Álem elderinde aptap ystyq kúsheıip barady

ASTANA. KAZINFORM – Keıingi 30 jylda aptap ystyq kúnderdiń sany aıtarlyqtaı artqan. Bul – temperatýra men ylǵaldylyqtyń artýyna qarsy jedel sharalar qabyldaýdy talap etedi, dep jazady TASS aqparat agenttigi.

Mundaı tujyrymdy Aýstralııa ǵalymdary jasady. Olar álemniń 18 elindegi áriptesterimen birlesip zertteý júrgizgen. Bul jumys «Qorshaǵan orta jáne resýrstar máseleleri boıynsha jyl saıynǵy sholý» ǵylymı basylymynda jarııalanǵan.

Zertteý jumysynda kórsetilgendeı, jylyna tirkeletin aptap ystyq kúnderdiń ortasha sany 1990-2006 jyldar aralyǵynda 12 kún bolsa, 2007-2023 jyldar aralyǵynda bul kórsetkish 19,3 kúnge jetken. Eń úlken ósim Afrıkada, Taıaý Shyǵysta jáne Azııanyń keıbir bólikterinde baıqalyp otyr. Ǵalymdar ekstremaldy ystyqtyń qaýpin naqty baǵalaý úshin alǵash ret tek aýa temperatýrasyna ǵana emes, sonymen qatar ylǵaldylyq deńgeıine, kún radıatsııasynyń qarqyndylyǵyna, jeldiń jyldamdyǵy men baǵytyna da nazar aýdarǵan.

Zertteý nátıjesi kórsetkendeı, ystyq kezeńder adamnyń densaýlyǵyna tikeleı áser etip, kún ótý, júrek-qan tamyrlary aýrýlaryna alyp kelse, janama áserler qatarynda psıhıkalyq jaı-kúıdiń buzylýy men júkti áıelderge tónetin qaýipter de bar.

Mamandar aptap ystyq kúnderdiń kóbeıýine baılanysty densaýlyq pen ekonomıkaǵa keletin zııandy azaıtýǵa baǵyttalǵan keshendi tásil usyndy. Bul tásilge málimet pen resýrstar almasýǵa arnalǵan halyqaralyq yntymaqtastyq, ulttyq beıimdelý jáne aldyn alý strategııalaryn ázirleý, memlekettik mekemeler men ǵylymı uıymdar arasyndaǵy úılesimdi áreket, jergilikti qaýymdastyqtardy táýekelderdi azaıtý is-sharalaryna tartý, halyqtyń habardarlyǵyn arttyrý jáne jeke qorǵaný sharalaryn qolǵa alý kiredi.

Buǵan deıin klımat saldarynan Tývalý turǵyndary Aýstralııaǵa jappaı kóshe bastaǵanyn jazdyq.