Atyraýda kásipkerler qandaı kedergige jıi kezigedi
ATYRAÝ. KAZINFORM — Atyraý oblysynda kásipkerlerdiń isine kedergi keltirý azaımaı otyr. Shaǵyn jáne orta bıznes ókilderi qandaı kedergige jıi tap bolyp júr?
Jeke kásipker Ásel Esenııazovanyń Mahambet aýdanyndaǵy Beıbarys aýylynda birneshe kásipkerlik nysany bar.
Onyń aıtýynsha, byltyrdan beri bir top adam onyń bıznesine kedergi keltirip júr. Kásipker bul týraly tıisti organdarǵa shaǵym túsirgen.
— Beıbarys aýylynda meıramhana, shaǵyn market ashtym. Balalar alańy bar. Byltyrdan beri meniń jumysyma kedergi keltirý jalǵasyp keledi. Bir top adam únemi meniń kásibimnen kez kelgen buzýshylyqty izdeıdi. Tutynýshy atyn jamylyp, jaramdylyq merzimin, taýardyń baǵasyn, nysandar ornalasqan aýmaqta temeki tuqylynyń bar-joǵyn tekseredi. Bolmashy zańbuzýshylyq bolsa, polıtsııa shaqyryp, maǵan aıyppul salýǵa májbúrleıdi. Olar meniń aty-jónimdi, bıznesimdi jamandap, áleýmettik jelilerde áshkerelep otyr. Nátıjesinde byltyrdan beri olarmen sottasyp kelemin. Jaqynda sot meniń paıdama sheshim shyǵardy. Alaıda álgi toptaǵy adamdardyń shabýyly munymen toqtap qalmady. Olar jaqynda meıramhanaǵa, shaǵyn marketke kelip, meni aıyptaý úshin taǵy da sebep izdedi. Endi qalaı jumys isteýim kerek? Ózimdi jáne bıznesimdi qalaı qorǵaýǵa bolady? — deıdi Ásel Esenııazova.
Bas prokýratýranyń quqyqtyq statıstıka jáne arnaıy esepke alý komıteti Atyraý oblysy boıynsha departamenti bólim basshysynyń mindetin atqarýshy Qasymhan Myrzataevtyń aıtýynsha, memorgandar tarapynan kásipkerler qyzmetine keri áserin tıgizetin buzýshylyq jıi kezdesedi.
— Memlekettik organdar birinshiden, tekserýlerdi qalyptastyrý jáne tirkeý merzimin saqtamaıdy. Ekinshiden, kásipkerlerden qyzmettik aqparatty suratady. Úshinshiden, laýazymdy tulǵalar kásipkerlik nysanyna tekserý aktisin bermeı keledi. Mundaı faktiler kásipkerlik qyzmetke keri áserin tıgizip otyr. Bıyl jyl basynan beri 1763 tekserý tirkeldi. Onyń ishinde 874 derek jeke kásipkerlerdi tekserýge qatysty bolyp otyr. Kásipkerlerdiń quqyǵyn qorǵaý maqsatynda 3 tekserýge tosqaýyl qoıylyp, 83-iniń kúshin joıdy. Tirkeýden bas tartý arqyly 44 tekserý júrgizýge jol berilmedi. Al qalyptastyrý kezindegi 50-den astam chek qaıta qaraýǵa jiberildi. Departamenttiń qabyldaǵan sharalarynyń nátıjesinde 21 laýazymdy tulǵa tártiptik, 7 adam ákimshilik jaýapkershilikke tartyldy, — deıdi Qasymhan Myrzataev.
Quqyǵy buzylǵan kásipkerler «Qamqor» mobıldi qosymshasy arqyly tekserýler týraly aqparat alýyna bolady. Sondaı-aq laýazymdy tulǵalardyń zańsyz áreketine qatysty shaǵym bere alady.
Al sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttigi Atyraý oblystyq departamentiniń basshysy Erulan Serikqalıev tek adal kásipkerlerdiń múddesi men quqyǵy qorǵalatynyn aıtady.
Al josyqsyz dep tanylǵan kásipkerler zańǵa qarsy áreketi úshin jaýap beredi.
— Atyraý oblysynda «Bızneske jol» jobasy bastalǵannan beri 4,5 myń kásipkerdiń quqyǵy qorǵaldy. Kásipkerlerdiń qyzmetine baılanysty jalpy somasy 1,6 mlrd teńgeden astam bereshek óteldi. Anyqtalǵan buzýshylyqtarǵa qatysty 18 laýazymdy tulǵa tártiptik jaýapkershilikke tartyldy. Biz kásipkerlermen jıi kezdesý ótkizip, ákimshilik kedergiler nemese sheneýnikter tarapynan zańsyz áreketterdi anyqtaımyz. Osy oraıda «Bızneske jol» jobasy — kásipkerlerdi qoldaý men qorǵaýdyń senimdi tetigi. Adal bızneske kedergi keltiretin kez kelgen másele nazarymyzdan tys qalmaıdy, — dedi Erulan Serikqalıev.
Kásipkerlerdiń quqyǵyn qorǵaý jónindegi ýákildiń Atyraý oblysy boıynsha departamentiniń sektor meńgerýshisi, óńirlik kásipkerler palatasy dırektorynyń orynbasary Sársenbaı Joldybaevtyń pikirinshe, jeke kásip ıeleriniń quqyǵyn qorǵaý algorıtmi bekitilgen.
Soǵan sáıkes bıyl Antıkor qyzmetkerimen birge bıznestiń 121,6 mlrd teńgege múliktik quqyǵy qorǵalǵan.
— Kásipkerlerdiń jumysyna kedergi keltirý úshin qorqytý deregi birinshi ret tirkelip otyrǵan joq. Shaǵyn jáne orta bıznes ókilderin bloger nemese qoǵam belsendileri arqyly qorqytatyndar bar. Osy oraıda polıtseılerdiń áreketi qanshalyqty zańdy? Bul másele áli de ashyq kúıinde qalyp otyr, — deıdi Sársenbaı Joldybaev.
Jergilikti polıtsııa qyzmetiniń basshysy Erlan Bıǵambaev polıtsııa qyzmetkerleri ár ótinishke jaýap berýge tıis ekenin jetkizdi. Bul — olardyń qyzmettiń mindeti.
— Tártip saqshylary ózdiginen kásipkerlerdiń quqyǵyn buzýǵa barmaıdy. Shaqyrtýǵa barǵan polıtseıler máseleni zerdeleýge tyrysady. Polıtsııa qyzmetkerleri kásipkerlik nysandardyń ıeleri shaǵym túsirýge quqyly ekenin bilýi kerek, dep málim Erlan Bıǵambaev.
Eske sala ketelik, budan buryn Atyraýda jol apatynyń kóbeıýine ne sebep bolatynyn jazǵan edik.