Álıhan Smaıylov: Importtalǵan kóliktiń ýtılalymy men tirkeý qunyn tómendetý orynsyz
«Kólikke kádege jaratý tóleminiń mólsherlemesin tómendetýge qatysty aıtsaq, 2016 jyly Qazaqstan Dúnıejúzilik saýda uıymyna kirgennen keıin ýtılalym engizildi. Sondaı-aq jańa avtomobılderge salynatyn ımporttyq keden bajy 30 paıyzdan 15 paıyzǵa deıin, qoldanylǵan avtomobılderdiń kedendik bajy 48 paıyzdan 15 paıyzǵa deıin túsirildi. Ol ár kóliktiń sanaty boıynsha osy bajdyń tómendeý somasynan esepteldi. ıAǵnı, naryqta tarıf sharttary ózgerissiz qaldy. Onyń ústine alymnyń bul túri otandyq óndiristiń kólikterine qoldanylmaıdy. Al olardyń naryqtaǵy úlesi – 77%.
Dál osyndaı ýtılalym tómendetilgen keden bajyn óteý maqsatymen 2012 jyly Reseı Federatsııasynda, 2014 jyly Belarýs Respýblıkasynda, 2020 jyly Ózbekstanda engizildi.
Buǵan qosa 2022 jyly ýtılalym mólsherlemesi 2 ese tómendetildi. Ýtılalym qarajatyn paıdalaný arqyly jeńildetilgen avtonesıe baǵdarlamasyn qarjylandyrý, avtobýs parkin jańartý, aýylsharýashylyq tehnıka parkin jańartý iske qosyldy. Sondaı-aq kólik óndirisine ınvestıtsııa salýdy tartymdy etý úshin ýtılalym Qazaqstan Dúnıejúzilik saýda uıymyna kirgennen keıin tómendetilgen keden bajyn óteıtin tarıf retinde qoldanylady. Osynyń bárin eskersek, ýtılalymnyń qosymsha mólsherlemelerin ári qaraı tómendetý tıim emes», - dep jazady Álıhan Smaıylov.
Úkimet basshysy bastapqy tirkeý úshin salynatyn alym mólsherlemesin tómendetý usynysyn da orynsyz dep esepteıtinin aıtady.
«AQSh ulttyq ákimshilik jol polıtsııasy keıingi 6 jylda bolǵan jol-kólik oqıǵalaryna júrgizgen taldaýǵa súıensek, 3 jyl bolmaǵan kólikterdiń qaýipsizdigi 4-7 jyl bolǵan kólikterden – 10%, 8-11 jyl bolǵan kólikterge qaraǵanda – 19%, 12-14 jyl bolǵan kólikterge qaraǵanda – 32%, 15-17 jyl bolǵan kólikterge qaraǵanda – 50%, 18-19 jyl bolǵan kólikterge qaraǵanda – 71%, 20 jyldan asqan kólikterge qaraǵanda 76% kóp.
Sondaı-aq Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaqtaǵy Reseı, Belarýs jáne Ózbekstanda bastapqy tirkeý alymynyń ornyna qozǵaltqysh kólemi men shyǵarylǵan jylyna qaraı ártaraptandyrylǵan ýtılalym qoldanylady. Osynyń bárin eskersek, shyǵarylǵanyna 3 jyldan asqan kólikterge bastapqy tirkeý alymyn tómendetý tıimsiz», - dep jazady Álıhan Smaıylov.
Premer-Mınıstr ımporttalatyn kólikti sertıfıkatttaý qunyn azaıtý máselesine de toqtalǵan.
«Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq aýmaǵynda «Dóńgelekti kólik quraldarynyń qaýipsizdigi» týraly tehnıkalyq reglament jumys isteıdi. Onyń sharttary óndirýshiler úshin qatańyraq ta (krash-tester men Eýro-5 standarty), mkólik ımpaorttaýshy jeke tulǵalar úshin jeńilirek(tehnıkalyq baıqaý men Eýro-4 standarty). Búginde Kedendik odaqtyń kólik quraly kontrýktsııasynyń qaýipsizdigi týraly kýáliginiń Qazaqstan naryǵyndaǵy quny kóliktiń tıpi men sanatyna qaraı (jeńil kólik, mototsıkl, avtbobýs, júk kóligi degen sııaqty) 70 myń men 200 myń teńgeniń arasynda qubylady. Kólik neǵurlym úlken bolsa, baǵalaý da soǵyrlym kúrdeli ári tegjeı-tegjeıli bolýy múmkin. Ol da sertıfıkattaý qunyn ósiredi», - dep jazady Úkimet basshysy.
Onyń málimeti boıynsha, kólik qaýipsizdigin baǵalaý protsedýrasyn akkredıttelgen synaq zerthanalary júrgizedi.
«Memlekettik organdar baǵalaý tarıfin belgilemeıdi, al qujattardyń qunyn akkredıttelgen zerthanalardyń ózderi qoıady. Onyń ústine búgingi tańda Kedendik odaqtyń tıisti normalary boıynsha, kólikke shuǵyl qyzmet shaqyrý qurylǵysyn ornatý mindetti emes. Osylaısha kólik quralyn sertıfıkattaý qunyn tómendetý múmkin bolmaıdy», - dep jazylǵan jaýapta.