Anımatsııa salasy qalaı damyp keledi – mamanmen suhbat
Qazaqstanda mýltıplıkatsııa, anımatsııa salasyna bet burǵan jastardyń sany artyp keledi. Búginde elimizde mýlfılm jasaıtyn 40-tan astam stýdııa bar. Solardyń birin almatylyq Dilshat Rahmatýllın basqarady. Jas rejısser – anımator Kazinform tilshisine óz salasynyń qyr-syry týraly aıtyp berdi.
– Maman retinde aıtyńyzshy jalpy otandyq anımatsııanyń qazirgi deńgeıi qalaı?
– Osydan 10 jyl buryn anımatsııa kenje qalǵan sala bolǵany ras. Qazir jaqsy damyp keledi. Anımatsııa-kreatıvti ındýstrııanyń ajyramas bóligi. Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev byltyr óziniń saılaýaldy baǵdarlamasynda kreatıvti ındýstrııany qoldaıtynyn aıtqan. Bıylǵy Joldaýynda da bul máselege erekshe nazar aýdardy. Óńirlerde kreatıvti ındýstrııa ortalyqtaryn ashyp, shyǵarmashyl adamdardyń ónimin kommertsııalandyrýǵa kómek kórsetilýi kerek dedi. Sondaı-aq kreatıvti ındýstrııa sýbektilerine qoldaý jasaýǵa arnalǵan sharalardyń jeke toptamasyn ázirleýdi tapsyrdy. Memleket basshysynyń bul ıdeıasy anımatsııa salasyna qyzyǵýshylyq tanytatyn jastarǵa jol ashty. Oǵan dálel anımatsııalyq ortalyqtardyń kóptep ashylýy.
– Ózińiz basqaryp otyrǵan ortalyq qashan quryldy?
– T. Júrgenov atyndaǵy Qazaq Ulttyq óner akademııasynda rejısser - anımator mamandyǵy boıynsha bilim aldym. Bul ónerdiń qıyndyǵy kóp bolǵanymen, shynaıy ári saf óner dep qaraımyn. 2011 jyly «Dala Animation» stýdııasyn ashtym. Osy ýaqyt aralyǵynda 60-tan astam mýltfılm jasadyq. Onyń ishinde kópserııaly jáne qysqa metrajdy týyndylar bar. Mysaly, 20 serııaly mýlfılmge bir jyl ýaqyt ketedi. Qazir bizdiń ortalyqta óz kásibin myqty meńgergen 25 maman jumys isteıdi. Bizdiń anımatorlar daıyndaǵan týyndylar kishkentaı kórermenderdiń kóńilinen shyǵyp júr. Bul biz úshin úlken baqyt, olardyń yqylasy bizdi shabyttandyrady.
– Sizdiń stýdııaǵa tapsyrys qaıdan túsedi?
– Tapsyrystyń 90 paıyzy memleketten túsedi. «Dala Animation» stýdııasyna alǵashqy tapsyrys «Balapan» telearnasynan túsken bolatyn. Qazir de sol arnamen birigip túrli jobalardy júzege asyryp jatyrmyz. Mysaly, «Alpamys», «Er Tarǵyn», «Qobylandy», «Aqyldy tentekter» sııaqty ondaǵan mýlfılm bar. Byltyr kıno ortalyǵynyń bastamasymen «Besik jyry» degen mýltfılm jasadyq. Ol – festıvaldyq jumys. Bul fılm búkil álemdi aınalyp shyqty dese bolady. Eń basty júldemiz Ispanııadan keldi, odan keıin Londonnan, Túrkııadan. Sońǵysy Qyrǵyzstannan keldi.
– Fılmdi qalaı túsiretini jaıly kórip-bilip júrmiz, al anımatsııanyń jasalýy kópshilikke jumbaq...
– Aldymen mýltfılmniń taqyryby tańdalady. Sosyn komandamen birge ıdeıasyn talqylaımyz. Keıin taqyrypqa saı stsenarıı jazylady. Onda detaldar, keıipkerler, onyń ishinde jaǵymdy-jaǵymsyz keıipkerler arasyndaǵy tartys, barlyǵy búge-shigesine deıin qamtylady. Sodan keıin sýret salynady. 3D bolsa, onyń modelderin salamyz, anımatsııasy bitken soń render shyǵady, montaj, kampoz. Kampoz deginmiz – jınaý.
– Mýltfılm jasaý úshin qandaı mamandar qajet?
– Anımatsııa jasaý úshin, eń aldymen, rejısser qajet. Sýretshi, anımatorlarsyz mýltfılm shyqpaıtyny aıtpasa da túsinikti. Anımator degenimiz – qımyldy jasaıtyn mamandar. Odan keıin montajer, dybystaýshy akterler men kompozıtor da kerek. Prodıýserdiń de bolǵany abzal.
– Anımatsııa janrlarǵa bóline me?
– Árıne, komedııa, fantastıka, tarıhı, avtorlyq bolyp bólinedi. Kıno qandaı negizgi janrlarǵa bólinse, bul da solaı jikteledi. Sonymen qatar mýltfılm mektepke deıingi, mektep jasyndaǵy balalarǵa jəne eresekterge dep bólinedi. Mektepke deıingi mýltfılmder óte qarapaıym, zatty tanystyrý sııaqty tanymdyq turǵyda jasalady. Al mektep jasyndaǵy balalarǵa jəne eresekterge aıtary bar, fılosofııalyq oı bildiretin fılmder jatady.
– Qazirgi tańda qandaı mýltfılm jasap jatyrsyz?
– Bıyl biz «Balapan» arnasynyń tapsyrysy boıynsha Álı men Aııa degen 19 serııaly mýlfılmdi aıaqtadyq. Sondaı-aq Qazaq anımatsııasyna «Tuńǵysh kóktúrik» degen qysqa metrajdy fılm jasap shyǵardyq. Bári durys bolsa, atalǵan kartına festıvalderge qatysady.
– Áńgimeńizge raqmet!
