Antıkor jemqorlyqtan týyndaǵan Almaty qurylysyndaǵy qatelikterdi atady
Birinshisi – qala qurylysyn júıeli josparlaýdyń bolmaýy. Taldaý Almatynyń bas jospary 2011 jyldan beri jańartylmaǵanyn kórsetti. Osyǵan baılanysty 63 myń gektardan astam jerdiń fýnktsıonaldyq aımaqtary ekologtardyń, SES jáne TJ organdarynyń qatysýynsyz ózgertilip kelgen.
Bul tabıǵatty qorǵaý aımaqtarynda jáne ózender mańynda qurylystyń baqylaýsyz júrgizilýine ákeldi.
Budan bólek, «Taý alyby» shaǵynaýdanynda túıneme anyqtalǵan mal kómilgen jerge jaqyn mańda turǵyn úı keshenderi qarqyndy salynýda.
Ekinshisi – jerdi paıdalaný maqsatynyń ózgertilýi. Ákimdiktiń laýazymdy tulǵalary jerdiń nysanaly maqsatyn óz qalaýynsha ózgertip otyrǵan. Mysaly, saıajaı ýchaskeleriniń ornyna kópqabatty turǵyn úı keshenderi salynǵan. Bul rette, mundaı jaǵdaı kadastrlyq qun aıyrmashylyǵyn tólemeýge múmkindik bergen.
Mysaly, 2021 jyly qala turǵyndarynyń biri 2 gektar jer ýchaskesiniń nysanaly maqsatyn «jeke sharýashylyq qurylysynan» «jeke turǵyn úı qurylysyna» ózgertken. Alaıda kadastrlyq qunnyń 126 mln teńge mólsherindegi aıyrmasy olarǵa tólenbegen.
Mundaı praktıkaǵa jol berilýdiń sebebi – Qurylys salýdyń qala qurylysy reglamentterin iske asyrýdyń óńirlik jospary. Bul Jospar Jer kodeksiniń normalaryna qaıshy keledi.
Úshinshisi – ınvestıtsııalyq jobalarǵa qatysý arqyly jekemenshikke jer alý. Ákimdiktiń laýazymdy tulǵalary saýda-sattyq ótkizbesten ınvestıtsııalyq jobalar úshin kásipkerlerge ýchaskelerdi jalǵa bergen. Investjobalardy paıdalanýǵa berý týraly jalǵan málimet arqyly jerler jekemenshikke satyp alynǵan. Memleket joǵaltqan paıda shamamen 400 mln teńgeni quraıdy.
Tórtinshi – qurylys protsesteri jemqorlyq faktorlaryna toly. Zańnamalyq reglamenttiń bolmaýy ákimdik qyzmetkerlerine josyqsyz qurylys salýshylardyń paıdasyna quqyqtyq baza normalaryn burmalaýǵa múmkindik bergen. Osylaısha, qala turǵyndarynyń biri bir-birine irgeles ornalasqan tórt ýchaskede úsh baqsha úıin salýǵa ruqsat alǵan. Qurylys aıaqtalǵannan keıin nysandar baqsha úıleri retinde iske qosyldy, biraq keıinnen «Baganashil» turǵyn úı kesheni retinde paıdalanýǵa berildi.
Taldaý jeke turǵyn úı nemese baqsha úılerine arnalǵan jerlerde kóppáterli keshender men kommertsııalyq nysandar salynǵan 11 faktini anyqtady.
Qurylysta taǵy bir keń taralǵan buzýshylyq – eskızdik jobadan jáne jobalaý-smetalyq qujattamadan aýytqý. Ál-Farabı dańǵylynyń joǵary bóligine bıiktigi 12 metrden jáne 3 qabattan aspaıtyn nysandar salmaý shekteýine qaramastan, bıiktigi 15 metr «Domıno» klýb úıi ishinara paıdalanýǵa berilgen. Osyndaı 18 nysan anyqtaldy.
Taldaý aıasynda 84 gektar aýmaqta 10 kóppáterli keshen boıynsha qurylys tyǵyzdyǵynyń artýy anyqtaldy.
Besinshi – memlekettiń qurylysty baqylaýdaǵy álsizdigi. Qala qurylysyn baqylaý bıznesti júrgizýdi jeńildetý jáne jemqorlyqty azaıtý maqsatynda jeke obektilerdi qabyldap alýdan alynyp tastalǵan bolatyn. Alaıda jemqorlyq táýekelderi saqtalyp otyr, onyń ústine ýákiletti organnyń jaýapkershiligi tómendetilgen. Memlekettik sáýlet-qurylys baqylaýynyń sheneýnikteri eki qurylys salýshyǵa qatysty ruqsatsyz qurylys úshin tek ákimshilik jaza qoldanǵan. Ýákiletti organ óz aktileriniń oryndalýyna baqylaý júrgizbeıdi, onymen qosa sotqa árdaıym júgine bermeıdi. Buzýshylyqtarǵa áreket etýdiń quqyqtyq tetiginiń bolmaýy zańsyz qurylysty zańdastyrýǵa ákeldi.
Altynshy – qurylys salasyndaǵy memlekettik qyzmetterdi ústirtin tsıfrlandyrý. Qujattardy qabyldaý protsesi ǵana elektrondy formatpen qamtylǵan. Protsedýralardyń ashyq bolmaýynan «kómekshiler» naryǵy paıda bolǵan.
Antıkor taldaý barysynda turǵyn aımaqtan 229 gektar jerdi rekreatsııalyq aımaqqa qaıtarý boıynsha usynystar berdi. Bul tarmaq aǵymdaǵy jyldyń mamyr aıynda Úkimet bekitken Almaty qalasynyń 2040 jylǵa deıingi jańa Bas josparynda eskerildi.
Sonymen qatar jerdi rekreatsııalyq aımaqtan turǵyn úıge aýystyrýdyń erekshe tártibin belgileý usynyldy. Beıindi Mınıstrlikpen egjeı-tegjeıli josparlaý jobalary boıynsha mindetti túrde kelisim bolýǵa tıis.
Jalpy, Sybaılas jemqorlyqqa qarsy qyzmet taldaý nátıjelerine súıenip, anyqtalǵan jemqorlyq táýekelderin joıý boıynsha keshendi jospar daıyndaǵan. 58 tarmaqtan turatyn qujat odan ári iske asyrý úshin ýákiletti organdarǵa beriledi. Barlyq sybaılas jemqorlyq faktileri boıynsha agenttik 8 qylmystyq isti tergep jatyr.
Eske salaıyq, búgin Antıkor sondaı-aq Almatyda Jer qatynastary basqarmasy basshysynyń orynbasary mindetin atqarýshyǵa qatysty sotqa deıingi tergeý bastalǵanyn, sheneýnik sot sanktsııasymen qamaýǵa alynǵanyn málimdegen bolatyn. Ol 45 mln teńge para aldy dep kútiktelýde.
