Balalarda «omıkron» belgisi baıqalsa, ne isteý kerek – dáriger keńesi
− Dınagúl Aıapbekqyzy, «omıkron» shtamynyń sımptomdary men klınıkalyq belgileri qandaı?
− Barshańyzǵa belgili, koronavırýs ınfektsııasynyń mýtatsııalanǵan «omıkron» shtamy bizdiń elge de jetti. Jańa shtamnyń taralǵanyna úsh aptadan asty, dál qazir «omıkron» juqtyrǵan naýqastardyń apatty túrde kóbeıýin kórip otyrmyz. Degenmen, «delta» jáne basqa shtamdarǵa qaraǵanda, «omıkronmen» syrqattaný jeńildeý ótedi. «Omıkronnyń» basty belgileriniń biri - joǵarǵy tynys joldarynyń zaqymdanýy, basqa da klınıkalyq belgileri – dene qyzýynyń kóterilýi, bas aýrýy, álsizdik, bulshyqetterdiń aýrýy, tamaq aýrýy jáne jótel baıqalady.
− Qaı sanattarda jańa shtamdy juqtyrý qaýpi joǵary?
− Muny tek eresekterdiń ǵana emes, barlyq jastaǵy turǵyndardyń juqtyrǵanyn kórip otyrmyz. Aldyńǵy shtamdar negizinen eresekterge áser etip, aýyr túrde ótse, qazirgi «omıkron» shtamy balalarǵa, jańa týǵan nárestelerge, júkti áıelderge jáne basqa da barlyq sanatqa áser etetinin kórip otyrmyz. Vırýsqa tap bolǵandardyń bári aýyryp qalýy múmkin, biraq olardyń 80%-ynda basqa shtamdar sııaqty syrqattaný jeńil ótedi. Árıne, ár kezde de vırýsty aýyr ótkeretin qaýipti top bar ekenin umytpaý kerek. Bul topqa 60 jastan asqan, buǵan deıin koronavırýspen aýyrmaǵan jáne vaktsına almaǵan, qant dıabeti, semizdik, gıpertonııa, endokrındik aýrýlary qatar júretin turǵyndar jatady. Balalarǵa kelsek – týa bitken damý kemistigi bar balalar, onkogematologııalyq naýqastar, aqýyz-energetıkalyq balansy buzylǵan balalarda syrqattaný aýyr ótýi múmkin.
− Balalar vırýs juqtyrǵan jaǵdaıda qandaı sımptomdar kórinedi?
− Aldyńǵy shtamdar eresekterde jıi baıqalatyn, al «omıkron» negizinen joǵarǵy tynys joldaryna áser etse de, balalarǵa, ásirese 3 jasqa deıingi balalarǵa juǵyp otyr. Sebebi, shyryshty qabyq pen daýys jelbezeginiń zaqymdanýy jáne qabynýy balaǵa qaýip tóndiredi. Munda daýys tembri ózgeredi – daýys qarlyǵyp, úrme jótelge ulasady jáne tynys alý qıynǵa soǵady. Eger balańyzda osyndaı belgilerdi baıqasańyz jáne munyń bári dene qyzýymen birge júrse, tek qana koronavırýspen emes, kez kelgen basqa ınfektsııamen (tumaý, adenovırýs ınfektsııasy, qozdyrǵyshtar) aýyrsa, kómeıdiń shyryshty qabyǵy, daýys jelbezegi qabynýy múmkin. Eshqandaı kompress jasamańyz, qyzdyrmańyz, dereý medıtsınalyq kómekke júginińiz. Mamandar tamaqtyń zaqymdaný dárejesin anyqtaıdy jáne tıisti em-dom taǵaıyndaıdy.
− «Omıkronnyń» keıingi saldary qandaı bolýy múmkin?
− «Omıkron» tynys alý joldaryn zaqymdaıdy, biraq ókpeden tys, júrek, mı zaqymdary da kezdeseýi múmkin. Mysaly, «delta» shtamynan keıin balalarda kópjúıeli qabyný sındromy baıqaldy. Ázirge «omıkronnan» mundaı asqynýlardy kórip otyrǵan joqpyz Alaıda, biraz ýaqyttan keıin paıda bolýy múmkin. Ázirge biz baqylaý júrgizip otyrmyz jáne jaǵdaıdyń qalaı ózgeretinin qaraımyz.
− Elimizde «omıkron» shtamymen aýyrýdyń sharyqtaý shegi qashan bolýy múmkin?
− Sheteldik ǵalymdardyń aıtýynsha, aýrýdyń sharyqtaý shyńy 4-8 aptaǵa keledi. ıAǵnı, qazir biz úshinshi aptadan ótip jatyrmyz. Bálkim qańtardyń aıaǵynda, aqpanda nemese naýryzdyń basynda baıqalatyn shyǵar.
Árıne, bul jaǵdaıda da vaktsınalaý taqyryby ózekti bolyp qala beredi. Adam vaktsına saldyrsa, onyń aǵzasy vırýstarmen kúresýge daıyn bolady. Tıisinshe, aýrýdy juqtyrmaýǵa nemese jeńil ótkerýge múmkindigi bar.
Vırýstan qorǵaný úshin eń aldymen, halyq kóp jınalatyn oryndarǵa barýdyń qajeti joq. Aıtalyq, saýda-oıyn-saýyq ortalyqtary, áýejaı, vokzaldy qarasańyzdar, emizýli náresteleri bar áıelder óte kóp. Demek ata-ananyń ózderi balalaryna vırýs juqtyrýǵa yqpal etedi. Kishkentaı bir jasar bala saýda ortalyǵyna óz aıaǵymen barmaıdy ǵoı. Sondyqtan, máselege durys qaraýymyz kerek jáne jiti túsindirýimiz kerek.
