BABALAR SÓZІ: Atasý ataýynyń shyǵý tarıhy

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigi Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń 2015 jyly Qazaq handyǵy qurylýynyń 550 jyldyǵyn ótkizý týraly bastamasyna oraı «Qazaq handyǵyna 550 jyl» atty arnaıy jobany iske qosty. Bul joba aıasynda «Babalar sózi», «Qazaq handary», «Ejelgi qalalar tarıhy», «Halyq qazynasy» qatarly jańa aıdarlar ashyldy.

«Babalar sózi» aıdary negizine «Mádenı mura» baǵdarlamasy aıasynda shyqqan 100 tomdyq aýyz ádebıetiniń jyr-tolǵaýlary, qıssa-dastandar, sóz ustaǵan sheshender men bılerimizden qalǵan naqyldar, tarıhı jádigerler alyndy. «Qazaq handary» aıdarynda tarıhymyzda eline qorǵan bolǵan handardyń ómiri týraly derekter beriledi. Al «Ejelgi qalalar tarıhy» aıdaryna qazaq dalasyndaǵy órkenıettiń ordasy bolǵan kóne qalalardyń tarıhy týraly jazbalar jarııalanady. «Halyq qazynasy» aıdary boıynsha, Qazaqstandaǵy tarıhı, mádenı eskertkishter, qazaq halqynyń salt-dástúrleri, qolóner, qarý-jaraqtary týraly maǵlumattar berilmek. Joba materıaldary qazaq tilinde (qazaqsha jáne tóte jazýmen) agenttik saıtynda jarııalanady.

***

ATASÝ

Saryarqa óńirine qaraı aýǵan qazaqtar qalmaqtardan qashyp kele jatyp, Balqashtyń bergi jaǵasyna sharshap qulaıdy. Buryn-sońdy elsiz-kúnsiz, ıesiz jatqan dalada sharshap jyǵylǵan jerlerin «Sharshaǵan», keıinnen Saryshaǵan atap ketken. Osy óńirde biraz turaqtap esterin jınaǵan bosqyndar Saryarqany betke alyp júre beredi, júre beredi. «Qulan ótpes, qus ushpas» Betpaqtyń shólimenen ótken jurt elsiz-kúnsiz shól dalada ábden shóldeıdi. Úlkenderi júrýden qalyp, bir eki jasty sý izdetip, aldaryn barlaýǵa jiberedi. Kóp ýaqyt ótpesten jigitter aldarynda aıdyndaı jarqyrap aǵyp jatqan, jan-jaǵy qamys pen shilikke bólengen jýas ózenniń ústinen shyǵady. Shólden qatalap kelgen jastar jata qalyp ózenniń sýyn meıirleri qanǵansha jutady, kıimderin sheship, ózenge shomylyp, sharshaǵandaryn basady. Ózen jıegindegi qalyń qıyrshyq qumyna aýnap, biraz myzǵıdy.

Álden ýaqytta esterine arttarynda tosyp otyrǵan jurttary túsedi, torsyqtaryn sýǵa toltyryp alyp, keıin qaraı shabady. Alystan aýyl sheti kóringennen: «Súıinshi, Ata! Sý!» - dep jarysa aıǵaılap elge jetedi. Atasýdyń sýyna toıǵan halyq, kóterile kóship, Atasý boıyn meken etip ketipti.