Almatyda birneshe ǵylymı qyzmetkerdi jumystan shyǵaryp jatyr — mınıstrlik jaýap berdi
ASTANA. KAZINFORM — Almatydaǵy V. G. Fesenkov atyndaǵy Astrofızıka ınstıtýtynyń Aı men planetalar fızıkasy zerthanasynyń jetekshisi men birneshe qyzmetkerimen eńbek sharty buzyldy. Іstiń mán-jaıyn Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligi túsindirdi.
Bıyl 3 naýryzda V. G. Fesenkov atyndaǵy Astrofızıka ınstıtýtynda ǵylymı qyzmettiń tıimdiligin arttyrý jáne kadrlyq áleýetti damytý maqsatynda kadr quramyn jańartý jáne ǵylymı qurylymdardaǵy sabaqtastyqty kúsheıtýge qatysty usynymdardy kózdeıtin buıryq shyqty. Qujatqa sáıkes, zeınet jasyna jetken zerthana basshylaryna zerthanany basqarýǵa úmitker ǵalymdar týraly usynys berý tapsyryldy. Sondaı-aq, ǵylymı semınarlar ótkizý, ǵylymı-uıymdastyrýshylyq is-sharalarǵa qatysý jáne eńbek tártibin saqtaý qajettiligi atap ótildi.
Atalǵan buıryq aıasynda Aı men planetalar fızıkasy zerthanasynyń qyzmetkerlerimen ınstıtýtishilik kezdesý uıymdastyryldy. Bul zerthanany 1974 jyldan beri basqarǵan Vıktor Germanovıch Teıfel qazir 92 jasta. Eń jas ǵylymı qyzmetkerdiń jasy — 76. Teıfel V.G. densaýlyǵynyń nasharlaýyna baılanysty kórý qabiletinen aıyrylyp, ózdiginen júrip-tura almaıtyn jaǵdaıǵa jetken.
— Ókinishke qaraı, zerthana quramynda jastardyń bolmaýy sońǵy 20 jylda jalǵasyp kele jatqan túıtkilge aınaldy. Bul — zerthanada ǵylymı sabaqtastyq múldem joǵalǵanyn kórsetedi. Instıtýttyń ózge zerthanalarynda, mysaly juldyzdyq astronomııa, spektroskopııa jáne radıoastronomııa baǵyttarynda jas mamandar men magıstranttar esebinen kadrlyq quram júıeli túrde jańartylyp jatqanda, Teıfel zerthanasynda mundaı úderis múldem baıqalmaıdy, — delingen vedomstvo málimetinde.
Zerthana basshylaryna Qazaqstan Respýblıkasynyń «Ǵylym týraly» zańyna sáıkes ǵylymı jobalar men granttar arqyly qarjylandyrý tek ǵylymı jetekshiniń bastamasy men basqarýymen júzege asyrylatyny eske salyndy. 2020 jyldan beri Aı men planetalar fızıkasy zerthanasynan nebary 3 granttyq ótinim berilgen, ókinishke qaraı, barlyǵy sátsiz boldy. Al 2023 jyldan beri múlde joba usynylmaǵan. Sol ýaqyt aralyǵynda ınstıtýttyń ózge zerthanalary 40-tan astam ótinim berip, óz qyzmetterin qajetti qural-jabdyqtarmen jáne jalaqymen qamtamasyz etip otyr.
2018 jyldan beri Teıfel zerthanasynyń qyzmetkerleri Scopus, Web of Science halyqaralyq derekqorlaryna kiretin reıtıngtik jýrnaldarda ǵylymı maqala jarııalamaǵan. Zerthana ınstıtýt ishilik semınar ótkizbegen, el ishindegi nemese sheteldik konferentsııalarǵa qatyspaǵan. Sońǵy 30 jyl ishinde birde-bir aspırant ne PhD doktorantty daıyndamaǵan.
Sonymen qatar zerthana qyzmetkerleri ınstıtýttyń ǵylymı jáne qoǵamdyq ómirine aralaspaıdy. Olar ǵylymı-tehnıkalyq keńestiń otyrystaryna júıeli túrde qatyspaǵan, sondaı-aq ınstıtýt úshin strategııalyq mańyzy bar bıik taýly observatorııalarda jumys istemegen.
2025 jylǵy 4 naýryzda AFIF dırektorynyń atyna Nablıýdatorlyq astrofızıka bóliminiń jetekshisi A. V. Serebrıanskııden (atalǵan zerthana osy bólimge qaraıdy) qyzmettik jazba kelip tústi. Onda joǵaryda atalǵan máseleler naqty kórsetilgen (qujat qosa beriledi).
Kezdesý barysynda ınstıtýt dırektory Teıfel V.G.-ǵa zerthanany qysqartyp, Nablıýdatorlyq astrofızıka bólimi quramynda jumysyn jalǵastyrýdy, sondaı-aq jeke jumys orny usynylatynyn aıtty. Alaıda V. G. Teıfel jáne onyń eki áriptesi — Harıtonova G.A. (88 jasta) jáne Fılıppov V.A. (76 jasta) bul usynystan bas tartty.
Osyǵan baılanysty Eńbek kodeksiniń 52-baby 1-tarmaǵy 24-tarmaqshasyna sáıkes, atalǵan qyzmetkerlerge eńbek shartynyń buzylatyny týraly habarlamalar tabystaldy. Olar bul habarlamalarmen tanysyp, qol qoıdy.
Joǵaryda aıtylǵandardy eskere otyryp, Aı men planetalar fızıkasy zerthanasynyń qazirgi jetekshisi V. G. Teıfeldiń basqarýyndaǵy qyzmeti júıesiz, ǵylymı ónimsiz jáne ınstıtýt ómirine aralaspaıtynyn kórsetedi.
Aıta ketsek, 10 sáýirde Prezıdent Ǵylym kúni qarsańynda ǵalymdarmen kezdesip, kásibı merekesimen quttyqtady. Kezdesý barysynda Memleket basshysy memleket ǵylymdy damytý úshin naqty sharalar qabyldap jatqanyn basa aıtty.