Amerıkalyq ǵalymdar Mysyrdaǵy Úlken Sfınks týraly kútpegen jańalyq ashty

Nıý-Iork ýnıversıtetiniń ǵalymdary «Mysyrda 4500 jyldan astam ýaqyt buryn Úlken Sfınks músininiń qalaı paıda bolǵanyn naqty anyqtadyq» dep málimdedi. Kazinform bul týraly New York Post basylymyna silteme jasap habarlaıdy.

Sarapshylar ondaǵan jyl boıy Gızadaǵy Nil ózeniniń boıynan tabylǵan áktas músinniń betin tas qalaýshylar qolmen oıyp salǵan bolýy múmkin degen pikirge toqtaǵan bolatyn, biraq olar úlken músinniń qalaı jasalǵany týraly qorytyndyǵa kelgen joq.

Nıý-Iork ýnıversıtetiniń ǵalymdary júrgizgen jáne Physical Review Fluids jýrnalynda jarııalaýǵa qabyldanǵan zertteý erozııanyń Sfınks tárizdi pishinderdi jasaı alatynyn anyqtady.

Zertteýdiń aǵa avtory Leıf Rıstroftyń aıtýynsha, alynǵan qorytyndy mundaı úlken músinderdiń erozııadan paıda bolýy múmkin ekenin dáleldeıdi. Tek mysyrlyqtar ony músinge aınaldyrǵan.

Ýnıversıtet komandasy óz teorııasyn dáleldeý úshin jeldiń shólde kezdesetin erekshe jartas qurylymdaryna qalaı áser etetinin zerttedi. Mysyrdyń soltústik-shyǵysyndaǵy aımaqqa uqsatý úshin ishine qattyraq, erozııaǵa kóp ushyramaǵan materıaly bar jumsaq saz úıindilerin alyp, sodan keıin ony sýdyń jyldam aǵynymen shaıdy.

Saz aqyrynda Sfınks tárizdi formatsııaǵa uqsaı bastady. Adamdar keıin ony naqty pishinderge aınaldyrǵan bolýy múmkin.

Úlken Sfınks b.d.d. 2500 jyly, 4-shi áýlet kezinde Gızanyń Uly pıramıdalarymen birge salyndy dep sanalady.

Ýnıversıtet ǵalymdary júrgizgen eksperıment 1981 jyly geolog Farýk Ál-Baz usynǵan teorııany da zerdeledi. Onda da Úlken Sfınks tabıǵı jolmen, jel erozııasynan paıda bolǵany aıtylǵan.