrse, ortoped dárigerge kórsetý qajet. Plantograf degen apparat bar, soǵan túsirý arqyly dıagnoz qoıylady.
— Bul aýrý emdele me?
— Maıtabandyqty emdeý eki túrli jolmen júzege asyrylady: hırýrgııalyq, ıaǵnı ota jasaý arqyly jáne keshendi emdeý, ol emdeý-saýyqtyrý ortalyqtarynda júrgiziledi. Ol úshin eń aldymen turǵylyqty mekenjaı boıynsha ortoped mamanǵa baryp kóringen durys.
