BABALAR SÓZІ: Barshatas týraly ańyz

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigi Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń 2015 jyly Qazaq handyǵy qurylýynyń 550 jyldyǵyn ótkizý týraly bastamasyna oraı «Qazaq handyǵyna 550 jyl» atty arnaıy jobany iske qosty. Bul joba aıasynda «Babalar sózi», «Qazaq handary», «Ejelgi qalalar tarıhy», «Halyq qazynasy» qatarly jańa aıdarlar ashyldy.

«Babalar sózi» aıdary negizine «Mádenı mura» baǵdarlamasy aıasynda shyqqan 100 tomdyq aýyz ádebıetiniń jyr-tolǵaýlary, qıssa-dastandar, sóz ustaǵan sheshender men bılerimizden qalǵan naqyldar, tarıhı jádigerler alyndy. «Qazaq handary» aıdarynda tarıhymyzda eline qorǵan bolǵan handardyń ómiri týraly derekter beriledi. Al «Ejelgi qalalar tarıhy» aıdaryna qazaq dalasyndaǵy órkenıettiń ordasy bolǵan kóne qalalardyń tarıhy týraly jazbalar jarııalanady. «Halyq qazynasy» aıdary boıynsha, Qazaqstandaǵy tarıhı, mádenı eskertkishter, qazaq halqynyń salt-dástúrleri, qolóner, qarý-jaraqtary týraly maǵlumattar berilmek. Joba materıaldary qazaq tilinde (qazaqsha jáne tóte jazýmen) agenttik saıtynda jarııalanady.

***

BARShATAS

Ótken dáýirlerdiń birinde jaz jaılaýy bar, qys qystaýy bar baı adam ómir súripti. Ol ózi sondaı ańqaý eken. Baı bolǵannan keıin dáýletke qyzyqpaı tura ma, qaı tustan qandaı paıda túsirem dep jantalasýmen júredi eken. Kúnderdiń bir kúninde ańqaý baıdyń dúnıeqońyz ekendigin sezgen bir jigit úıine kelip túsedi. Ústinde oqaly shapan, astynda ásem sáıgúlik kerbez kóńildi kelisti jigitti baı jalpaqtap qarsy alady. Et jelinedi, qymyz ishiledi. Kóńili ornyna túskennen keıin úı ıesi qonaǵynan jón surapty. Sonda álgi jigit: «Bále, baıeke, siz meni qalaısha tanymaı otyrsyz, meni búkil ıisi qazaq tanıdy. Órisim tolǵan mal, jerim tolǵan altyn-kúmis baılyq. Kóńilim tússe, sizge de qarasamyn», - depti.

Onyń sózine ılanǵan ańqaý baı: «Sen shamaly tura tur, mal-jan ózimde de jetkilikti. Sen maǵan anaý altyn tastaryńnan qaraılassań. Men de qarap qalmaspyn», - deıdi.

Jigit kelisim bere qoıady. Sóıtip, baıdy qasyna ertip, jigit ózi aldynda kórip ketken bir keń ólkege kelipti. Ólkede jerde jatqan jyltyr tastar, jańaǵy jarqyraýyq tastardy kórgen baı altyn eken dep oılap osy jerdi maǵan ber dep jata kep jabysady. Basynda kónińkiremegen jańaǵy jigit artynan kelisim berip, aqysyna baıdan eki myń jylqy alyp, aldyna salyp, kóz kórmes, qulaq estimes jaqqa kete barady. Baı bolsa maqtanyshpen aýyl adamdaryn ertip, sol jerge alyp kelip kórsetedi. Sóıtse, altyn dep júrgeni jaı jyltyr tastar bolyp shyǵady. Jyltyr tasty jerdi kópshilik Barshatas dep atap ketedi.