Ata-ana balanyń kesh damyp kele jatqanyn baıqasa, dereý dárigerge aparýy kerek — maman
QYZYLORDA. KAZINFORM — Qazirgi kúni balalardyń tili kóbine kesh shyǵatyn boldy. Ata-analar keıin sóılep ketedi dep kútip, ýaqytty zaıa ketiredi.
Shyndyǵynda, sóıleý qabiletiniń kesh paıda bolýy negizinen nevrologııa, bulshyqet nemese qan aınalymyndaǵy buzylystarmen baılanysty bolýy múmkin. Balalar osteopaty, travmatolog-ortoped, reabılıtolog, medıtsına ǵylymdarynyń magıstri Oljas Ahmetov osyǵan baılanysty keńes berdi.
— Bala der kezinde sóıleý úshin onyń motorıkasyn, estýin, emotsıonaldy baılanysyn damytý qajet. Eger ata-ana kúmándansa, osteopatqa, logopedke nemese nevrologqa der kezinde aparǵany durys, — dedi dáriger.
Balanyń sóıleýiniń belgili bir damý kezeńderi bar. Eger 1 jasynda balanyń alǵashqy sózderi bolmasa, 2 jasynda 20-30 sóz aıtpasa, 3 jasynda qarapaıym sóılem quraı almasa, bul mamanǵa qaralýǵa sebep.
Keıbir aýrýdyń kóbeıýine telefonnyń áseri bary aıtylyp júr. Maman telefon men planshettiń balaǵa áseri týraly zertteý jeterlik ekenin tilge tıek etti. Endigi jerde odan qol úze almaımyz, biraq smartfondy paıdalaný ádebin saqtap úırený kerek ekenin aıtty.
— Uzaq ýaqyt ekranǵa qaraý kórý qabiletiniń, uıqy sapasynyń buzylýyna, júıke júıesiniń qozýyna ákep soǵady. Ásirese, oń-solyn tanyp úlgermegen balalardyń mıy syrtqy titirkendirgishterge óte sezimtal. Sondyqtan ekranǵa táýeldilik olardyń sóıleý, oılaý, emotsıonaldyq damýyn baıaýlatýy múmkin. Biraq bul — zaman talaby. Sondyqtan telefondy múldem alyp qoıý múmkin emes. Onyń ornyna balanyń kún tártibin rettep, telefon qaraý ýaqytyn shekteý kerek. Mysaly, 3 jasqa deıin telefondy múldem bermese, 6 jasqa deıin kúnine 30 mınýttan aspaǵany durys, — dedi Oljas Ahmetov.
Álemde osteopatııanyń negizi qalanǵanyna 130 jyldan asty. Al Qazaqstanǵa kelgenine kóp ýaqyt óte qoıǵan joq. Ony aýtızm, tserebraldy sal aýrýy, epılepsııa, skolıoz dıagnozy qoıylǵan, postravmalyq, postınfektsııalyq jaǵdaıdaǵy, omyrtqa, bas jáne ishki organdarǵa qatysty shaǵymdanǵan naýqastarǵa qoldanady. Osteopatııada adamdy dárimen emes, saýsaqpen emdeıdi.
— Bizge kóbine kesh damyp kele jatqan balalar (psıhıkalyq damýdyń tejelýi, sóıleýdiń tejelýi), aýtızm spektri buzylysy (ASB), tserebraldy sal aýrýy, gıpoksııa saldary, bosaný jaraqattary, moıynnyń qısaıýy, tipti ish qatý, uıqy buzylysy, mazasyzdyq sııaqty máselelermen keledi. Ár balaǵa keshendi túrde qarap, onyń júıke, bulshyqet jáne súıek júıesiniń úılesimdi jumys isteýin retteýge tyrysamyz, — dedi Oljas Ahmetov.
Maman anasynyń emotsıonaldy jaǵdaıy balaǵa tikeleı áser etetinin jetkizdi.
— Meniń tájirıbemde mazasyz, jıi jylaıtyn, uıqysy buzylǵan balalar kóp kezdesedi. Olardyń analary kóbine júktilik kezinde stress, qorqynysh, sharshaý sııaqty qıyndyqtardy bastan ótkergen, — dedi ol.
Sondyqtan maman áıelderge ózderin kútip, psıhologııalyq densaýlyǵyna mán berýge keńes berdi.
— Bala saý bolýy úshin, eń aldymen, ana baqytty bolýy kerek. Durys tamaqtaný, jetkilikti demalý, emotsıonaldy qoldaý — bári mańyzdy. Eger ana ózin jaqsy sezinse, ol balasyna da jaǵymdy áser etedi, — dedi osteopat.
Buǵan deıin sońǵy kezderi kóptegen ata-ana balasynyń tili kesh shyǵatynyna shaǵymdanatynyn jáne logopedke júginýshiler sany artqanyn, soǵan oraı maman pikirimen bóliskenbiz.