BAÁ-de qazaqstandyq qoı etine suranys joǵary
Osydan bir aı buryn, «Atameken» UKP otandyq kásipkerlerlik qoǵamdastyqtyǵy men Qazaqstan Respýblıkasynyń BAÁ-degi Elshiliginiń birlesken kúsh-jigeriniń nátıjesinde Ámirlikterde keńinen taralǵan «LuLu» saýda jelisiniń sórelerinde qazaqstandyq et paıda bolǵany jaıly habarlanǵan bolatyn. Sondaı-aq, eki el arasynda basqa da saýda jáne eksporttyq jobalardy júzege asyrý josparlary týraly da sóz bolǵan.
Osy maqsatta Ámirlikterdegi dıplomatııalyq ókildik Qazaqstannan ákelingen qoı etine degen tutynýshylyq suranysty turaqty túrde zerdelep, baqylap otyrady.
Túrli elderden et ónimderi keńinen usynylǵan Shardja ámirligindegi áıgili Ál-Djýbeıl (Souq Al Jubail) saýda naryǵyna barǵan kezde, jergilikti satyp alýshylarmen áńgimelesýdiń sáti tústi. Solardyń biri -Ahmed myrza jáne onyń uly Adham et tańdaýda qazaqstandyq etke nelikten basymdylyq beretindigi jaıly jáne qandaı negizdeme bar ekendigin aıtyp berdi.
«Qazaqstandyq et, atap aıtqanda, qoı eti bul jerde óte jaqsy baǵamen satylady. Et óte jumsaq, ıisi joq, tez pisedi. Bul mal jeıtin shópke baılanysty. Qazaqstandyq qoılar eshbir hımıkatsyz taza shópti tutynady dep oılaımyn. Sondyqtan biz Qazaqstannan ákelingen etti satyp alamyz», - dep bólisti óz oıymen Adham. «Hımııalyq zattar qosylatyn, sapasyz shóp nemese jemdi tutynatyn maldyń basqa jerlerden jetkiziletin etine keler bolsaq, bul et dámine jáne ony pisirý ýaqytyna qalaı áser etetindigin birden baıqaýǵa bolady. Biz sapasyz etke tap bolǵan kezder de boldy, al qazir biz ajyrata alamyz.
Oǵan qosa, ákem men aǵam kezinde qasapshy bolǵan. Sondyqtan etti qalaı durys tańdaý kerektigi jaıly tájirıbemiz de bar. Et bıznesinde tájirıbeńiz bolsa, árıne, et týraly jáne onyń qaı jerden ákelingeni jaıly bilýge tyrysasyz, degenmen, tutynýshylardyń kópshiligi bul týraly suraı bermeıdi. Osy sebepti biz qazir Qazaqstannan ákelinetin et ónimderin tańdaımyz. Biz ony birinshi ret jep kórgen sátten bastap óz tańdaýymyzdy jasadyq».
Adhamnyń ákesi Ahmed myrzanyń aıtýynsha, qazaqstandyq etti satyp alýynyń ózindik sebebi bar. «Biz ózimiz mysyrlyq bolǵandyqtan, qazaqstandyq qoı etiniń mysyrlyq qoı etimen uqsastyǵyn birden baıqadyq. Biz bir kezderi bul etti alǵash satyp alǵanda, óte dámdi bolar degen úmitpen alyp kórdik, barlyǵy de dál solaı bolyp shyqty»,- deıdi rızalyq sezimmen.
«Ál-Djýbeıl» bazaryna qoı etin «Bio Agro Meat Trading» qazaqstandyq kompanııasy jetkizedi, jyl basynan bastap kompanııa BAÁ-ge 30 tonnadan astam salqyndatylǵan et eksporttaǵan.
Kompanııanyń basshysy Álimjan Álimbetov atap ótkendeı, etti ákelmek buryn birqatar sertıfıkattaý rásimderinen ótý qajet bolǵan. BAÁ-degi standarttaý salasyndaǵy normalarǵa jáne belgilengen tártipke sáıkes, retteýshi organdardyń ókilderi Qazaqstanǵa et óńdeý zaýytyna tikeleı baryp, baǵalaýyn jasap, kemshilikterdi joıý boıynsha usynymdaryn berdi. Sodan keıin olar kombınatqa qaıta kelip, túzetýlerdi bekitti.
«Sanıtarlyq jáne basqa standarttarǵa sáıkestikti belgilegennen keıin, bizdiń kompanııaǵa Ámirlikterge qoı etin jetkizýge ruqsat berildi. Biz barlyǵyn tıisti jolmen jasaýǵa barlyq kúsh-jigerimizdi saldyq, sodan keıin eshqandaı máseleler týyndamady», - dep óz tájirıbesimen bólisti kásipker. Sondaı-aq, ol: «Biz barlyq baǵyttar boıynsha bir ýaqytta jáne jan-jaqty jumys jasaǵanymyzdyń bizge úlken paıdasy tıdi. Mysaly, biz et óńdeý kombınatymyzdyń materıaldyq bazasyna naqty qarjy quıǵan Ámirlik seriktesterdi taptyq, ıaǵnı, olar BAÁ-de qazaqstandyq et satylymynyń keleshegi men kiristiligin kóre bilip, ınvestıtsııa saldy. Birden ótkizý naryǵyn oılastyrdyq. Ónimimizdiń veterınarlyq-sanıtarlyq normalaryn kóterdik. Logıstıka jáne jetkizý máselesin sheshtik».
Esterińizge sala keteıik, qazaqstandyq eksportty jyljytýǵa járdemdesý -- QR Syrtqy ister mınıstrliginiń ekonomıkalyq dıplomatııany júzege asyrý sheńberindegi mańyzdy basymdyqtarynyń biri bolyp tabylady.
Qazaqstan Respýblıkasynyń BAÁ-degi Elshisi Madııar Meńilbekov budan buryn atap ótkendeı, Qazaqstan Respýblıkasynyń sheteldegi mekemeleriniń jumysyndaǵy mańyzdy mindeti qazaqstandyq kásiporyndar ónimderin syrtqy naryqtarǵa jyljytý bolyp tabylady: «Bizdiń Elshilik BAÁ naryǵynyń erekshelikterin jáne retteý sharttaryn eskere otyryp, azyq-túlik ónimderin qosa alǵandaǵy qazaqstandyq taýarlardy eksporttaýshylarǵa qoldaý kórsetý jáne dıplomatııalyq kómek kórsetý úshin bar áleýetin paıdalanýǵa jáne barynsha arttyrýǵa bar yntasyn salady».
Elshi M.Meńilbekovtiń aıtýynsha, Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń jaqynda ótken keńeıtilgen otyrysynda Memleket basshysy Q.Toqaev aýyl sharýashylyǵyna jáne sheteldik ınvestıtsııalardy tartýǵa erekshe nazar aýdardy.
«Ámirlikter bıznesi qazaqstandyq agrarlyq sektorda qazirdiń ózinde jumys istep jatyr, al biz óz tarapymyzdan buny nazarymyzda ustaýdamyz. Meniń oıymsha, biz dıplomatııanyń ekonomıkalyq baǵytynyń eki jaǵyn da qamtı alamyz, ıaǵnı, qazaqstandyq eksportty qoldaý arqyly biz sheteldik ınvestıtsııany tartýǵa da yntalandyramyz. Eger sheteldik kásipkerler ózderi óndiristik qýattarǵa ıe bolsa nemese olardyń úlesi bolsa, onda Ámirlikterdiń ózin alar bolsaq, olarǵa ımporttaý ózindik quny boıynsha arzanǵa túsedi, al básekelestik artyqshylyqtaryna baılanysty aınalymdy arttyra alatyn bolady. Sáıkesinshe, qazaqstandyq bıznes úshin de bul tıimdi. Bul -- eki taraptyń yntymaqtastyǵy. Bizdiń maqsat osyndaı» - dep atap ótti ol.
Qazaqstannyń dıplomatııalyq ókildiginiń basshysy sondaı-aq, Ámirlikter óz aýmaǵynda azyq-túlik taýarlaryn satý úshin qolaıly jaǵdaılar jasaǵandyǵyna toqtaldy. «Árıne, birinshi kezekte sapa talaptary jáne standarttarǵa sáıkestik máselesi turady. Oǵan qosa shynaıy básekelestik jaǵdaı jasalǵan jáne sapaly ónimderdi jetkize alatyndar eshbir kedergisiz ony sata alýǵa múmkindikteri bar. Naryq bárine ashyq, al biz, óz tarapymyzdan, ony rastaı alamyz» - dep bólisti M.Meńilbekov.
Ámirlikter tarapynan Qazaqstan men BAÁ arasyndaǵy saýda-ekonomıkalyq jáne ınvestıtsııalyq yntymaqtastyq BAÁ Premer-mınıstriniń orynbasary – BAÁ Prezıdenti isteri jónindegi mınıstri Sheıh Mansýr ben Zaıd Ál Nahaıannyń turaqty nazarynda ekendigin atap ótken jón. Bul eki eldiń bıznesi arasyndaǵy eksport-ımporttyq qatynastardyń damýyn aıtarlyqtaı dárejede yntalandyrady.
BAÁ-niń TMD elderimen halyqaralyq baılanysy boıynsha úılestirýshisi, doktor Muhammad Arıka myrzanyń aıtýynsha, Qazaqstan men Ámirlikter arasyndaǵy aýyl sharýashylyǵy jáne, atap aıtqanda, azyq-túlik ónimderi salasyndaǵy yntymaqtastyq áleýeti óte perspektıvaly bolyp tabylady.
«Qazaqstan aýyl sharýashylyǵy men mal sharýashylyǵy salasynda birqatar mańyzdy básekelestik artyqshylyqtarǵa ıe. Sizderdiń artyqshylyǵyńyz - óndiristiń tabıǵı jaǵdaılary jáne ónimniń ekologııalyq tazalyǵynyń joǵary dárejesi», - dep bólisti óz oıymen M.Arıkı. – «Eger qazaqstandyq óndirýshilerdiń agrarlyq resýrstaryn tehnıkalyq jáne ınnovatsııalyq turǵydan kóterse jáne BAÁ standarttarymen qatar bolýyn qamtamasyz etse, BAÁ-niń azyq-túlikpen qamtý salasyndaǵy strategııalyq maqsattary sheńberinde jáne qysqa jáne uzaq merzimdi perspektıvada tutynýdyń artýy boljamyn eskere otyryp, turaqty jáne uzaq merzimdi seriktestikti damytýǵa bolady. BAÁ-ge aýyl sharýashylyǵy ónimderi men azyq-túlikterdiń sapaly ımportyn qamtamasyz etý úshin BAÁ bıznesi Qazaqstannyń agrarlyq sektoryna ınvestıtsııa salýǵa daıyn bolady degen senimdemin. Qazaqstannan eksporttaýǵa degen qyzyǵýshylyq Qazaqstanǵa naqty ınvestıtsııalyq salymdardy qamtamasyz etýi múmkin», - dep tujyrymdady BAÁ ókili.
Qazaqstandyq et ónimderi Ámirlikter tutynýshylarynyń kóńilinen shyǵýda. Biz osy eksporttyq baǵyttyń ár túrli aspektileriniń damýy týraly jurtshylyqty habardar etýdi jalǵastyrmaqpyz.
