Aqtóbede óńirdi damytýdyń «100 naqty qadam» ult jospary aıasyndaǵy aýqymdy jobalar iske asýda
Araılanyp atqan árbir tańnan jaqsylyq pen izgiliktiń, jańa ózgeristerdiń lebin kútetin bir adamı shynaıy sezim aqtóbelikterdiń de boıyna tán-jaqsy qasıet ekeni daýsyz. Aqtóbe ataýyna laıyq qala kúnnen-kúnge kórkeıip keledi. Jasyl jelekpen, maıysyp ósken balǵyn gúldermen kómkerilgen ejelgi shahardyń kelbeti jaz aıynda múldem qulpyryp, jaınaı túsýde. Ýaqyttyń demimen, jazdyń samal lebimen kelgen ózgerister óńir turǵyndaryna kóterińki kóńil-kúı syılap jatyr. Sózimizdi resmı derektermen dáıekter bolsaq, 2016 jyly óńirde údemeli ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý memlekettik baǵdarlamasy aıasynda 13 joba paıdalanýǵa beriledi dep kútilgen. Solardyń júzege asyp jatqandary barshylyq. Qazirgi ýaqytta oblystyń kásipkerlikti qoldaý kartasyna somasy 812,3 mıllıard teńge bolatyn jáne 13,2 myń jańa jumys ornyn ashýǵa múmkindik beretin 94 joba enip otyr. Baǵdarlama júzege asyryla bastaǵaly somasy 562,2 mıllıard teńge bolatyn 79 joba iske qosylyp, 7,3 myń jańa jumys orny ashylǵan. Bular halyqtyń turmysyna oń áserin tıgizýde.
Qazir Aqtóbe oblysynda kásiporyndar qýattylyǵyn 100 paıyzǵa jetkizý joldary qarastyrylýda. Jalpy, 2010 jyldan beri údemeli ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý baǵdarlamasy jobalary boıynsha 1,1 trıllıon teńgeniń, onyń ishinde bıyl 5 aıda 68,5 mıllıard teńgeniń ónimi (ónerkásiptik óndiris kóleminiń 15,7 paıyzy) óndirildi.
2016-2019 jyldar aralyǵynda óńirde 15 joba paıdalanýǵa berilip, 5,9 myń jańa jumys orny ashylady dep josparlanyp otyr. Jyl qorytyndysyna sáıkes, 15,9 mıllıard teńgeniń 13 jobasy paıdalanýǵa beriledi. Alǵashqy jartyjyldyqta bir joba, ıaǵnı qýattylyǵy jylyna 111,6 myń tonna bolatyn az tonnajdy munaı óńdeý zaýyty paıdalanýǵa berildi.
Ústimizdegi jyldyń sońyna deıin iske qosylatyn údemeli ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq baǵdarlama jobalarynyń qatarynda jylyna 50 myń sharshy metr turǵyn úı salatyn úı qurylysy kombınaty da bar. Bul óz kezeginde bolashaqta ımporttyq materıaldardy yǵystyrý esebinen turǵyn úı baǵasyn tómendetýge múmkindik beredi. In-dýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý baǵdarlamasyn júzege asyrýda Aqtóbe qalasy, Muǵaljar, Alǵa jáne Hromtaý aýdandarynyń kásipkerleri belsendilik tanytýda. Óz kezeginde Yrǵyz, Oıyl jáne Qobda aýdandarynda bul jumystar oıdaǵydaı emes. shıraqtyq jetispeıdi.
Óńir basshysy Berdibek Saparbaev memlekettik ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý baǵdarlamasyna usynylatyn jobalardy irikteý kerektigin de udaıy alǵa tartyp keledi. Onyń aıtýynsha, qansha joba bolsa da olar bolashaqta óńir ekonomıkasynyń damýyna serpin beretin, oblys turǵyndaryn turaqty túrde jumyspen qamtamasyz etetin tıimdi ınvestıtsııalyq joba bolýlary kerek. Sondyqtan bul baǵytta sannan góri sapaǵa basa nazar aýdarý qajet.
Aqtóbe óńirinde jańa zamanǵa laıyq sáýletti qurylystar men áleýmettik nysandardyń jıi boı kóterip, qalanyń da, aýyldyń da kórik, kelbetine erekshe tán, jarasymdy óń berip jatqanyn baıqaý esh qıyn emes. Mysaly, óńirdiń bas qallasynda quny 1,3 mlrd teńge bolatyn Jastar saraıynyń qurylysy qarqyndy júrgizilýde. Osy qurylys jóninde oblys ákimdigi men «SNPS-Aqtóbemunaıgaz» 2016 jylǵa ózara yntymaqtastyq jóninde memorandýmǵa qol qoıǵan bolatyn. Qujatty óńir basshysy Berdibek Saparbaev pen atalmysh aktsıonerlik qoǵamnyń Bas dırektory Van Tszıýnjen bekitti.
Memorandým aıasynda «SNPS-Aqtóbemunaıgaz» AQ Aqtóbe qalasyndaǵy Jastar saraıy qurylysyn qarjylandyrý boıynsha mindetteme aldy. Jalpy aýdany 9,5 myń sharshy metr bolatyn 3 qabatty Jastar saraıy ǵımaratynyń qurylysy Aqtóbe qalasynyń ortalyq bóliginde, Ábilqaıyr han dańǵylynyń boıynda, Tuńǵysh Prezıdent atyndaǵy Ortalyq saıabaqqa qarsy bette bastaldy.
Kópsalaly keshen jastardyń shyǵarmashylyq bastamalary men mádenı sharalardy damytýǵa arnalǵan. Munda semınarlar, konferentsııalar, kezdesýler, buqaralyq ınteraktıvti sharalar ótkiziledi. Mundaǵy 1,5 myń orynǵa eseptelgen kórermen zaly kontsertterdi, kınokórsetilimder men kórkem qoıylymdardy kezinde erkin tamashalaýǵa mol múmkindik beredi. Jobanyń jalpy quny 1,3 mlrd. teńge. Nysan 2017 jyldyń ekinshi jartyjyldyǵynda paıdalanýǵa beriledi dep josparlanyp otyr.
KÁSІPKERLІKTІ QORǴAÝ KARTASY
Óńirde ótken «Kedergisiz kásipkerlik» forýmy barysynda oblys basshysy Berdibek Saparbaev Aqtóbe oblysynyń prokýratýrasy jáne aımaqtyq kásipkerler palatasymen kásipkerlik kartasyn júzege asyrýda ózara áreket etý jónindegi memorandýmǵa qol qoıdy.
El Prezıdenti kásipkerlikti damytýǵa erekshe nazar aýdaryp keledi. Bizdiń oblysta tirkelgen 130 myń kásipkerlik qyzmet sýbektisi oblystaǵy belsendi halyqtyń 32 %-yn quraıdy. Memleket óz tarapynan kásipkerlerge túrli qoldaý kórsetýde. Ásirese, jumyssyzdyqqa jol bermeý maqsatynda jumys oryndaryn ashyp jatyr.
Ákim óńirde 200 gektar alqapta ındýstrıaldy aýmaq bar ekenin, onda ınnovatsııayq jáne bolashaǵy bar jobalardy júzege asyrý úshin barlyq jaǵdaı qarastyrylǵanyn eske saldy.
Kartanyń kómegimen óńirdegi kásipkerliktiń damý jaǵdaıyn, shaǵyn jáne orta bıznestiń damýyna kedergi bolatyn sebepter men jaǵdaılardy anyqtaýǵa, aýyl sharýashylyǵy, qurylys, salyq salý jáne syrtqy ekonomıkalyq qyzmettegi máselelerdi aıqyndap, olardy sheshý joldaryn izdestirýge bolady.
Oblys jetekshiligi Kartany júzege asyrýǵa meılinshe kómektesýge ýáde berdi.
Shara sońynda Kartany júzege asyrýǵa jaýapty organdar ókilderiniń qatysýymen Yntymaqtastyq jáne ózara túsinýshilik jónindegi memorandýmǵa qol qoıyldy.
JOL - TІRShІLІK TAMYRY
Oblys ákimdiginde ótken respýblıkalyq mańyzy bar avtojoldar boıyndaǵy servısti damytý jónindegi keńes barysynda óńirde 1916 jyly 12 jańa jol boıynda qyzmet kórsetý nysandarynyń iske qosylatyny belgili bolǵan edi. Tirshilik tamyry - jol boıynda bolatyn bul jańalyq oblys jurtshylyǵyn qýantyp otyr.
Qazirgi tańda óńirdegi jalpy uzyndyǵy 1894 shaqyrym bolatyn respýblıkalyq mańyzy bar joldarda 106 qyzmet kórsetý nysany jumys jasaıdy, olardyń qatarynda 34 janar-jaǵarmaı quıý beketi, 63 tamaqtaný orny, 25 qonaq úı jáne 22 tehnıkalyq qyzmet kórsetý beketi bar. Atalǵan nysandardyń basym bóligi QR Ulttyq standarttary bekitken A, V, S, D kategorııalaryna saı kelmeıdi.
Jol boıy servısti damytý maqsatynda nysandardy avtomobıl joldary boıynsha ornalastyrý kartasy ázirlenip, nysandar qurylysyna qajetti oryndar anyqtalady. Arnaıy Kartada kórsetilgendeı, jol boıy nysandarynyń 2020 jylǵa eseptelgen qurylys josparyna sáıkes, oblys aýmaǵynda 46 keshen qurylysy qajet. Bıyl jalpy quny 1,15 mlrd teńge bolatyn, 130 jumys ornyn ashýǵa múmkindik beretin 12 jańa nysan ashylady dep josparlanyp otyr. Búginde Áıteke bı, Mártók jáne Hromtaý aýdandarynda nysandar qoldanysqa berildi. Olardyń barlyǵy da «Batys Eýropa - Batys Qytaı» kólik dáliziniń boıynda ornalasqan.
Josparlardy júzege asyrý úshin oblysta jol boıyndaǵy servıs nysandary qurylysy boıynsha algorıtm ázirlendi. Jer telimi alynǵannan bastap, nysandy iske tolyq qosqanǵa deıingi protsedýralar kórsetiledi. Sonymen birge, «bir tereze» qaǵıdasy boıynsha Kásipkerlikti damytý ortalyqtary jobalardy júzege asyrýǵa atsalysady. Jergilikti bılik tarapynan jol boıyndaǵy servısti damytýshylarǵa ózge de qoldaý sharalary kórsetiledi.
Sonymen birge, keńes barysynda jol boıyndaǵy servıs nysandaryn modernızatsııalaý, sondaı-aq jol boıy servısteri keshenderin qurý boıynsha máseleler qaraldy. Ol úshin aýdan ákimdikteri men Aqtóbe qalasynda iri janar-jaǵar maı quıý beketteri mańynan jer telimderin bólý týraly usynys jasaldy. sonymen qatar avto janar-jaǵar maı quıý beketteri qurylysyna telimderdi bólgende kásipkerlik qyzmet sýbektilerin de jumyldyrý kózdelgen.
Memleket basshysy memlekettik-jekemenshik seriktestikti damytýǵa erekshe nazar aýdaryp otyr. Bul tetik bolashaqta oblys bıýdjetine túsetin aýyrtpalyqty jeńildetip qana qoımaı, halyqtyń áleýmettik qamsyzdandyrý máselesin de jaqsy jolǵa qoıady. Jalpy alǵanda, memlekettik-jekemenshik seriktestikti júzege asyrý barysy jaqsy qarqynmen júrgizilýde. Ony odan ári jaqsarta túsýdiń de zor múmkindikteri bar. Túsindirý jumystaryn kúsheıtý kerek, ınvestorlardyń nazaryna jetkize bilý kerek, memleketpen yntymaqtastyq ornatý arqyly bolashaqta qandaı tabystarǵa keneletinin de aıtý kerek, - deıdi Berdibek Saparbaev.
Oblys ákimi bolashaǵy bar jańa jobalardy áli de anyqtaı túsýdi qajet dep biledi. Qazirgi ýaqytta óńirde memlekettik-jekemenshik seriktestik tetikterin energııa únemdeıtin jobalarǵa da qoldanyp kórý múmkindikteri qarastyrylýda. Memlekettik mekemeler, qurylys jáne kósheni jaryqtandyrý, Aqtóbe qalasynyń joldaryndaǵy kólik aǵynyn basqarýdyń avtomattandyrylǵan júıesin engizý jobalary birte-birde ómirge enip keledi. Oı, maqsat, is birligi bar jerde ómir únemi qozǵalysta bolady ǵoı. Aqtóbede adamdy izgi muratqa bastaıtyn osyndaı batyl qadamdar bar.
