Avtonaryqtaǵy ahýal: kólik tańdaý boıynsha sarapshy keńesteri
ASTANA. KAZINFORM — Sońǵy kezderi qala kóshelerinen jańa kólikterdi jıi kórý qalypty jaǵdaıǵa aınaldy. Qazir jańa temir tulparǵa qol jetkizý burynǵydaı qıyn emes. Alaıda el turǵyndary negizinen qandaı kólikke basymdyq beredi? Jańa kólikti ala ma, álde júrilgen, qoldanylǵan kólikke basymdyq bere me — bul suraqtarǵa avtosarapshy Sanat Nurbaı Jibek Joly telearnasyndaǵy «Bugin Live» baǵdarlamasynda suhbat berdi.
Aıta keteıik, 2025 jyldyń alǵashqy jartyjyldyǵynda Qazaqstanda 104,9 myń jańa avtokólik pen kommertsııalyq tehnıka satylǵan. Bul ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 26 paıyzǵa kóp. Eń qyzyǵy, osy kólikterdiń jartysynan astamy, naqtyraq aıtsaq 59 paıyzy nesıege rásimdelgen. Alty aıda bankter avtonesıeleýge 1,2 trıllıon teńge qarjy jumsaǵan. Bul elimizde avtonaryqtyń qarqyndy damyp jatqanyn kórsetedi.
Avtosarapshynyń aıtýynsha, sońǵy jyldary jańa kólikke qyzyǵýshylyq aıtarlyqtaı artqan. Ásirese Qytaı avtokólikteri naryqqa dendep enip, suranysqa ıe bola bastady. Buryn avtosalondarda kólik tańdaý múmkindigi shekteýli bolatyn. Mysaly, belgili bir markanyń qara túsine tapsyrys berip, keminde jarty jyl kútýge týra keletin.
Qytaı avtokompanııalary osy máseleni sheship, avtosalondardy kólikpen tolyq qamtyp, usynysty arttyrdy. Bir ǵana jeke kýálikpen bastapqy jarnasyz, 4 paıyzdyq jeńildikpen nemese bólip tóleý arqyly qalaǵan kólikti rásimdeýge bolady.
— Buryn avtosalonda jańa kólik tabý qıynnyń qıyny edi. Jańa kólikti qoly jetkender ǵana alatyn. Kópshiligi jarnama saıtyna kirip, júrilgen kólikti alatyn jáne 1-2 jyldan keıin óz baǵasynan qymbatqa satyp, paıda kóretin. Soǵyp alǵan jaǵdaıda da keminde óz baǵasyna satatyn jáne esh utylmaıtyn. Qazir sol psıhologııa qalyp qoıǵan. Ózim eki jyl buryn 15,5 mıllıonǵa jańa kólik aldym. Al qazir kóligimdi sataıyn desem, onyń baǵasy 11 mıllıonǵa túsip ketken. Qazir ǵalamtordaǵy júrilgen kólik ıeleri baǵasyn túsirmeı otyr, al klıentter osy aqshaǵa jańa kólik alaıyn dep, qytaılyq avtomobılderdi tańdaıdy, — deıdi Sanat Nurbaı.
Degenmen, avtosarapshy kólik nesıesine qatysty da túıtkildi másele kóp ekenin jasyrmady jáne avtokredıtke asyqpaýǵa keńes beredi.
— Qazir kólikti 4 paıyzdyq jeńildikpen alyp, aıyna 250 myń teńge nesıe tólep otyrǵandar bar. Bir tanysym jolaýshy tasyp, kúnine 25–30 myń teńge tabys tabamyn, 10 kúnde nesıeni jaýyp, qalǵan 20 kúnde 600 myń paıda tabamyn dep josparlaǵan. Biraq shynaıy ómirde bul ońaı emes. Janarmaı, aıyppul, salyq, saqtandyrý, jóndeý, aýyryp qalý sııaqty kútpegen shyǵyn bolýy múmkin. Eger kólik ıAndeks, Indraıver sekildi taksoparkke tirkelse, apat jaǵdaıynda eshqandaı saqtandyrý ótemaqysy tólenbeıdi. Aqyr sońynda kólik tabys emes, shyǵyn kózine aınalady. Eger halyq shydap, jappaı nesıe rásimdeýdi toqtatsa, suranys azaıyp, baǵa da túsedi. Sonda ǵana ekinshi naryqtaǵy júrilgen kólikterdiń de baǵasy tómendeıdi, — deıdi Sanat Nurbaı.
Shetelden kólik ákelý máselesi de biraz jyldan beri qyzý talqylanyp keledi. Ýtılalym men bastapqy tirkeýdiń qymbattaýy — kóp daý týdyrǵan máselelerdiń biri. Sarapshynyń pikirinshe, dál qazir ýtılalym baǵasyn tómendetsek nemese múlde alyp tastasaq, ishki naryqta kólik ótpeı qalady. Al shetelden aǵylyp keletin kólikterge kúmán kóp.
— Eń aldymen ýtılalym men bastapqy tirkeýdiń qymbattaýynan eldegi avtokólikter jańara tústi. Ekinshiden, shetelden keletin kúmándi kólikter azaıdy. Keı kólikterdiń tehnıkalyq pasportyndaǵy nómir men shanaq nómiri sáıkes kelmeıdi. Demek urlanǵan nemese zańsyz rásimdelgen jáne ondaı kólikterdi qaıta satý qıynǵa túsedi, tipti zańdy ıesi tabylýy da múmkin. Ásirese Koreıadan ákelingen kólikter arasynda «kóshirmeler» kóp, qujat boıynsha túpnusqa kólik Koreıada bolýy múmkin. Sosyn Koreıada 2017 jyly shyqsa, ony Qazaqstanǵa ákelip, 2020 jyl dep tirkeýi múmkin. Ýtılalymdy azyraq tóleý úshin jylyn 2-3 jylǵa jańartyp jiberedi. Sondyqtan avtosalonnan tarıhy taza kólik alyńyz, — deıdi Sanat Nurbaı.
Egemendik kezeńinde elimizdiń avtoparki 2 mıllıonnan 5,5 mıllıonǵa deıin, ıaǵnı 2,5 esege ósken, al halyq sany 3,5 mln adamǵa kóbeıgen. Odan bólek, el aýmaǵy arqyly 3 mln sheteldik avtokólik ótedi.