Álemdik BAQ-taǵy Qazaqstan: energetıkalyq yntymaqtastyq, tsıfrlyq valıýta jáne ómir súrý jasynyń uzarýy
Ádettegideı jahandaǵy basylymdar Qazaqstan jaıynda kóp jazdy. Ásirese, Astanadaǵy sammıtten keıin jarııa bolǵan energetıkalyq yntymaqtastyq, Qytaımen birlesip tsıfrlyq valıýta ázirleý, lýdomanııaǵa qarsy kúres pen qazaqstandyqtardyń ómir súrý jasy uzarǵany álemdik medıanyń nazarynda boldy. Bul jańalyqtardy Kazinform tilshisiniń sholýynan tolyǵyraq oqyńyz.
Trend: Astanada ótken sammıtten soń ShYU-nyń 2030 jylǵa deıingi energetıkalyq yntymaqtastyqty damytý strategııasy bekitilgen
ShYU elderi munaı-gaz salasy, elektr energetıkasy, jańartylatyn jáne tómen kómirtekti energııa kózderi, atom energııasyn beıbit maqsattarda paıdalaný, kómir ónerkásibi, energııa únemdeý jáne energııa tıimdiligin arttyrý sııaqty negizgi baǵyttar boıynsha yntymaqtastyqty tereńdetip, tájirıbe almasýdy júzege asyrýdy kózdeıdi. Bul jaıynda QR Energetıka mınıstrligine silteme jasaı otyryp Trend habarlady.
Qujatta ShYU-ǵa múshe memlekettiń aýmaǵynda óndiriletin munaı men gaz resýrstary birinshi kezekte ishki qajettilikterin qamtamasyz etýge negizdeletini atap ótilgen. Budan basqa, strategııa tranzıttik áleýetti damytýdy, eksporttyq baǵyttardy ártaraptandyrý múmkindigin qaraýdy, munaı-gaz tasymaldaý ınfraqurylymynyń qaýipsizdigi men senimdiligin arttyrýǵa járdemdesýdi maqsat etedi.
Uıymǵa qatysýshylar sondaı-aq munaı-gaz hımııasy ónimderin qosa alǵanda, kómirsýtekter negizinde ónimder óndirý boıynsha birlesken jobalar jasaýǵa múddeli. Taraptar ShYU keńistigindegi elektr qýaty ınfraqurylymynyń múmkindikterin, sondaı-aq ártúrli energııa kózderin ıntegratsııalaý, óńirlik elektr energııasy naryqtaryn qalyptastyrýdy tehnologııalyq múmkindikter sheńberinde damytý múmkindikterin zerdeleýge nıetti.
Sondaı-aq elder otynnyń jańa túrleri sektoryndaǵy yntymaqtastyqty keńeıtý máselesin qarastyrýǵa kelisken. Halyqty atom tehnologııalarynyń qaýipsizdigi týraly habardar etý maqsatynda ShYU elderiniń energetıkalyq vedomstvolary sarapshylar men ǵylymı qoǵamdastyqty tarta otyryp, aqparattyq túsindirý jumystaryn júrgizý boıynsha tájirıbe almasýdy jolǵa qoıýǵa kelisti.
– Taraptar beıbit maqsatta paıdalanylatyn, kelisilgen ýran ónimderi salasynda yntymaqtastyq júrgizýge, sondaı-aq ShYU-nyń ózara is-qımyl múmkindikterin zerdeleýge nıetti, – delingen strategııada.
Budan basqa, ShYU-ǵa múshe memleketterdiń atom yntymaqtastyǵy jónindegi ǵylymı-tehnıkalyq ortalyǵyn qurý múmkindigi qarastyrylmaq. Uıymǵa múshe memleketterdiń ýákiletti vedomstvolary ShYU Hatshylyǵynyń járdemdesýimen atalǵan jobany iske asyrý jónindegi Jol kartasyn ázirleıdi.
Daryo: Qazaqstan men Qytaı tsıfrlyq valıýta ázirleýde kúsh biriktirmek
Atalǵan eki eldiń ulttyq bankteri tsıfrlyq valıýtalardy damytý boıynsha birlesken is-qımyldardyń bastalǵanyn resmı túrde jarııalady. Іzin ala bul jańalyqty Daryo bólisti.
Qos memlekettiń qarjy ınstıtýttary ortalyq bankterdiń tsıfrlyq valıýtalary (Central Bank Digital Currency/CBDC) salasyndaǵy zertteýlerge baǵyttalǵan yntymaqtastyq týraly memorandýmǵa qol qoıdy. Qujat QHR tóraǵasy Sı Tszınpınniń Qazaqstanǵa memlekettik sapary barysynda qabyldanǵan.
Memorandým aıasynda bankter CBDC salasynda tájirıbe men saraptama almasý, sondaı-aq osy salada birlesken zertteýler júrgizý týraly kelisken.
Budan basqa, taraptar birlesken oqytý baǵdarlamalary arqyly qyzmetkerlerdiń quzyrettiligin damytýdy josparlap otyr. Memorandýmnyń maqsattaryn iske asyrýǵa sondaı-aq Qazaqstan Ulttyq bankiniń Ulttyq tólem korporatsııasy men Qytaı Halyq bankiniń Tsıfrlyq valıýta ınstıtýty qatysady.
– Qol qoıylǵan qujat qarjy salasyndaǵy halyqaralyq yntymaqtastyqtyń jáne eki eldiń ınnovatsııalarǵa, tsıfrlyq tehnologııalardy damytýǵa umtylysynyń mańyzdylyǵyn atap kórsetedi.
Ortalyq banktiń tsıfrlyq valıýtasy (Central Bank Digital Currency/CBDC), bul – Ortalyq bank baqylaıtyn jáne shyǵaratyn ulttyq valıýtanyń elektrondy balamasy. Cryptocurrency salasyndaǵy kóptegen sarapshylar CBDC qarjy júıesin aýystyrýǵa qabiletti negizgi úrdiske aınalady dep boljaıdy, – delingen habarlamada.
Bitcoin (BTC) jáne basqa da krıptovalıýtalardan aıyrmashylyǵy, CBDC resmı tólem quraly mártebesine ıe, memleket ony zańdy tólem quraly retinde tanyǵan. CBDC-ny Ortalyq bank baqylap, rettep otyrady.
Anadolu: Qazaqstan Prezıdenti lýdomanııaǵa qarsy kúres týraly zańǵa qol qoıdy
Atalǵan qujat memlekettik qyzmetshilerdiń, áskerı qyzmetshiler men boryshkerlerdiń qumar oıyndar oınaýyna tyıym salýdy qarastyrady. Bul jóninde Anadolu agenttigi jazdy.
Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev «QR keıbir zańnamalyq aktilerine oıyn bıznesi, lotereıa qyzmeti, densaýlyq saqtaý, memlekettik eńbek ınspektsııasy, memlekettik baqylaý jáne artyq zańnamalyq reglamentteýdi bolǵyzbaý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zańǵa qol qoıǵan.
Zańmen halyqtyń oıyn táýeldiligin tómendetýge baǵyttalǵan shekteý jáne yntalandyrý normalary engiziledi. Qumar oıyndarǵa, bás tigýge qatysýǵa tyıym salynatyn adamdardyń tizimi keńeıtildi. Olardyń qataryna Boryshkerlerdiń biryńǵaı tizilimindegi tulǵalar (atqarýshylyq is júrgizý boıynsha boryshkerler týraly málimetterdi qamtıtyn elektrondyq derekter banki) qosymsha jatqyzyldy.
Endi memlekettik qyzmetshiler, áskerı qyzmetshiler, arnaıy jáne quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmetkerleri, bıýdjettik uıymdardyń basshylary qumar oıyndarǵa qatysa almaıdy. Shekteýdi saqtamaǵany úshin olardy jumystan shyǵarý kózdelgen.
Oıyn bıznesin uıymdastyrýshylardyń qyzmetin retteý tetikteri kúsheıtildi. Týrızm jáne sport mınıstrligi oıyn mekemesi, býkmeker keńsesi, totalızator jumysynyń, mólsherlemelerdi qabyldaýdyń jáne ótkiziletin qumar oıyndar/bás tigýdiń úlgi erejelerin bekitedi, olarǵa oıyn bıznesi sýbektileriniń erejeleri sáıkes kelýge tıis. Sonymen qatar býkmekerlik keńselerdiń jarnamasy shektelip, lotereıa qyzmetin retteýdiń tetikteri jańartylýda.
CentralAsia: Qazaqstandyqtardyń ortasha ómir súrý jasy 75-ten asty
Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Densaýlyq saqtaý mınıstri Aqmaral Álnazarovanyń baıandamasyn tyńdap, vedomstvonyń jumysy men densaýlyq saqtaý júıesin odan ári damytý josparlarymen tanysty. Atalǵan jańalyqty Aqordaǵa silteme jasaı otyryp CentralAsia jazdy.
– Prezıdentke qazir qazaqstandyqtardyń ómir súrý uzaqtyǵy 75 jastan asqany týraly baıandaldy. Jyl basynan beri 21 ınfektsııa boıynsha syrqattaný kórsetkishi tómendedi, – dep bólisti basylym Aqorda jańalyǵyn.
Densaýlyq saqtaý mınıstri prezıdenttiń tapsyrmalaryna sáıkes, medıtsınalyq qyzmetterdiń sapasy men qoljetimdiligin arttyrýǵa nazar aýdardy. Bastapqy jáne statsıonarlyq medıtsınalyq kómekti uıymdastyrýdyń tásilderi qaıta qaralýda, dıagnostıka men emdeý standarttary jańartylýda, salanyń kadrlyq áleýeti nyǵaıtylýda. Medıtsınalyq mekemeler jumysynyń tıimdiligin arttyrý jáne mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý júıesin baqylaý úshin tsıfrlyq tehnologııalar engizilýde.
