Astanada halyqaralyq shahmat festıvali bastaldy
Festıval – qazaq shahmatsúıer qaýymy úshin biregeı oqıǵa.
Qatysýshylar aldynda QR Mádenıet jáne sport mınıstri Ashat Oralov sóz sóıledi. Ol elimizde sporttyń, onyń ishinde shahmat sııaqty zııatkerlik oıynnyń damýyna qoldaý kórsetilip, ilgerilep kele jatqanyn atap ótti. Mınıstrdiń aıtýynsha, sondyqtan da mundaı festıvaldar qazaqstandyq sport mádenıetiniń ajyramas bóligi bolyp qala beredi, bul jas daryndardy anyqtaýǵa jáne qoldaýǵa, jańa urpaqty jetistikke jetýge shabyttandyrady jáne barlyq shahmatshylardyń múmkindikteriniń kókjıegin keńeıtedi.
Qonaqtardy elimizdegi myńdaǵan jas shahmatshylarǵa, ásirese sportshy qyzdarǵa úlgi-ónege bolǵan Dınara Sádýaqasovanyń ózi qarsy aldy.
«Shahmat – bul óner, strategııa jáne ıntellektýaldyq jarys qana emes, sonymen qatar pikir almasý, daǵdylardy jetildirý jáne jańa dostar tabý múmkindigi. Bizdiń festıval álemniń 16 elinen 800-den astam shahmatshynyń basyn qosty. Tirkelýshilerdiń edáýir bóligin balalar quraıdy. Qazaqstanda óte talantty jáne qabiletti shahmatshylar bar, olar festıval kezinde reıtıngterin kóterýge, halyqaralyq sheber, FIDE sheberi, halyqaralyq grossmeıster normalaryn oryndaýǵa biregeı múmkindik alady. Bul bizdiń elimizdegi shahmatty damytýǵa qosqan úlesimiz», - dedi ol.
Festıval aıasynda tórt týrnır ótedi: erler men áıelder arasyndaǵy Qazaqstan Kýbogynyń kezeńi, áýesqoılar, balalar arasyndaǵy báseke jáne blıts-oıyn.
Qazaqstandyq shahmatshylarǵa berilgen keremet múmkindik – olar jarysty erkin tamashalaı alady, tájirıbe jınaqtaıdy, keıbireýleri tipti festıvalge qatysatyn 20-dan astam grossmeısterlermen týrnırler kezinde oınaı alady.
Festıvaldiń joǵary mártebege ıe bolýy qatysýshylardyń deńgeıine erekshe mán beredi. Amerıkalyq shahmatshy, grossmeıster Hans Moke Nımann, armıandyq grossmeısterler Shant Sargsıan jáne Manýel Petrosıan Astanadaǵy «reıtıng favorıtteri» qatarynda. Festıvalge qazirgi áıelder arasyndaǵy Azııa chempıony Dıvıa Deshmýh ta qatysýda. Úndistan, Izraıl, Ýkraına, Ázerbaıjan jáne basqa memleketterden de myqty oıynshylar bar.
Áserli ári qyzý emotsııaǵa toly festıval kezinde, ásirese jańadan kelgen oıynshylar men balalar úshin grossmeısterlermen sınhrondy oıyndar uıymdastyrylady.
«Astana juldyzdarynyń» ereksheligi men mańyzy – «FIDE uıymdastyrýshysy» (FIDE – halyqaralyq shahmat federatsııasy, ulttyq federatsııalardy biriktiredi) ataǵyna arnalǵan semınar. Mundaı is-shara Qazaqstanda alǵash ret ótkizilip otyr.
Lektor halyqaralyq arbıtr, FIDE halyqaralyq uıymdastyrýshysy, Kanadadan kelgen Vadım Tsypın bolady.
Onyń aıtýynsha, semınarǵa qatysýshylar álemdik shahmat týrnırlerin ótkizýdiń barlyq standarttaryn - ústeldi ornalastyrýdan bastap qatysýshylardyń oıyn tártibin jáne «alaıaqtyqqa qarsy» sharalarǵa deıin bile alady. Semınar aıaqtaǵannan keıin biliktiligin arttyrýshylar emtıhan tapsyryp, barlyq talaptarǵa saı halyqaralyq FIDE uıymdastyrýshysynyń resmı mártebesin alýǵa ótinish bere alady.
Shara barysynda tórt týrnırge de tórelik etetin Vadım Tsypın festıval týraly aıtty.
«Men tórt qurlyqta da jumys istedim jáne óz tájirıbemnen Qazaqstannyń shahmat kartasynda jetekshi elderdiń biri retinde absolıýtti kóshbasshyǵa aınalýǵa tolyq múmkindigi bar dep aıta alamyn. Qazaqstan ulttyq daıyndyqtyń proportsıonaldy pıramıdasyn qurdy, óziniń úzdik oıynshylaryn, tóreshilerin, týrnır uıymdastyrýshylaryn organıkalyq túrde ósirdi jáne óziniń shahmat mektebin qalyptastyrdy. «Astana juldyzdary» sııaqty festıvaldar bilim men áleýmettenýdiń mańyzdy elementi retinde Qazaqstannyń shahmatqa úlken kóńil bóletinin rastaıdy. Festıvalge qatysqan júzdegen balalar eresek oıynshylardan úlgi alyp, minezderi men taldaý qabiletterin damytyp, bolashaqta álemniń zııatkerlik elıtasyna aınalady», - dedi ol.
Týrnırlerdiń júlde qory rekordtyq soma – 40 mıllıon teńgeni qurady. Uıymdastyrýshylardyń aıtýynsha, bul qatysýshylar úshin qosymsha yntalandyrý. Aıta ketý kerek, bul soma aıasynda arnaıy júldeler áıelderge de, shahmat ardagerleri men balalarǵa da qarastyrylǵan.
