Álemdik BAQ-taǵy Qazaqstan: Atom agenttigi, ekonomıkalyq ósim jáne «Qazaqmys» ahýaly

Apta boıy Qazaqstanda saıası ári mádenı jańalyqtar legi kóbeıgenin bilemiz. Jalpy ishki ónimniń ulǵaıýy, Atom energııasy jónindegi agenttik qurylýy, «Qazaqmys» korporatsııasynyń qaıǵyly oqıǵalardan keıin ýaqytsha jumysyn toqtatýy nazarda boldy. Atalǵan aqparattardy álemdik basylymdar da jazǵan bolatyn. Tolyǵyraq Kazinform tilshisiniń sholýynan oqyńyz.

Daryo: Qazaqstanda jyl basynan beri JІÓ ósti

Qańtar-aqpan aılarynda Qazaqstanda áleýmettik-ekonomıkalyq damý qarqyny artyp, esepti kezeńde JІÓ ósimi 5,4 paıyzdy qurady. Premer-mınıstr Oljas Bektenov ekonomıkalyq blok mınıstrlikteri basshylyǵymen ótkizgen jumys keńesinde qaı baǵytta basymdyq baıqalǵanyn baıandaǵan. Bastysy, ekonomıkany ártaraptandyrý qalaı júrgizilip jatqanyn tarqatypty. Premer-mınıstr sózin ózbekstandyq Daryo agenttigi bólisti.

2024 jyldyń eki aıynda JІÓ ósimi 5,4 paıyz bolǵan. Onyń ishinde taýar óndirisi men qyzmet kórsetý sektorynda ósý serpininiń jaqsarǵany baıqalady. Ónerkásiptik áleýetti ashý boıynsha júrgizilip jatqan jumystar ónerkásip óndirisiniń kólemin 5,7%-ǵa arttyrýǵa múmkindik bergen. Ósimniń kelesi bóligin aıtar bolsaq:

· Óńdeý ónerkásibi boıynsha – 8,9 paıyz;

· Mashına jasaý – 18,2 paıyz;

· Azyq-túlik óndirisi – 13,1 paıyz;

· Qurylys materıaldary óndirisi – 21,6 paıyz;

· Metall buıymdary óndirisi – 20,1 paıyz;

· Hımııa ónerkásibi – 9 paıyz;

· Taý-ken ónerkásibi – 4,1 paıyz kórsetkishter kórsetken.

Kezdesýde ózge saladaǵy deńgeı de aıtylǵan. Onyń ishinde qurylys salasynda joǵary qarqyn saqtalypty. Oryndalǵan jumystar kólemi 408,1 mlrd teńgege jetse, naqty kólem ındeksi 112,8 paıyz eken. Saýda salasyndaǵy ósim 6%-ǵa, al kólik jáne qoımalaý qyzmeti 21,3%-ǵa artqan.

· Astyq, tuqym jáne mal azyǵy – 5,8 ese ósken;

· Farmatsevtıkalyq ónimder – 44,6 paıyz;

· Avtokólikter men jeńil kólikter – 38,8 paıyz;

· Astyq tasymaly – 43 paıyz artty.

Sonymen qatar tereń óńdelgen ónim óndiretin salalardyń kórsetkishi joǵary. Mysaly, qosylǵan quny joǵary ónimder, atap aıtqanda, qurama jem eksporty 5 esege ósip, 273 myń tonnany qurady (2024 jyly – 56 myń tonna), ósimdik maıynyń eksporty 28%-ǵa artyp, 94 myń tonnaǵa jetti.

TASS: Atom energııasy jónindegi agenttik quryldy

Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev atom energetıkasyn damytý baǵytyndaǵy keshendi jumysty jalǵastyrýda. Prezıdent apta ortasynda Qazaqstanda Atom energııasy jónindegi agenttik qurý týraly jarlyqqa qol qoıdy. Jańa agenttiktiń nendeı quzyreti bary jáne qaı memlekettik qurylymmen birlese jumys isteıtinin TACC aqparat agenttigi tarqatypty.

«Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik basqarý júıesin odan ári jetildirý jónindegi sharalar týraly» jarlyqqa sáıkes jańa agenttikti Energetıka mınıstrliginiń burynǵy basshysy Almasadam Sátqalıev basqaratyn boldy. Prezıdenttiń baspasóz qyzmetiniń habarlaýynsha, Memleket basshysy Almasadam Sátqalıevti qyzmetinen bosatý týraly jarlyqqa qol qoıyp, ony jańa agenttiktiń tóraǵasy etip taǵaıyndady.

Aıta keterligi, Atom energııasy jónindegi agenttik tikeleı prezıdentke baǵynady. Al agenttiktiń ýran óndirý, atom energııasyn paıdalaný, halyqtyń radıatsııalyq qaýipsizdigin qamtamasyz etý, Semeı ıadrolyq qaýipsizdik aımaǵyn qurý sekildi bóligine Energetıka mınıstrligi jaýapty bolmaq.

Qazaqstan – álemdik naryqtaǵy eń iri tabıǵı ýran jetkizýshi el. Ótken jyly elde alǵashqy atom elektr stantsııasyn salý týraly referendým ótti, daýys berýshilerdiń kópshiligi bastamany qoldaǵan bolatyn. Stantsııany Almaty oblysynda salý josparlanǵan. Qazirgi ýaqytta bılik ıadrolyq tehnologııalardy jetkizýshini nemese ony salý úshin konsortsıým múshelerin tańdamaq. Onyń ishinde qytaılyq CNNC kompanııasy, ońtústik koreıalyq KHNP, reseılik Rosatom korporatsııasy jáne frantsýzdyq EDF qarastyrylýda.

Toqaev elge bir emes, úsh stantsııa qajet ekenin habarlap, elde ıadrolyq klaster qurýdy tapsyrdy. Úkimet taǵy eki stantsııany ornalastyrý úshin oryn izdestirip jatqany málim boldy.

Report: Aýqymdy mys óndirýshi kompanııa jumysyn ýaqytsha toqtatty

«Qazaqmys» kompanııalar toby óndiristik obektilerindegi jazataıym oqıǵalardyń jıileýine baılanysty óndiristi ýaqytsha toqtatty. Kenishterdi toqtatý kezinde barlyq jumys túriniń qaýipsizdik talaby egjeı-tegjeıli tekseriletin bolady. Aqparatty Report taratty.

«Qazaqmys» korporatsııasynyń negizgi aktıvteri Qazaqstannyń taý-ken óndirý men tústi metallýrgııa salasynda shoǵyrlanǵan. Qazir iri kompanııa jumysyn ýaqytsha toqtatýǵa májbúr. Jańalyqqa qatysty korporatsııa resmı aqparat taratty.

«Qazaqmys» tobynyń óndiristik nysandarynda jazataıym oqıǵalardyń jıilep ketýine baılanysty korporatsııa basshylyǵy búginnen bastap bekitilgen kestelerge sáıkes joǵary qaýip deńgeıi bar barlyq tehnologııalyq úderisterdi toqtatý týraly sheshim qabyldady. Ken oryndary toqtaǵan kezeńde barlyq jumys túrlerine qaýipsizdik erejeleriniń talaptaryna sáıkestigin anyqtaý úshin jan-jaqty tekserý júrgiziledi. Barlyq buzýshylyqtar joıylǵannan keıin ǵana osy ýchaskelerde jumystar qaıta qalpyna keltiriledi», – delingen «Qazaqmys» habarlamasynda.

Sonymen qatar kompanııa barlyq óndiristik nysanǵa jospardan tys tekseris júrgizip, ınjenerlik-tehnıkalyq personaldy qaıta attestatsııadan ótkizbek. Jerasty jumys oryndaryn qadaǵalap, qutqarý jabdyqtarynyń daıyndyǵy, qyzmetkerlerdiń ónerkásiptik qaýipsizdik tehnıkasy men tótenshe jaǵdaılarda áreket etý algorıtmin bilýi tekseriledi.

Bıyl 19 naýryzda «Qazaqmys» menshigindegi nysandardyń birinde jumysshy qaza tapqanyn habarlady. Al 17 aqpanda Ulytaý oblysyndaǵy kenishtiń qulaýynan bir top qyzmetker joǵalyp ketken edi, bir kúnnen soń barlyq jeti jumysshynyń denesi tabylǵan.

«Qazaqmys» kásiporyndarynda – kenishter, baıytý fabrıkalary, mys balqytý zaýyttarynda 37 myńǵa jýyq adam jumys isteıdi. Barlyq kásiporyn Balqash, Jezqazǵan, Qaraǵandydaǵy úsh óndiristik alańda ornalasqan.

Euronews: ǵasyrlyq dástúrge jańa kózqaras

Euronews arnasynyń Modern Nomads baǵdarlamasynda qazaqtyń zergerlik buıymdaryna taldaý jasaldy. Arna tilshisi zergerlerdiń dástúrli áshekeıler men zamanaýı úrdister qalaı sabaqtastyrǵanyn zerttegen. Taqyrypty ashý úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq mýzeıin aralap, mádenı jáne tanymdyq máni bar zergerlik dástúrdi saraptaǵan.

Tilshi dástúrli qolónerdiń búgingi bolmysyn, sheberlerdiń eski pishinge jańa keıip berý mashyǵyn ashypty. Ejelgi qolónerdi saqtaýdy murat etken Berik Álibaı, qazaq áıelderiniń ulttyq biregeıligin kórsetetin buıymdy nasıhattaýshy Merýert Orynbek, Marjan Kárim pikir bildirgen. Árbir ǵasyrlar kóshindegi ózgeristi, búginge beıimdeý ádisin jáne etno-bıznestiń jaı-kúıin jetkizipti.

«Ulttyq áshekeıge degen suranys kún sanap artýda. Áýelgide halyq ulttyq áshekeıdi tek merekelik sharalarǵa arnap satyp alatyn. Qazir kúndelikti ómirde taǵý úshin alatyn jaǵdaı kóp» – degen Marjan Kárim.