Aldaǵy ýaqytta Almatyǵa oblystan jańa aýmaq qosyla ma
ALMATY. KAZINFORM - Almaty qalasynyń shekarasy keńeıýi múmkin be? Bul suraqtyń jaýabyn Kazinform tilshisi taýyp kórdi.
Almaty qalasynyń búgingi aýmaǵy — 683,5 km². Megapolıs sońǵy 15 jylda eki ese úlkeıgen. 2011 jyly Prezıdent jarlyǵymen Almaty oblysynyń Іle, Qarasaı, Talǵar aýdandarynan 1 330,25 gektar jer qalaǵa qosyldy.
2012 jyly Qarasaı jáne Talǵar aýdandarynan megapolıske 11 920,93 gektar aýmaq berildi.
Sońǵy ret Almaty qalasynyń aýmaǵy 2014 jyly ózgerdi. Qalada jańa Naýryzbaı aýdany quryldy. Oǵan Almatynyń Áýezov, Bostandyq aýdandarynyń jáne oblystan Qarasaı aýdanynyń bir bóligi biriktirildi.
10 jyldan astam ýaqytta Almaty terrıtorııasy aıtarlyqtaı ózgergen joq. Kazinform agenttigi Almaty qalasynyń jáne Almaty oblysynyń jaýapty basqarmalaryna qala shekarasynyń ulǵaıýy týraly saýal joldady.
Almaty qalasy josparlaý jáne ýrbanıstıka basqarmasynyń jaýabyna sáıkes, 2040 jylǵa deıingi Almaty qalasynyń bas josparynda oblystan jańa aýmaqty qosý qarastyrylmaǵan.
Almaty oblysynyń Jer qatynastary basqarmasy da mundaı jospar joq ekenin rastady.
— Almaty qalasyna aldaǵy jyldary Almaty oblysynan jańa aýmaqty qosý josparda joq. Búgingi kúnge deıin Almatyǵa jaqyn aýyldardyń turǵyndarynan qalaǵa qosylý týraly ótinish pen usynystar túsken joq, - delingen basqarma jaýabynda.
PhD, qalalar geografııasyn zertteýshi maman Dýman Alıaskarov megapolıs terrıtorııasynyń ózgerýi adamdar men óńirge qalaı áser etýi múmkin ekenin aıtty. Onyń sózinshe, qala aýmaǵyn oblys esebinen keńetý arqyly adamnyń ómir sapasyn jaqsartý ne adamı kapıtaldy damytý, qalalyq standarttarǵa sáıkes keletin jaǵdaımen qamtamasyz etý múmkin emes.
— Almaty tarıhynda qala shekarasy birneshe ret ózgerdi. Solaı Naýryzbaı aýdany paıda boldy. Basqa da aýdandarǵa irgeles jatqan aýyldar qosyldy. Biraq sodan beri 10 jyldan astam ýaqyt ótse de, qosylǵan aýmaqtarda adamdardyń ómir súrý sapasy ne ınfraqurylymy áli de qalalyq standarttarǵa saı kelmeıdi. Ásirese, jol, ınfraqurylym, mektep máselelerine qatysty, - dedi ol.
Maman megapolıske jaqyn jatqan aýyldar onyń quramyna qosylýy úshin aldymen ınfraqurylymyn damytýy qajet ekenin atap ótti. Aıtýynsha, jańa aýmaqtardy qosý máselesin kótergennen góri metro, LRT syndy jyldam qoǵamdyq kólikterdi damytý kerek.
Bul pikirge qalalyq ortany zertteýshi, ýrbanıst Alesıa Nýgaeva da qosylady.
— Qala eki jolmen ósedi. Biri — qala damýyna qaraı, ondaǵy jaǵdaıǵa turǵyndardyń qyzyǵýshylyq tanytyp, qalaǵa kóship kelýine jáne týylý deńgeıine qaraı tabıǵı jolmen ósedi. Ekinshisi, irgeles jatqan aýmaqty qalaǵa biriktirý arqyly júzege asady. Sońǵy 10 jyl ishinde Almaty shekarasyn keńetý arqyly jańa aýdan paıda boldy. Mundaı ózgeristiń qaýpi qandaı desek, odan ınjenerlik jelilerge, ınfraqurylymǵa, kólik júıesine túsetin salmaq artady. Ekologııalyq máseleler týyndaıdy. Sonymen qatar buryn aýyl erejelerimen turǵan azamattar qala tártibine beıimdelýi qajet bolady. Bul protsess árdaıym jeńil óte bermeıdi, - dedi ýrbanıst.
Alesıa Nýgaevanyń aıtýynsha, mádenı-áleýmettik nysandarda jańa qosylǵan aýmaqta birden paıda bolmaıdy. Ádette jańa aýmaq qosylyp, sosyn qajetti nysandar salynady. Sondyqtan maman qalany polıortalyq (qalada birneshe ortalyq bolýy) baǵytynda damytýdy, al oblys aýmaǵynda jańa ortalyqtar qurýdy usynady.
— Qalanyń ósýi týraly aıtylǵanda aglomeratsııa termıni jıi qoldanylady. Bul bir iri qalanyń tóńireginde onymen ártúrli salalar boıynsha tyǵyz baılanysqan eldi mekenderdiń júıesi. Qarqyndy damyp kele jatqan qalalarda aglomeratsııa máselesiniń bir sheshimi shaǵyn ortalyqtardy damytý. Mysaly, jańa qala qurylatyn bolsa, onda adamdardy qyzyqtyratyn múmkindikter: oıyn-saýyq ortalyqtary, bilim beretin mekemeler, ártúrli birlestikterge arnalǵan nysandar bolýy mańyzdy. Sonda adamdardyń iri qalaǵa umtylýy toqtamasa da, birshama tejeledi, - dedi ol.
Eske salaıyq, buǵan deıin Almaty oblysyndaǵy Esik qalasynyń shekarasy eki ese ulǵaıǵanyn jazǵanbyz.