Almaty oblysyndaǵy 5 aýdandy sý basý qaýpi joǵary
ALMATY. KAZINFORM – Almaty oblysynyń bes aýdany sý basý qaýpi joǵary aımaqqa jatady.
Byltyr kóktem kezindegi sý tasqyny elimiz úshin úlken synaq boldy. Tabıǵat apatynyń saldarynan myńdaǵan adamnyń úıin sý basty, biraz turǵyn qaýipti aýdandardan kóshirildi. Bıyl bul jaǵdaı taǵy qaıtalanbaýy úshin elimizdiń kóptegen óńirinde sý tasqyny kezeńine qarqyndy daıyndyq jumystary júrip jatyr. Onyń qatarynda – Almaty oblysy da bar. Respýblıkanyń ońtústik-shyǵysynda sý tasqynyna qarsy qandaı jumystar atqarylyp jatqanyn oblystyq Tótenshe jaǵdaılar departamenti habarlady.
Gıdroposttar qoıyldy
Almaty oblysy TJD bastyǵynyń ýaqytsha mindetin atqarýshy Dáýren Orazbekovtyń aıtýynsha, óńirdegi jaǵdaıdy baǵalaý úshin barlyǵy 42 gıdropost ornatylǵan («Qazgıdromet» RMK-dan 27 jáne «Qazseldenqorǵaý» MM-den 15).
— Topyraqtyń qatý tereńdigi – Eńbekshiqazaq aýdanynda 10 sm. Bul – eń azy. Kegen aýdanynda eń joǵary – 94 sm. Eń az qar jamylǵysy Eńbekshiqazaq jáne Іle aýdandarynda – 1-2 sm, al eń joǵary degen Kegen aýdanynda – 20 sm. Ózen arnalary boıynsha sý aǵyny turaqty, – dedi ol.
Balqash-Alakól basseındik ınspektsııasynyń málimetterine sáıkes, oblystyń Qapshaǵaı, Kúrti, Bartoǵaı jáne Bestóbe sııaqty iri sý qoımalaryn toltyrý shtattyq rejımde júzege asyrylady. Búgingi tańda olardyń tolymdylyǵy 31,5%-dan 92,2%-ǵa deıin. Atap aıtqanda, Bestóbe – 31,5%, Kúrti – 53%, Bartoǵaı – 74%, Qapshaǵaı – 92,2%. Óńirdegi qalǵan sý qoımalary tranzıttik rejımde jumys isteıdi jáne olardyń jaı-kúıine turaqty monıtorıng júrgiziledi.
Aryqtar men kanaldar tazalandy
Ótken jyldyń qarasha aıynan bastap 2025 jyldyń sý tasqyny kezeńine daıyndyq jumystary aıasynda 77 km aryq júıesin salý jáne jóndeý, sondaı-aq 79 km sý burý kanaldaryn ornatý jáne mehanıkalyq tazartý jumystary júrgizilgen. Sondaı-aq jalpy uzyndyǵy 23,5 km bolatyn ózen arnalaryn, onyń ishinde Raıymbek aýdanynyń Baıankól jáne Tekes ózenderin, Uıǵyr aýdanynyń Baıanqazaq jáne Sharyn ózenderin, Eńbekshiqazaq aýdanynyń Túrgen jáne Taýsúgir ózenderin, sondaı-aq Qarasaı aýdanynyń Qyrǵaýyldy ózeniniń arnasyn nyǵaıtý jáne túzetý jumystary istelgen. Avtojoldardyń astyndaǵy sý ótkizetin 270 qubyr jáne temir joldardyń astynan 832 qubyr tazartylǵan. Odan bólek Raıymbek aýdanynda jalpy uzyndyǵy 7,9 km bolatyn 5 qorǵanys bógeti, al Kegen aýdanynda 2 avtojol kópiri salyndy.
Sonymen qatar kóktemgi sý tasqynyna daıyndyq aıasynda jyl basynan beri jergilikti atqarýshy organdar, jekemenshik uıymdardyń ıeleri jáne turǵyndar 52,9 shaqyrym aryq pen 27,9 shaqyrym kanaldy tazartqan. Al aýdan jáne qala ákimdikteri eldi mekenderden qar shyǵarý úshin merdigerlik uıymdarmen kelisimshart jasasyp, 6 qar tógetin oryn belgilengen. Jalpy jyl basynan beri eldi mekenderden 150 myń tekshe metr qar shyǵaryldy.
Bıyl Іle jáne Qarasaı aýdandarynyń shekarasyn kesip ótetin Jarmuhambet ózeniniń boıynda ornalasqan Asqar Toqpanov (buryn KazTsIK) aýyldyq okrýginiń tórt saıajaıynda sý basý qaýpin azaıtý úshin aýdan ákimdigi №0351 aeromobıldi áskerı bólimimen birlesip qum salynǵan qaptardy paıdalanyp, ózen jaǵasynyń 1 000 metr aýmaǵyn nyqtaǵan. Oǵan qosa, Jarmuhambet ózeniniń boıy 6 birlik arnaıy tehnıka arqyly tazartylyp, kanaldyń sý ótkizý qabiletin arttyrý jumystary oryndaldy.
Budan basqa, Balqash aýdany Baqanas aýylynyń aýmaǵynda ózen arnasyn túzetý jáne jaǵalaýdy nyǵaıtý jumystary josparlanǵan. Qazirgi ýaqytta oblys ákimdigi osy jumysqa qarjy bólýdi qarastyryp jatyr.
— Sý tasqynynyń aldyn alý jumystary turaqty baqylaýymyzda, – deıdi Dáýren Orazbekov.
Qaı aýdandarda qaýip bar
Almaty oblysynda sý tasqynynyń aldyn alý úshin qaýipti baǵalaýdyń úsh deńgeıi engizilgen. Joǵary qaýip aımaqtarynda Jambyl, Qarasaı, Talǵar, Eńbekshiqazaq jáne Іle aýdandary jatady. Raıymbek, Kegen jáne Uıǵyr aýdandary ortasha táýekeldegi aımaqtar, al Balqash aýdany men Qonaev, Alataý qalalaryna tónetin qaýip deńgeıi tómen.
Aıta ketken jón, oblysta anyqtalǵan 20 sý tasqyny qaýpi bar ýchaskelerdiń jeteýi 2023-2024 jyldar aralyǵynda tolyǵymen joıylǵan. Qalǵan 13 ýchaskede bıylǵy sý tasqynyna qarsy is-sharalar sheńberinde sý basý qaýpin azaıtý boıynsha belsendi jumystar atqarylyp keledi.
— Almaty oblysynyń aýmaǵy taýly aımaqta ornalasqan. Bul qatty jaýyn-shashyn kezinde belgili bir deńgeıde qaýip týdyrady. Taýlardan erigen sýlar eldi mekenderge aǵyp kelse, bul kóshe men joldardy sý basýyna ákelýi múmkin. Sondyqtan jergilikti atqarýshy organdar qaýipsizdikti qamtamasyz etý úshin aryqtardy, kanaldar men sý ótkizetin qubyrlardy tazartyp jatyr, – dep atap ótti TJD bastyǵy.
Arnaıy tehnıka men qutqarýshylar daıyndyǵy qalaı
Oblysta sý tasqyny jaǵdaıy asqynǵan jaǵdaıda is-qımyl jasaıtyn arnaıy top qurylǵan. Onda 1 529 adam, 587 birlik tehnıka, 86 motopomp jáne 36 júzý quraly bar. Bul toptyń quramyna ártúrli qurylymdar engen:
- Tótenshe jaǵdaılar departamenti – 195 adam, 142 tehnıka, 31 júzý quraly, 32 motopomp;
- Jergilikti atqarýshy organ – 1284 adam, 433 tehnıka, 50 motopomp;
- №28237 áskerı bóli – 50 adam, 12 tehnıka, 4 motopomp jáne 5 júzý quraly;
- Almaty oblysy Polıtsııa departamenti – 316 adam, 158 tehnıka.
Sonymen qatar sý tasqyny kezinde úzdiksiz jumysty qamtamasyz etý úshin 54 myń qapshyq, 2 800 tonna ınertti materıal, 86 tonna janar-jaǵarmaı daıyndalyp jáne tamaqtandyrýǵa 52 shart jasalǵan.