Álemde jyl saıyn 15 mln sábı merziminen buryn dúnıege keledi
Jyl saıyn álemde 15 mıllıon sábı 40 aptada merziminen buryn dúnıege keledi. Qazaqstanda jyl saıyn 22 myńǵa deıin osyndaı sábıler (4,9-5%) týylady, neonatologtardyń jumysynyń arqasynda balalardyń ómir súrý kórsetkishi artyp, búginde 70-80 paıyzǵa jetip otyr.
Shala týylǵan náresteler kúni alǵash ret Venada 2009 jyly atap ótildi. Bir jyl buryn, 2008 jyly Qazaqstan Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń shala týylǵan nárestelerdi kútý jónindegi baǵdarlamasyna qosyldy, oǵan sáıkes respýblıkada 2008 jyldan bastap tiri týylý krıterııleri engizildi: júktiliktiń 22-shi aptasynda (alty aıdan bastalatyn merzim) dene salmaǵy 500 gramm jáne odan da kóp týylǵan nárestelerdi kútý.
2022 jyldyń 9 aıynda elimizde 299 711 sábı dúnıege keldi, olardyń 16,3 myńy - merziminen buryn týylǵan sábıler.
Shala týylǵan nárestelerdiń ómir súrý kórsetkishin jaqsartý úshin Qazaqstanda DSU usynǵan jáne dáleldi medıtsına qaǵıdattaryna negizdelgen ókpe tininiń jetilýine arnalǵan jańa tehnologııalardy jáne zamanaýı dıagnostıkalyq jáne emdeý apparatýrasy men dárilik zattardy paıdalana otyryp, jańa týǵan nárestelerdi reanımatsııalaý jáne qarqyndy terapııa ádisteri engizilip, úzdiksiz damýda.
Elimizde perınataldyq kómek jańa týǵan nárestelerge bilikti mamandandyrylǵan kómek kórsetý maqsatynda aımaqtandyrý qaǵıdaty boıynsha uıymdastyrylǵan. Bolashaq ata-analar balasynyń densaýlyǵyna qamqorlyq jatyrishilik kezeńnen bastalatynyn este ustaýy kerek.
Bizdiń elimizde barlyq júkti áıelder uryqtyń damýyn mindetti túrde skrınıngtik tekserýden ótkizedi (perınataldyq skrınıng). Qandaı da bir patologııa anyqtalǵan kezde beıindi aralas mamandardyń konsılıýmy júrgizilip, onda áıeldiń odan ári bosaný taktıkasy, ádisi jáne orny aıqyndalady.
Qazaqstanda 39 perınataldyq ortalyq jáne 2 respýblıkalyq deńgeıdegi akýsherlik uıym jumys isteıdi, olarda jańa týǵan nárestege der kezinde medıtsınalyq kómek kórsetý jáne qajet bolǵan jaǵdaıda bosanǵannan keıingi alǵashqy kúnderi hırýrgııalyq aralasý jasaý úshin áıel bosanǵanǵa deıin aýrýhanaǵa jatqyzylady.
Balanyń aýrýlaryn erte dıagnostıkalaý maqsatynda, týylǵannan keıin birden perzenthanalarda tuqym qýalaıtyn metabolıkalyq aýrýlardy erte anyqtaýǵa baǵyttalǵan jáne barlyq jańa týǵan nárestelerdi fenılketonýrııa men týa bitken gıpotıreozǵa tekserýdi qosa alǵanda, neonataldy skrınıng júrgiziledi.
Barlyq jańa týǵan nárestelerde jáne erte jastaǵy balalarda (6 jasqa deıin qosa alǵanda) estý qabiletiniń buzylýyn ýaqtyly anyqtaý maqsatynda psıhofızıkalyq damýdyń buzylýyn erte anyqtaýǵa, balalardaǵy kórý jáne estý fýnktsııalaryn baǵalaýǵa, kommýnıkatsııalardyń buzylýyna baǵyttalǵan aýdıologııalyq skrınıng, psıhofızıkalyq skrınıng júrgiziledi.
Dene salmaǵy óte tómen jáne tómen týylǵan balalarda (2500 g-nan az) shala týylǵan nárestelerdiń retınopatııasyna skrınıng júrgiziledi, odan keıin neǵurlym erte merzimde hırýrgııalyq emdeý júrgiziledi.
Elimizde balalardyń densaýlyǵyn jaqsartý, sondaı-aq náreste ólimin azaıtý úshin birqatar júıeli sharalar júzege asyrylýda. Atap aıtqanda, aýrýlar men damý buzylystaryn ýaqtyly anyqtaý úshin jyl saıyn 3,1 mıllıonnan astam balany, skrınıngtik tekserýler – 1,6 mıllıonnan astam jas balalardy qamtıtyn profılaktıkalyq tekserýler júrgiziledi. Erte jastaǵy balalarǵa kútim jasaý máseleleri boıynsha keńes berý úshin 1500-den astam balany damytý kabıneti uıymdastyrylǵan.
