Aral teńiziniń qurǵaǵan tabanynda sekseýil egý baǵdarlamasy qabyldanady
Aıta keteıik, Aral teńiziniń qurǵaǵan tabanynyń kólemi 4,6 mln gektardy quraıdy. Onyń 2,2 mln gektary Qazaqstanǵa, 2,3 mln gektary Ózbekstanǵa tıesili. Jyl saıyn teńiz ultanynan 100 mln tonna tuz ben shań shyǵyp myńdaǵan shaqyrymǵa taralady. Bir túp sekseýil 4 tonna kóshkin qumdy toqtatýǵa yqpal jasaıdy.
«Aral mańyndaǵy ekologııalyq apat aımaǵy Memleketttik basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń erekshe baqylaýynda. Teńiz tabanynyń tuzy men jyljymaly qumyn turaqtandyrýdyń ekologııalyq tıimdi jáne qaýipsiz joly – baıyrǵy ósimdikter egý. Sondyqtan 2008 jyldan beri respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjet esebinen, Dúnıejúzilik bank, Ǵalamdyq ekologııalyq qor kómegimen Araldyń qurǵaǵan tabanynda 195 myń gektardan asa jer sekseýil otyrǵyzyldy. Osyndaı jumysty Ózbekstan da júrgizip jatyr», - dedi Maǵzum Myrzaǵalıev.
Jıynda oblys ákimi Gúlshara Ábdiqalyqova óńirdegi ekologııalyq apat saldarymen kúrestiń mańyzdylyǵy jóninde aıtty.
«Aral daǵdarysy» - Aral teńizi mańynda ómir súretin 35 mln adamǵa áserin tıgizip otyrǵan adamzat tarıhyndaǵy asa iriekologııalyq zardaptardyń biri ekeni barshamyzǵa aıan. Joıylyp bara jatqan Aral teńiziniń máselesi bizdiń óńirge ǵana emes, búkil álemge qater tóndiredi.Teńizdiń qurǵaǵan ultanynda tuzdyń ushýyn toqtatý jáne ekologııalyq jaǵdaıdy jaqsartý maqsatynda, sońǵy 29 jylda teńiz ultanynyń Qazaqstandyq bóliginde 195 myń ga sekseýil jáne basqa da galafıtti (shóleıtti jerge beıimdelgen) ósimdikter kóshetterin egý jumystary júrgizildi. Bul ekpeler qazir tabıǵı ósip kóbeıýde», - dedi ákim.
Mınıstr Aral mańynyń ekologııalyq turaqty damýyna yqpal jasaý úshin bıyl «Aral mańynyń ekologııalyq baǵdarlanǵan aımaqtyq damýy» atty aımaqtyq joba bastalǵanyn atap ótti. Oǵan Germanııanyń ekonomıkalyq áriptestik jáne damý federaldy mınıstrligi 8 mln eýro qarjy bólgen. Joba 2024 jyldyń maýsym aıyna deıin Qaraqalpaqstanda, Ózbekstannyń Horezm oblysynda jáne Qazaqstannyń Qyzylorda, Mańǵystaý oblystarynda júzege asyrylady.
«Aral tabanyndaǵy qurǵaǵan jerlerdi ormandandyrý úshin Prezıdenttiń 2 mlrd aǵash egý tapsyrmasy aıasynda biz 2025 jylǵa deıin 213 myń gektarǵa aýmaqqa sekseýil egýdi josparladyq. Búgin fıtoormanmelıoratsııalyq jumystarmen tanysyp, 1 myń gektarǵa 1,8 mln kóshet otyrǵyzylǵanyn baıqap otyrmyz. Aǵash egý jumysy kúzde jalǵasady. Jyldamdyqty arttyramyz»,- dep eskertý jasady mınıstr.
Aral aýdanyndaǵy sapar barysynda Maǵzum Myrzaǵalıev jergilikti ǵalymdarmen jáne turǵyndarmen kezdesip, óńirdegi túıtkildi problemalar men ekologııa máselelerine qatysty usynystaryn tyńdady. Ǵalymdar óz kezeginde Araldyń ekologııalyq problemalaryn sheshý jumystaryna atsalysýǵa daıyn ekenderin jetkizdi.
«Aldaǵy ýaqytta Aral tabanynda sekseýil otyrǵyzýdyń arnaıy baǵdarlamasy qabyldanady. Kórshiles Ózbekstan memleketimen osy jumys aıasynda tájirıbe almasý sharalary jalǵasady. Ǵalymdarmen birlesken ekspedıtsııa uıymdastyrylady», - dedi Maǵzum Myrzaǵalıev.
