Atyraýdan Reseı shekarasyna deıingi jol qurylysy qalaı júrip jatyr
ATYRAÝ. KAZINFORM – Jalpy Atyraý oblysy boıynsha 3052 shaqyrym jol bar. Onyń 1926-sy oblystyq bolsa, 1126-sy respýblıkalyq mańyzǵa ıe. Jalpy óńirlik jol sapasy 76 paıyzdy quraıdy. Keleshekte jaýaptylar bul kórsetkishti 85-90 paıyzǵa deıin jetkizýdi kózdep otyr. Atyraý qalasynan tórt baǵytqa shyǵatyn respýblıkalyq jol bar. Sonyń biri Reseı Federatsııasyndaǵy Astrahan óńiriniń shekarasyna deıin qatynaıtyn joldy jańǵyrtý 2019 jyly bastalǵan. Bul jolmen jeńil kólik te, aýyr júk kólikteri de ótedi. Bes jyldan beri halyqaralyq mańyzǵa ıe joldy qaıta jańǵyrtýdan ótkizý qalaı júrip jatyr?
1 shaqyrym joldy salýǵa 600 mln teńge jumsalady
Kólik mınıstriniń orynbasary Sátjan Ablalıevtyń aıtýyna qaraǵanda, Atyraýdan Rseseı shekarasyna deıin qatynaıtyn jol buryn úshinshi sanatta bolǵan. Endi qaıta jańǵyrtýdan soń ekinshi sanatqa aýystyrylady.
«Jol sanatyn anyqtaýdyń birneshe parametri bar. Birinshiden, jolmen ótetin kólik sanyna baılanysty bolady. Máselen, táýligine 7 myńǵa deıin kólik júretin bolsa, onda ekinshi sanatqa aýystyrylýy qajet. Ekinshiden, mundaı sanattaǵy joldyń jer tóseminiń eni 15 metrge deıin bolýy kerek. Úshinshiden, asfalt tóseminiń eni – 9 metr. Bul joldaǵy kólik qozǵalysynyń jyldamdyǵy saǵatyna 110 shaqyrymǵa deıin bolady», - dedi Sátjan Ablalıev.
«Jol aktıvteriniń ulttyq sapa ortalyǵy» RMK bas dırektory Bolatbek Aıtbaevtyń aıtýynsha, bul joldyń jalpy uzyndyǵy 277 shaqyrymdy quraıdy. Bul – «Aqtóbe-Atyraý-Reseı Federatsııasynyń shekarasy» baǵytyndaǵy respýblıkalyq joldyń bir bóligi.
«Batys óńirdegi bul jol – kórshi elmen baılanystyratyn basty kúretamyr. Kórshi eldiń shekarasyna deıin sozylǵan jol Atyraý oblysyndaǵy Isataı jáne Qurmanǵazy aýdanynyń aýmaǵymen ótedi. Jol boıynda 12 eldi meken ornalasqan. Qurmanǵazy aýylynan Reseı Federatsııasynyń shekarasyna deıingi 60 shaqyrymyn jóndeý 2019 jyly bastalǵan edi. Joldyń qaıta jańǵyrtýdan ótken bul bóligi 2021 jyly paıdalanýǵa berildi. Al, 2020 jyly 212 shaqyrymdy kúrdeli jóndeýden ótkizý bastaldy», - deıdi Bolatbek Aıtbaev.
Joba bastalǵan kezde atalǵan jol qurylysyna 98 mlrd teńge bólingen. Kólik mınıstriniń orynbasary Sátjan Ablalıevtyń deregine súıensek, 1 shaqyrym joldy salýǵa 400-den 600 mln teńgege qarjy jumsalady. Osy turǵydan aıtqanda, bastapqyda bólingen qarjynyń kólemi 111,3 mlrd teńgege jetken.
Temirjol tasymaly nege qymbat?
«QazAvtoJol» UK» AQ Atyraý oblystyq fılıalynyń dırektory Murat Myqtybaevtyń málimetinshe, jobaǵa sáıkes jol boıyna 6 kópir salý qarastyrylǵan. Kópirdiń biri Isataı aýdanyndaǵy H.Erǵalıev aýylynyń tusynda ornalasqan. Qazir bul kópirdiń qurylysy júrip jatyr. Osy kezge deıin sý ótkizetin 60 turba, 1500-den astam jaryq tiregi ornatylǵan.
«Jol qurylysynyń bir ýchaskesine 495 adam, 299 tehnıka tartyldy. Jumysshylardyń deni – jergilikti óńirdiń turǵyndary. Jańǵyrytylyp jatqan jolǵa 2 mln tonna ınertti materıaldar, 42,05 myń tonna jol bıtýmy, 1,29 mln tonna asfalt betony tóseldi. Jol boıyna 2250-ge jýyq túrli jol belgisi ornatylyp jatyr. Buryn bul jolmen júrýge 5-6 saǵat ketetin edi. Qazir 2 saǵattan sál asatyn ýaqytta júrip ótýge bolady», - deıdi Murat Myqtybaev.
Onyń aıtýynsha, qazir Reseı Federatsııasynyń shekarasyna deıingi joldyń 212 shaqyrymynda jol tóseminiń qurylysy aıaqtalǵan. Bul – 621-833 shaqyrym aralyǵyndaǵy ýchaske. Atalǵan jol bóliginiń negizgi qabaty, al, 146,8 shaqyrymynda qıyrshyq tasty-mastıkalyq asfaltbetonnyń joǵary qabaty tóselgen.
«Jol boıyna 3 sanıtarlyq-gıgıenalyq torap ornatý kózdeldi. Toraptyń biri Isataı aýdanyndaǵy Zıneden aýylynyń mańynda ashyldy. Al, Aqqystaý aýylynda jol-paıdalaný beketi ashylady», - deıdi Murat Myqtybaev.
Tórt bólikke bólingen jol qurylysyna Qazaqstannyń, Italııa men Túrkııanyń, Ázerbaıjan Respýblıkasynyń kompanııalary merdigerlikke tartylǵan. Otandyq kompanııanyń biri – «AqjolQurylys» JShS 2020 jyldan Atyraý oblysyndaǵy jol qurylysyna qatysyp keledi. Bul kompanııa Mańǵystaý oblysynda tirkelgen. Kompanııanyń bas dırektory Ámirbek Tólegenovtiń aıtýynsha, buǵan deıin deıin Qyzylqoǵa jáne Maqat aýdanynyń aýmaǵynda 119 shaqyrym jol salǵan. Al, shekaraǵa deıingi jol boıynda 56 shaqyrymdy salyp jatyr.
«Bizdiń kompanııada Qazaqstannyń barlyq óńiriniń turǵyndary jumys isteıdi. Eń tómengi jalaqy 100 myń teńgeden bastalady. Jol qurylysynda kezdesip otyrǵan basty qıyndyq – ınertti materıaldardyń ózge óńirlerden tasymaldanýy. Óıtkeni, Atyraý oblysynda jol qurylysyna qajetti qıyrshyq tas, PGS, bıtým sekildi ınertti materıaldar joq. Sol sebepten, ınertti materıaldardy Aqtóbe oblysynan temirjolmen tasymaldap otyrmyz. Inertti materıaldardy temirjolmen tasymaldaý baǵasy qymbat. Osy joba bastalǵanda bir tonna qıyrshyq tasty tasymaldaýǵa 6 myń teńgeden tóleıtin edik. Qazir bul baǵa 11 myń teńgeden bastalady. Qıyrshyq tas beretin mekemege 1 mlrd teńge tóledim. Biraq, 200 mln teńgeniń qıyrshyq tasyn aldym. Nege deseńiz, 800 mln teńge temirjolmen tasymaldaýǵa jumsaldy», - deıdi Ámirbek Tólegenov.
Taǵy bir merdiger – «SP Sıne Mıdas Stroı» JShS 80 shaqyrym ýchaskeni paıdalaýǵa tapsyrǵan. Kompanııanyń bas dırektory Mehmed Dılshad Býdannyń málimetine súıensek, oǵan 500-ge jýyq adam, 300-den astam tehnıka tartylypty.
«Bul ýchaskeniń qurylysyna 250 myń tonna asfalt tóseldi. Aqtóbe oblysynan 22 myń vagon qıyrshyqtas, Mańǵystaý oblysynan 25 myń tonna bıtým jetkizdik. Jolǵa 1,2 mln tonna topyraq paıdalanyldy. Jol boıynda 16 sý qubyry, 2 mal ótkeli, 78 jaryq baǵany, tor jáne kedergi qorshaýy, 435 jol belgisi, jaryq belgileri bar daýys zoraıtýǵa arnalǵan qurylǵy, 4 demalys alańy ornatyldy», - deıdi joba menedjeri Ahmet Mýdýroglý.
Joldyń 5 shaqyrymy 4 jolaqty bolady
«QazAvtoJol» UK» AQ Atyraý oblystyq fılıalynyń dırektory Murat Myqtybaevtyń málimetinshe, jyl sońyna deıin 212 shaqyrym jol paıdalanýǵa beriledi. Al, 5 shaqyrym joldy jóndeý bul jobaǵa engizilmegen.
«Óıtkeni, Atyraý qalasynyń shetinen bastalatyn joldyń 5 shaqyrymyna oblystyq mańyz berilip otyr. Sol sebepten, joldyń bul ýchaskesi qaıta jańǵyrtý jobasyna engizilgen joq. Endi ony oblys bıýdjetinen qarjy bólý arqyly jóndeý kózdelip otyr», - deıdi Murat Myqtybaev.
Atyraý oblysy ákiminiń orynbasary Qaırat Nurtaevtyń aıtýynsha, munaıly shaharǵa kire beristegi 5 shaqyrym joldy kúrdeli jóndeýge baılanysty arnaıy joba ázirlengen. Joba memlekettik saraptamadan ótken.
«Joldyń bul bóligi 4 jolaqty bolady. Onyń tósemi 14 metrge deıin keńeıtiledi. Atyraý qalasynyń soltústik bóligindegi bul ýchaske oblystyq mańyzy bar jol retinde josparǵa qaıta engizildi», - deıdi Qaırat Nurtaev.
Saladaǵy eńbek ótili – 42 jyl
«Jol aktıvteriniń ulttyq sapa ortalyǵy» RMK bas dırektory Bolatbek Aıtbaevtyń aıtýynsha, jol salasynda mamandar jetispeıdi. Uzaq jyl jumys istegen mamandar zeınet jasyna jaqyndaǵan. Máselen, Qurmanǵazy aýdanynyń turǵyny Raqymǵalı Sársenbaev 42 jyldan beri osy salada jumys isteıdi. KamAZ júrgizýshisi «Eńbek dańqy» ordenimen marapattalǵan. Qazir ol áriptesterimen birge «Atyraý-Reseı Federatsııasynyń shekarasy» baǵytyndaǵy joldyń 830-893 shaqyrymyn kútip-ustaýǵa úles qosyp júr.
«Qysta aýyr tehnıkamen joldaǵy qardy kúreımin. Keıde asfaltqa ınertti materıaldar tógemin. Jumysymyz tańerteńgi saǵat 08:00-de bastalady. Sodan keshki saǵat 18:00-ge deıin migir tappaımyz. Kún raıy buzylǵan kezde túnde de, tańda da jumysqa shyǵamyz. Buryn bul jol jóndelmegende, aýyr tehnıkamen júrý qıyn edi. Sol qıyndyqtan aryldyq. Endi joldy búldirmeý úshin udaıy kútim jasaý qajet», - deıdi Raqymǵalı Sársenbaev.
Tájirıbeli júrgizýshige jańa kólik berilgen. Jańa kólik avtomattandyrylǵan. Endi jaqynda arada zeınetkerlik attanatyn kúndi kútip júr.
«Otbasymda eki bala bar. Olar basqa salany tańdady. Ulym órt sóndirý bóliminde bólimshe komandıri bolyp jumys isteıdi. Qyzym turmysqa shyqty. Bolashaqta nemereler men jıenderim jolymdy jalǵastyratyn shyǵar dep oılaımyn», - deıdi Raqymǵalı Sársenbaev.
Eske sala ketelik, budan buryn bıyl Atyraýdan Reseı shekarasyna deıin qatynaıtyn joldy jańǵyrtý aıaqtalatynyn habarlaǵan edik.
