Almatyda elimizdegi atom energııasynyń bolashaǵy talqylandy
ALMATY. KAZINFORM – Qazaqstan-Brıtan tehnıkalyq ýnıversıtetinde «Atom energetıkasy jáne onyń resýrstyq bazasyn damytý» taqyrybynda dóńgelek ústel ótti.
Jıyn spıkerleri retinde Ulttyq ıadrolyq ortalyqtyń, ıAdrolyq fızıka ınstıtýtynyń, «Qazatomónerkásip» UAK» AQ, ıAdrolyq tehnologııalardyń qaýipsizdik Ǵylymı-tehnıkalyq ortalyǵynyń jáne «Qazaqstan atom elektr stantsııalary» JShS ókilderi qatysty.
– 2035 jylǵa deıin Qazaqstanda atom energetıkasyn damytý baǵytynda belgili jobalar bar. Mysaly, QR Energetıka mınıstrligi qýattylyǵy 2 800 megavatt bolatyn eki atom blogyn salýdy josparlap otyr. Jalpy atomdyq energetıka baǵytynda buǵan deıin istelgen jumystarǵa toqtalatyn bolsaq, 2018 jyly táýelsiz halyqaralyq saraptama júrgizildi. 2019-2021 jyldary tehnıkalyq-kommertsııalyq usynystar alyndy jáne Ońtústik Koreıa, Qytaı, Reseı, Frantsııa qosylǵan tizim jasaldy. Bizge basynda joba boıynsha 13 usynys túsken bolatyn. Aldyn ala sarapta jumystary júrgizilgen soń, osy 4 memlekettiń usynystary tańdap alyndy. 2022 jyly QR atom salasyn damytý jónindegi vedomstvoaralyq komıssııaǵa Almaty oblysynyń Úlken aýylyn qurylys orny retinde usyndyq. Munda keńestik kezeńde memlekettik elektr stantsııasy salý josparlanǵan bolatyn. Nelikten bul aımaq deıtin bolsaq, bizde elektr energııa negizinen soltústikte óndiriledi de, ony ońtústik óńirler tutynady. Osy uzyn jeliniń qaq ortasynda AES ornatý energııa júıesiniń turaqtylyǵyn qamtamasyz etedi. 2023 jyly Atom energııasy jónindegi halyqaralyq agenttik sarapshylary Qazaqstan ıadrolyq energetıka, avarııalyq josparlaý jáne radıoaktıvti qaldyqtarmen jumys isteý baǵdarlamasyn úılestirý salasyndaǵy usynystardy jaqsy oryndap jatqanyn atap ótti, - dedi «Qazaqstandyq atom elektr stantsııalary» JShS bas dırektory Tımýr Jantıkın.
Sonymen qatar ol Qazaqstanda AES-ke baılanysty referendým ótkizilgennen keıin 2026 jyly tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdeme, 2028 jobalaý-smetalyq qujattama jasalatyn aıtty. Al 2029 jyly qurylys-montajdaý jumystary bastalyp, 2034 jyly ony aıaqtaý josparlanǵan.
«QAES» basshysy aıtýynsha, atom elektr stantsııasyn salý boıynsha kelisimniń ishinde jergilikti mamandardy oqytý jáne olardy jumyspen qamtamasyz etý talaptary bolady.
– Indýstrıaldy damyǵan elderde lokalızatsııa deńgeıi, ıaǵnı, jergilikti jumysshylardyń qamtylýy – 70 paıyz. Bizde qurylys jumystary kezinde lokalızatsııa deńgeıi joǵary bolady dep oılaımyn. Sebebi atom salasynda jumys istep júrgen otandyq kompanııalarymyz bar. Mysaly, Reseıde AES salý jumystaryna elordalyq qurylysshylar brıgadasy qatysqanyn bilemiz. Oǵan qosa, atom otyny 3 jyldan beri elimizde óndirilip jatyr. ıAǵnı, bul salada bizdiń jumysshylardyń tájirıbesi bar. AES-ke baılanysty kelisimshart jasalǵan kezde jergilikti mamandardy oqytý talaptary mindetti túrde qosylady, - dedi ol.
Dóńgelek ústelge Iordanııa, Reseı jáne Ońtústik Koreıanyń sarapshylary da qatysty. Sheteldik mamandar atom energııasynynan bólek ýran óndirý máselesin de talqylady.
– Ýran óndirý salasy – ınvestıtsııa úshin óte perspektıvti sala. Álemdegi ýran óndirisiniń 50 paıyzy Qazaqstanǵa tıesili. Biraq Iordanııadaǵy ýran óndirý tásiliniń «Qazatomónerkásibinen» aıtarlyqtaı aıyrmashylyqtary bar. Sondyqtan biz «Qazatomónerkásibimen» strategııalyq seriktestik ornatsaq deımiz, - dedi Iordanııa ýran kompanııasynyń bas dırektory Muhammed Ál-Shannak.
