Álemdik BAQ-taǵy Qazaqstan: lýdomandarǵa psıhologııalyq kómek, ІJÓ ósimi men Orta dáliz keleshegi
ASTANA. KAZINFORM — Bul aptada álemdik medıa keńistikte Qazaqstanǵa qatysty jańalyq azaıǵan joq. Internet basylymdarda ekonomıkanyń 6,2 % ósim kórsetýi, Orta dálizdiń bolashaq áleýeti týraly aqparat jıi ushyrasty. Úkimet basshysynyń «Qazaqstan OPEK+ kelisiminen shyǵa ma?» degen saýalǵa bergen jaýaby, lýdomandarǵa psıhologııalyq kómek kórsetý jumysy da jazylypty. Tolyǵyraq Kazinform tilshisiniń sholýynan oqyńyz.
Report: 12 jyldaǵy rekordtyq kórsetkishke jetti
Úkimet otyrysynda Premer-Mınıstrdiń orynbasary – Ulttyq ekonomıka mınıstri Serik Jumanǵarın Qazaqstan ekonomıkasyna qatysty mańyzdy jańalyq aıtty. Onyń sózinshe, eldegi ishki jalpy ónim kórsetkishi alǵashqy alty aıda 6,2 % ósken. Bul – 12 jyldaǵy ІJÓ ósiminiń eń joǵary statıstıkasy. Mınıstr aqparatyn Report aqparat agenttigi bólisti.
«Bul ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda joǵary jáne sońǵy 12 jyldaǵy ІJÓ-niń eń joǵary ósý qarqyny. Naqty sektordaǵy ósim 8%-dy qurady, qyzmet kórsetý óndirisi 5,2%-ǵa ósti. Negizgi qozǵaýshy kúshter - kólik jáne qurylys. Saýda jandanyp, taý-ken ónerkásibiniń damýy jalǵasýda, óńdeý sektory – 5,5%-ǵa, aýyl sharýashylyǵyna – bekitilgen ınvestıtsııa kólemi 3%-ǵa ósti», – dedi mınıstr.
Onyń aıtýynsha, ınvestıtsııanyń eń úlken ósimi mańyzdy ekonomıkalyq baǵyttarda baıqalady: bilim berý – 3,5 ese, qarjylyq belsendilik – 86,2%, óńdeý ónerkásibi – 48,9%, densaýlyq saqtaý – 32,8%, kólik – 16,2%.
«Qańtar-mamyr aılarynda syrtqy saýda aınalymy 53,5 mlrd dollardy qurady. Eksport 29,8 mlrd dollarǵa jetti, onyń ishinde óńdelgen taýarlar eksporty – 10,2 mlrd AQSh dollar boldy. Taýarlar ımporty 23,8 mlrd AQSh dollaryn qurady. Syrtqy saýdanyń jalpy tómendeýine qaramastan, oń saýda saldosy saqtalýda», – dedi ol.
Anadolu: Qazaqstan OPEK+ kelisiminen bas tartpaıdy
Premer-mınıstr Oljas Bektenov OPEK+ aldyndaǵy mindettemelerge qatysty pikir bildirdi. Onyń sózinen munaı eksporttaýshy elder uıymdaǵy el múddesi qalaı ózgeretini belgili boldy. Úkimet basshysynyń deregin Anadolu aqparat agenttigi taratty.
– Bilmeıtin adamdar úshin aıta keteıin, biz – OPEK múshesi emespiz, OPEK+ kelisiminiń qatysýshysymyz. OPEK+ aıasynda mindettemelerimizdi barynsha oryndaýǵa tyrysamyz. Ár kezeńniń óz mejesi bar. Olardy árdaıym oryndaý múmkin bolmaýy yqtımal. Mysaly, bıyl Teńiz ken ornyn keńeıtý josparyna baılanysty osylaı boldy, – dedi Úkimet basshysy.
Premer-mınıstr bıyl Teńiz ken ornyn keńeıtý jobasy aıasynda uıym aldyndaǵy mindettemeni oryndaý qıyndaıtynyn aıtqan. Oǵan munaı ınvestorlarynyń yqpaly bar eken.
«Qazaqstan «Teńizdegi» ınvestorlarynan óndiristi azaıt dep talap ete almaıdy. Óıtkeni olar «Teńizdi» keńeıtý jobasyna 49 mlrd dollar quıyp otyr. Árıne, olar munaı óndirý kólemin arttyrý arqyly salǵan qarajatyn shyǵaryp alýdy kózdeıdi. Dese de, biz OPEK+ kelisiminen shyqpaımyz. Bul kelisim munaı naryǵynda turaqtylyq saqtaýǵa kómektesedi. Biz barynsha OPEK+ aldyndaǵy mindettemelerdi oryndaýǵa tyrysamyz. Biraq ulttyq múddege saı áreket etetinimiz anyq», – dedi Bektenov.
Buǵan deıin Oljas Bektenov Úkimetke Teńiz ken ornyndaǵy negizgi munaı-gaz jobalaryn aıaqtaýdy tapsyrǵan bolatyn. Teńiz ken ornyndaǵy saǵalyq qysymdy basqarý jobasy men gaz óńdeý zaýyttarynyń qurylysy sekildi aýqymdy jobalar júzege asady.
Energetıka mınıstrliginiń málimetinshe, bıyl maýsymda Qazaqstannan shyqqan shıki munaıdyń kólemi – táýligine 1,86 mln barrelge jetken. Demek, mamyr aıyndaǵy deńgeıden (táýligine 1,78 mln barrel) joǵary jáne OPEK+ erikti kelisimi aıasynda belgilengen kvotadan 500 myń barrel artyq.
TASS: Lýdomandarǵa psıhologııalyq kómek usynylady
Qazaqstanda jyl basynan beri 200-ge jýyq qumar oıyn qurbany óz-ózine qol jumsaǵan. Mundaı qaıǵyly jaǵdaıdyń aldyn alý úshin býkmekerlik keńselerdegi stavkalardy esepke alýdyń biryńǵaı júıesi engiziletin bolady. Sol arqyly iri kólemde qarjy utylǵan lýdomandarǵa psıhologııalyq kómek kórsetiledi degen jospar bar. Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetiniń podkastynda aıtylǵan bastamany reseılik TASS aqparat agenttigi habarlady.
Qarjy monıtorıngi agenttiginiń Preventsııa basqarmasy basshysynyń orynbasary Dáýren Múlikov habarlaǵandaı, lýdomandardyń kóbi psıhologtarǵa júgine bermeıdi.
«Statıstıkaǵa qaraıtyn bolsaq, bıyl 200 adam óz-ózine qol jumsady. Meniń bilýimshe, ótken jyly Densaýlyq saqtaý mınıstrliginde oıynqumarlyq boıynsha úsh adam esepke turǵan. Lýdomandar esepke turýǵa, emdelýge yqylas tanytpaıdy. Muny aýrý emes dep sanap, utylǵan aqshasyn qaıtaryp alamyn degen oımen júredi», – deıdi Dáýren Múlikov.
Týrızm jáne sport mınıstrligi Oıyn bıznesin jáne lotereıany retteý komıtetiniń tóraǵasy Ádilet Turǵanbaevtyń aıtýynsha, olqylyqty túzetý maqsatynda júıeli qadam bastalǵan. Mysaly, memleket býkmekerlerge túsetin barlyq qarjyny esepke alatyn biryńǵaı júıeni engizýdi josparlap otyr. Oǵan qosa memleket árbir stavka somasynyń 1 paıyzyn áleýmettik qajettilik úshin alyp qalýdy kózdeıdi. Keıin júıe oıyn bıznesiniń basqa salalaryna da engizilmek.
«Adamdardy lýdomanııaǵa qarsy emdelýge májbúrleı almaımyz, alaıda jańa júıe kómek bere alady. Árbir adamnyń utylǵan qarjy kólemin esepke alyp, sol adamǵa eskertý habarlamasyn jiberemiz. ıAǵnı, azamattarǵa olardyń utylǵan qarjysynyń kólemi ulǵaıyp jatqanyn jáne qajet jaǵdaıda psıhologııalyq kómek alýǵa bolatyny týraly habar barady. Onda psıhologııalyq kómek berý ortalyqtarynyń nómiri kórsetiledi», – dedi Ádilet Turǵanbaev.
Euronews: Eýropa men Qytaı arasyndaǵy Orta dáliz jandanady
Qazaqstan Eýropany Azııamen 15 kún ishinde baılanystyratyn Orta dálizdi damytýǵa nıetti. Ol úshin dáliz boıyndaǵy tranzıt jolyn keńeıtý, temir jol men avtomagıstraldardy jańǵyrtý, Kaspıı teńizi porttarynyń túbin tereńdetý jáne ishki flot damytý baǵytyna mıllıardtaǵan eýro ınvestıtsııa quımaq. Aqparatty Euronews jarııalady.
Ýkraınadaǵy áskerı qaqtyǵys EO elderin jańa saýda jolyn izdeýge ıtermeledi. Sondyqtan Orta dáliz – Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵyty qaıta nazarǵa ilinýde. Qazir Eýropalyq odaq Global Gateway baǵdarlamasy aıasynda 12 mlrd eýroǵa ınvestıtsııalyq paket daıyndady. Halyqaralyq kólik baǵytynda Qazaqstannyń úlesi qandaı bolmaq?
4250 shaqyrym temirjol, 500 shaqyrym teńiz joly – Eýropa men Qytaıdy baılanystaratyn aýmaq. EO Transkaspıı kólik dálizin zamanaýı ári jyldam baǵytqa aınaldyrǵysy keledi. Bul dálizdegi jol uzaqtyǵy – 15 kún. 2040 jylǵa qaraı jylyna 470 myń konteıner ótkizýi múmkin.
Alaıda logıstıkaǵa qolaısyz tar aımaqtar budan ári damýǵa kedergi keltirip jatyr. Sol sebepti Qazaqstan keshendi jańǵyrtý arqyly júk ótkizý kólemin 5 ese ulǵaıtýdy kózdep otyr. Júk kólemi 2021 jyly 800 tonna bolsa, ótken jyly 4,5 mln tonnaǵa jetti. 2028 jylǵa qaraı kórsetkishti 10 mln tonnaǵa kóterý jospary bar.
«Qazirgi tańda porttardyń ınfraqurylymyn jańǵyrtý jumystary júrgizilip jatyr. Eki apta buryn Aqtaýda qytaılyq áriptesterimizben birge konteınerler habyn iske qostyq. Quryqta astyq termınalynyń qurylysy aıaqtaldy. Sonymen qatar dáliz boıyndaǵy temirjoldy jańartý qolǵa alyndy. Jalpy ınvestıtsııa kólemi – 4 mlrd dollarǵa jýyq», – dedi Kólik mınıstrligi kólik saıasaty departamenti dırektorynyń orynbasary Sátjan Ózbekov.