Arqarly asýynda túrik qaǵanaty jaýyngerleriniń tasqa salynǵan sýreti tabyldy
ALMATY. KAZINFORM — Álkeı Marǵulan atyndaǵy arheologııa ınstıtýty mamandary júrgizgen zertteýleri nátıjesinde Arqarly taýlarynda tasqa salynǵan sýretter tabyldy. Túrik qaǵanaty dáýirindegi epıkalyq shaıqas petroglıfteri — solardyń bir toby.
Arheolog, ekspedıtsııa jetekshisi Aleksandr Gorıachevtiń aıtýynsha, Arqarly taýynda petroglıfterdiń aýqymdy birneshe kesheni bar.
— Tasqa qashalyp salynǵan sýretten qoldaryna jelbirete tý ustaǵan bir top salt atty sarbazdyń shaıqasyn kórýge bolady. Olar — VII ǵasyrdaǵy túrik jaýyngerleriniń beınesi. Sondaı-aq, Túrik qaǵanatynyń alǵashqy bıleýshileri — Ashına rýynyń tańbasy tabyldy. Bul túrikterdiń jýjandarǵa qarsy shyqqan shaıqasy bolýy múmkin, — deıdi Aleksandr Gorıachev.
Aıtýynsha, bul álemde teńdesi joq biregeı tarıhı eskertkish.
— Keskin qıyrshyq tas zaýytynyń jumysy saldarynan qatty búlingen, bolashaqta birneshe sharshy metrdi alyp jatqan jaýyngerlik pano tolyǵymen qalpyna keltiriledi dep úmittenemiz. Shaıqas sahnasy — Arqarly taýyndaǵy 38 jotadan tabylǵan 4 myńnan astam petroglıftiń bir ǵana eskertkishi. Sýretter keń kezeńdi qamtıdy — erte qola dáýirinen (shamamen 4 myń jyl buryn) XIX ǵasyrǵa deıin. Munda 40-tan astam kóne jáne ortaǵasyrlyq qonys pen myńnan astam beıit tabyldy. Onda negizinen jaýyngerler jerlengen, — dedi arheolog.
Aleksandr Gorıachevtiń sózinshe, áskerı qorymdardyń sany kóne zamanda jáne erte túrkiler dáýirinde Arqarly mańyzdy áskerı núkte, keıinirek kıeli oryn bolǵanyn kórsetedi.
Budan bólek, ol Arqarly petroglıfterinde jalaıyr, alban rýy men tólengitterdiń tańbalary beınelengenin jetkizdi.
Osyǵan deıin «Arqarly taýynyń petroglıfteri» atty monografııanyń jaryqqa shyqqany týraly jazǵan edik.
Buǵan deıin Álkeı Marǵulan atyndaǵy arheologııa ınstıtýtynyń ǵalymdary Arqarly asýyn zerttep, tańbaly tastar men obalardy, myńdaǵan jyl burynǵy qonystardy tirkep, qaǵaz betine túsirgenin habarlaǵan edik.
Keıin Arqarly petroglıfterin saqtaý memlekettik organdardyń baqylaýyna alynyp, Almaty oblysynyń jergilikti mańyzy bar tarıh jáne mádenıet eskertkishteriniń tizimine engizildi.