Avtokólik klasteriniń áleýmettik baǵdary
Sarapshylar qazirgi tusta Qazaqstan úshin ekonomıkalyq daǵdarystan shyǵýdyń bir joly óndirgish kúshterdiń ınnovatsııalyq damýyn qamtamasyz etýde ózimiz qamtýdy arttyrý dep sanaıdy. Sheteldik daıyn taýarlarǵa táýeldilikten qutylyp, otandyq mazmunǵa kóshý ulttyq ekonomıkanyń qarqyn alýyna, onyń básekege qabylettiligine tikeleı baılanysty. Bul mindetter jańa ındýstrııalandyrýdyń basty ózegin quraıdy.
Qazaqstandaǵy ındýstrııalandyrýdyń birinshi besjyldyǵy boıynsha ekonomıkany ártaraptandyrý úderisinde qol jetken jetistikterdiń biri ári biregeıi mashına jasaý salasy bolyp tabylady. Alǵashqy bes jyl ishinde otandyq jeńil avtokólik shyǵarý 12 esege, traktorlar 6 esege, munaı qondyrǵylaryn shyǵarý 3 esege kóbeıgen. Mashına jasaý salasyndaǵy óndiris kólemi 2014 jyly 2008 jylmen salystyrǵanda 16,2 paıyzǵa ulǵaıdy. Jalpy ekonomıkadaǵy avtoónerkásiptiń úlesi 2013 jyldyń ózinde 2008 jylmen salystyrǵanda tórt ese ósti. 2013 jyly otandyq kásiporyndar 37 myńnan astam jeńil avtokólik qurastyrdy. Bul 2012 jylmen salystyrǵanda shamamen 2 esege artyq jáne 2008 jyldyń kórsetkishinen 11,6 ese kóp. Avtokólik klasteri negizinen Óskemen men Qostanaıda shoǵyrlanǵan jáne avtoóndiristegi birinshi qadamdary aıtarlyqtaı tabysty. Sonyń nátıjesinde Qazaqstanda buryn-sońdy bolyp kórmegen mashına jasaý salasy paıda bolyp, otandyq ónerkásipten óz ornyn ıelendi. Keleshekte Qazaqstandaǵy avtokólik óndirisi jylyna 300 myń birlikke deıin jetedi dep boljanýda.
Jalpy ındýstrııalandyrý baǵdarlamasy eń aldymen halyqtyń áleýmettik ahýalyn jaqsartýǵa negizdelgen qujat retinde basymdyqqa ıe. Bul baǵyttaǵy ekonomıkalyq is-sharalardyń áleýmettik mańyzy turǵyndardy jumyspen qamtý, ál-aýqatyn kóterý, ekonomıkany ártaraptandyrýǵa atsalysý ispetti quramdastarymen aıryqsha arta túsedi. Bul jobalardyń aıryqsha tartymdylyǵy olardyń áleýmettik-ekonomıkalyq quramdasynda jatyr, ıaǵnı ekonomıkanyń praktıkalyq muqtajdyǵyna jáne sonymen qatar naqty áleýmettik tıimdilik alýǵa baǵdarlanǵan. Qazaqstandyq avtokólik óndirisi de negizgi tutynýshy retinde qatardaǵy turǵyndardyń qajettilikterine baǵdarlanady. 2015 jyldyń sáýirinde jeńildetilgen avtonesıe baǵdarlamasyna Ulttyq Qordan qarjy bólinýi otandyq avtokólik óndirisine úlken serpin berdi. Baǵdarlama boıynsha jeke tulǵalarǵa Qazaqstanda qurastyrylǵan jeńil avtokólikter alý úshin jyldyq tıimdi mólsherlemesi 7,5 paıyzdan aspaıtyn nesıeler berildi. Osy sharanyń nátıjesinde otandyq avtokólikter satylymy mamyr jáne maýsym aılarynda rekordtyq kórsetkishpen ósti, al naryqtaǵy otandyq mashınalardyń úlesi 27%-ǵa jetti. Bul jaǵymdy kórsetkishter ÚIIDMB-1 júzege asyrǵaly beri Qazaqstanda mashına jasaý salasynda klasterlik tásildi qoldanýdyń jáne memleket-bıznes áriptestiginiń naqty nátıjesin kórsetedi.
2015 jyldan bastalǵan ındýstrııalandyrýdyń ekinshi besjyldyǵy 1-ÚIIDMB-niń nátıjeleri men jańa múmkindikterdi paıdalana otyryp, ónerkásipti údemeli damytýǵa baǵyttalýda. Bul besjyldyqtyń negizgi maqsaty óńdeý ónerkásibin ártaraptandyrýdy yntalandyrý jáne básekege qabilettilikti barynsha arttyrý bolmaq. Tabysty ekonomıkanyń negizine aınalýǵa qabyletti klasterlik tásil bir aýmaqta shoǵyrlanǵan kompanııalardyń, korporatsııalardyń toby retinde belgili bir qyzmet túrine mamandanady. Qazaqstandyq ekonomıkada basymdyq berilgen salalar arasynda mashına jasaý da bar jáne bul salanyń basqa salalarǵa mýltıplıkatıvtik áseri zor. Ásirese 2015 jyl basynan beri bul salada ilgerileýshilik aıqyn baıqalady. Jeńil avtomobılder arasynda sheteldik kólikterdi satý azaıyp, onyń ornyna otandyq ónim kólemi artty. Qazaqstandaǵy avtomobıl klasterindegi óndiris kóleminiń ósýi ásirese Chevrolet, KIA Motors, Skoda, Renault, Nissan brendi avtokólikterin satýdyń ulǵaıǵanyn kórsetedi. Bul kólikter otandyq avtoóndiristiń iri óndirýshisi sanalatyn óskemendegi «AZIıA-AVTO» avtokólik zaýytynda shyǵarylady jáne zaýyt aldaǵy ýaqytta jylyna 120 myń kólik shyǵarýǵa qol jetkizý, óndiriske zamanaýı tehnologııalardy engizý mindetterin qoıyp otyr. Óndiristi jańa deńgeıge kóterý myńdaǵan jumys ornynyń qurylýymen qatar júredi.
