Álemdik BAQ-taǵy Qazaqstan: AES qurylysy, qarýsyzdaný, elektr tasymaldaý men ekonomıkalyq ósim boljamy
Tamyzdyń sońǵy aptasynda jahandaǵy aqparat taratýshy ınternet-basylymdar Qazaqstandaǵy kóp jaıǵa úńildi. Olardyń arasynda AES qurylysy erekshe atalǵan. Al Birikken ulttar uıymy Bas hatshysynyń qarýsyzdaný máseleleri boıynsha orynbasary Izýmı Nakamıtsýdyń Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevpen kezdesýinde Qazaqstannyń ıadrolyq qarýdan bas tartýy aıtyldy. Sondaı-aq kórshi elden elektr energııasyn ımporttaý jaıy men ekonomıkalyq ósim boljanǵan. Tolyǵyraq Kazinform tilshisiniń sholýynan oqyńyz.
Centralasia: Qazaqstan Úkimeti AES qurylysy týraly referendýmdy bekitti
2023 jyldyń kúzinde Qazaqstan prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev AES qurylysyn asa mańyzdy másele dep atady. Osyǵan oraı Qazaqstan Úkimeti atom elektr stantsııasyn salý máselesi boıynsha respýblıkalyq referendým ótkizý týraly qaýly qabyldady. Bul habardy Centralasia taratty.
Qazir referendým ótkizý bastamasy qoǵamdyq suranys bolyp tur. Sebebi AES salý ıdeıasy atom salasynyń mamandary arasynda da, halyq arasynda da qoldaý tabýda. Alaıda qoǵam qaıratkerleri men ekoaktıvıster arasynda qarsylyq bar.
– Atom elektr stantsııasyn salý nemese salmaý máselesi – elimizdiń bolashaǵyna qatysty asa mańyzdy másele, – dedi 2023 jyly 1 qyrkúıektegi Joldaýynda Qazaqstan prezıdenti.
Buǵan deıin zertteýler júrgizilip, onyń nátıjeleri boıynsha Almaty oblysynyń Úlken aýyly AES salý úshin eń qolaıly oryn bolyp tańdaldy. Stantsııany sýytý úshin Balqash kóliniń sýyn paıdalaný josparlanǵan, bul sarapshylar arasynda qyzý talqylanǵan. Olardyń keıbireýi kóldegi sý deńgeıiniń tómendeýi iri AES jumysy úshin qıyn bolýy múmkin dep qaýiptenip, shaǵyn reaktorly stantsııalar salýdy usynyp otyr.
Energetıka mınıstrliginiń málimetinshe, bir energobloktyń qurylysy 10 jylǵa sozylyp, 5 mlrd dollarǵa shyǵýy múmkin.
Anadolu: Toqaev BUU-nyń ózekti máselelerdi sheshýde balamasy joq ekenin atap ótti
Qazaqstan jappaı qyryp-joıýǵa qarsy, qarýsyzdandyrý men ony taratpaýǵa qatysty prıntsıpti ustanady. Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev pen BUU qarýsyzdaný máseleleri jónindegi joǵarǵy ókili Izýmı Nakamıtsýdiń kezdesýi barysynda Qazaqstannyń óńirlik jáne halyqaralyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý, qarýsyzdaný jáne ıadrolyq qarýdy taratpaý isinde BUU ınstıtýttarymen jan-jaqty yntymaqtastyǵynyń perspektıvalaryn talqylady. Bul jańalyqty Anadolu agenttigi jazdy.
Aqordanyń baspasóz qyzmeti habarlaǵandaı, Toqaev BUU bas hatshysynyń orynbasary, qarýsyzdaný máseleleri jónindegi joǵarǵy ókil Izýmı Nakamıtsany qabyldap, BUU-nyń jahandaǵy ózekti problemalardy sheshýdegi aıryqsha rólin atap ótken.
– Qazaqstannyń qarýsyzdaný jáne jappaı qyryp-joıatyn qarýlardy taratpaý máselesine qatysty ustanymy berik. Qazirgi álemde bolyp jatqan oqıǵalar turǵysynan alǵanda, bul máselelerdiń ózektiligi men mańyzdylyǵy arta tústi. Munyń alańdaýshylyq týǵyzatyny sózsiz. Erteń biz Halyqaralyq ıadrolyq synaqtarǵa qarsy is-qımyl kúnin atap ótemiz. Bul – búkil adamzat balasyna ıadrolyq synaqtar júrgizýdiń ári ıadrolyq qarýdy qoldanýdyń qaýipti ekenin eske salatyn óte mańyzdy data. Elimiz BUU ınstıtýttarymen tyǵyz baılanys ornatýǵa beıil ári Uıymdy balamasy joq, ámbebap halyqaralyq qurylym retinde qarastyrady, – dedi Prezıdent.
Izýmı Nakamıtsý óz kezeginde Qazaqstannyń ıadrolyq qarýdy taratpaýdyń jahandyq úderisindegi kóshbasshylyǵyn, sondaı-aq eldiń orta derjava retindegi ósip kele jatqanyn joǵary baǵalady.
Trend: Qazaqstan Tájikstannan elektr energııasyn ımporttaýdy josparlaýda
Bul máseleni Qazaqstannyń Energetıka mınıstri Almasadam Sátqalıev, Tájikstan premer-mınıstriniń orynbasary Ýsmonzoda Ýsmonalı jáne Tájikstan energetıka jáne sý resýrstary mınıstriniń orynbasary Manýchehr Safarzoda birlesip talqylaǵan. Jańalyqty Trend jazdy.
Byltyr Qazaqstan men Tájikstan 2023-2032 jyldary Rogýn GES óndiretin elektr energııasyn jetkizý boıynsha ózara túsinistik týraly memorandýmǵa qol qoıdy.
– Memorandým aıasynda josparlanǵan Rogýn GES-inen Qazaqstanǵa elektr energııasyn eksporttaýdyń tehnıkalyq parametrleri men kommertsııalyq sharttaryn Ózbekstan Respýblıkasynyń elektr jelileri arqyly iske asyramyz. Elektr energııasy tranzıtiniń tehnıkalyq múmkindikteri men kelisilgen rejımderin eskere otyryp, qararǵa qanaǵattanǵanymyzdy aıtamyz, – degen Sátqalıev.
Mınıstrliktiń málimetinshe, taraptar Ortalyq Azııa elderiniń múddeli uıymdarymen 2024 jyldyń 15 qazanyna deıin elektr energııasynyń jospardan tys aǵyndaryn retteý úshin sharttar jasasý múmkindigin pysyqtaýǵa kelisti.
Daryo: Qazaqstan 2029 jylǵa qaraı ekonomıka ósimin eki esege arttyrýdy josparlaýda
Qazaqstan 2029 jylǵa qaraı ulttyq ekonomıkanyń ósý kórsetkishterin eki eseleý maqsatyn qoıdy. Bul aqparatty Ulttyq ekonomıka mınıstri Nurlan Baıbazarovtyń 2025-2029 jyldarǵa arnalǵan áleýmettik-ekonomıkalyq damý boljamyna silteme jasaı otyryp, Daryo taratty.
Boljam halyqaralyq uıymdardyń baǵalaýyna jáne álemdik naryqtardaǵy ahýaldy taldaýǵa negizdelgen. Qujatta munaı baǵasyna baılanysty erekshelenetin damýdyń úsh stsenarııi kózdelgen.
Bazalyq stsenarııde munaıdyń bir barreli úshin ortasha baǵa 75 dollar. Eger baǵa boljaǵandaı osy shamada bolsa, 2025 jyly JІÓ-niń naqty ósýi 5,6 paıyzdy quraıdy. Al bes jyldyq kezeńde JІÓ-niń ortasha jyldyq ósýi 5,4 paıyzǵa jetpek.
Sonymen qatar boljam óńdeý jáne taý-ken ónerkásibin, sondaı-aq munaı óndirýdi qosa alǵanda, ekonomıkanyń barlyq sektorlarynda turaqty ósimdi kózdeıdi. 2025 jyly ınflıatsııa 5,5-7,5 paıyzdan 2027 jylǵa deıingi kezeńde birtindep 5 paıyzǵa deıin tómendeýge tıis.
2025-2027 jyldarǵa arnalǵan bıýdjettik boljam respýblıkalyq bıýdjettiń kiristeri men shyǵystaryn ulǵaıtýdy, áleýmettik mańyzy bar jobalardy qarjylandyrý úshin nysanaly transfert bólýdi jáne bıýdjet tapshylyǵyn birtindep tómendetýdi kózdeıdi.
Buryn habarlanǵandaı, 2023 jyly Qazaqstanda ortasha tabys kúnine 10,42 dollar quraǵan. Al jan basyna shaqqandaǵy JІÓ 10 041 dollarǵa jetti. Adamı damý ındeksi 0,81 deńgeıinde tirkelgen. Turaqty ekonomıkalyq ósýdiń arqasynda Qazaqstan kedeılik deńgeıin 0,01 paıyzǵa deıin qysqartypty.
