Aqtóbede ıt aýlaý jumystary qalaı júrip jatyr
AQTÓBE. KAZINFORM - Aqtóbe oblysy boıynsha bıyl buralqy ıtti aýlaý, ýaqytsha ustaý, sterıldeý jumystaryna 201 mln teńgeden astam qarjy qarastyryldy. Qazirgi kezde ıt aýlaý jumystary júrip jatyr. Tilshi materıalynda osy jumystyń qyr-syry keńinen tarqatylady.
Óz úıinde óz ıti qapty
It aýlaý jumysyn moınyna alǵan qyzmetkerler únemi sergek júrýi kerek. Sebebi, shaqyrý tek kúndiz emes, túnde de bolýy múmkin. Máselen, 14 qańtar kúni aqtóbelik azamat óz úıinde júrip, óz ıtine talanyp qaldy. Aqtóbe oblystyq veterınarııa basqarmasy qalalyq bóliminiń ókil mamany Asylbek Jantileýovtiń aıtýynsha, saǵat 02:00 shamasynda rotveıler tuqymdy ıttiń qapqanyn estigen kezde birden mamandardy oqıǵa ornyna jibergen. It qutyrma aýrýyna qarsy ekpe alǵan, dárigerler baqylaýynda bolǵan. Soǵan qaramastan, esh sebepsiz ıesine shabýyl jasap tur. Tórt aıaqty seriginen japa shekken aqtóbelik kóp uzamaı óz alǵysyn da bildirdi.
- Bul ıtti baǵyp júrgenime 4 jyldan asty. Qyzym 18 jasqa tolǵanda syılaǵan edim. It bizdiń janymyzda, úı ishinde ósti. Sol kúni keshkilik aýla ishin jınap, úıge kirdim. Syrt kıimimdi sheship jatqan kezde shabýyl jasap, tistep aldy. Ne bolǵanyn bilmeı qaldym. Qolymdy, keýdemdi jaraqattady. Birden aýrýhanaǵa baryp, kelgen soń ıt aýlaıtyndarǵa habar berdik. Túngi saǵat 02:00 shamasynda kelip, ıtti jansyzdandyrdy. Demalysta, túnde kelgen qyzmetkerge alǵysymdy aıtamyn, - dedi Mıhaıl Penner.
It aýlap júrgende ózimizdi de birneshe ret qaýyp aldy – maman
Aqtóbe qalalyq veterınarııalyq stansasynda birneshe ıt aýlaýshy qyzmetker bar. Olar kez kelgen ýaqytta, kez kelgen kúni tapsyrys qabyldap, aýlaý, jansyzdandyrý jumystaryn júrgizedi. Ereje boıynsha turǵyndar 109, 102, 8 7132 45-44-21 baılanys nómirleri arqyly shaqyrady. Ony qabyldap alǵan maman keıin ıt aýlaıtyn qyzmetkerlerge naqty mekenjaıyn, qajet bolsa fotosyn qosa jiberedi. Qazirgi kezde mamandarda birneshe qural bar. Al kóligi men ıt tıep alatyn tirkemesi jeke. Janynda da esh adam bolmaıdy. Kóbine bul jumysty jalǵyz júrip atqarady.
- Suranys boıynsha baryp, ıt aýlaıtyn quraldarymyzben jumys isteımiz. Torǵa túsirý úshin keıde aldyna tamaq beremiz. Keıde uzyn ári moınyn qylǵyndyryp ustaýǵa múmkindik beretin taıaqty paıdalanamyz. Al eger qarsy shaýyp, tistemek bolsa jansyzdandyramyz. Qajet bolsa vıdeoǵa da túsirip alamyz. Keıde bir jerden ekinshi jerge barǵan kezde top bolyp júrgen janýardy tappaı qalamyz. Ol kezde bir kúnnen soń qaıta aınalyp soǵamyz. Top bop júrgen ıt qaýipti. Arasynda bireýi qabaǵan bolsa, biri júgirgende, ózgeleri qosa adamǵa shabýyl jasaıdy, - dedi Raqymjan Nýkýsov.
Onyń aıtýynsha, kez kelgen ıtten qaýiptenip, qashyq júrgen abzal. Mundaıda bir toptaǵy bar ıtti birden aýlap alýǵa tyrysady. Kóliktiń tirkemesine de 10 ıt syıyp ketedi.
- Keıde ózimizdi de ıt qaýyp alady. Sondyqtan jyl saıyn qutyrma aýrýyna qarsy vaktsına saldyryp júremiz. Jumys kezinde ıt ıesi de bizge qarsy kúsh qoldanǵysy keledi. Kólikke júgirip, terezeni syndyrmaq bolǵan adamdar da kezdesti. Jumys jeńil emes. Eger aryz tússe, ıesi bolsa da ıtti ortalyqqa jetkizemiz, - dedi Raqymjan Nýkýsov.
Bir ıtke ota jasaý úshin bir saǵat ýaqyt kerek – veterınar
Itti aýlap, ortalyqqa jetkizgen soń ony daladaǵy arnaıy torǵa qamaıdy. Al ota jasalatyndary bólinip, ǵımarat ishindegi torǵa kirgiziledi.
- Itti qarap, jarasy bar ma, joq pa tekseremiz. Keıde isigi bar, ústine kene jabysqandary da ákelinedi. Ol ıtterge ota jasalmaıdy. Jalpy ota jasar aldynda úsh kún boıy ıtti ash ustaımyz, sebebi otadan soń qusyp tastaıdy. Negizi operatsııa jasalǵannan keıin shaǵyn torda úsh kún ustap, ǵımarat ishindegi jalpy torǵa urǵashy ıtti 12 kún, erkegin 7-8 kún qamap qoıamyz. Kúnine 5-10 ota jasalady. Bir ıtke bir saǵat, keıde 2 saǵatqa jýyq ýaqyt kerek bolady. Ota kezinde ólip qalǵan ıt bolmady, - dedi veterınar Berik Abdrahmanov.
Onyń aıtýynsha, derti asqynǵan ıt ǵımarat ishindegi torǵa múlde kirgizilmeıdi, birden jansyzdandyrylady.
Volonterler kedergi keltirip, shý týdyrady - Asylbek Jantileýov
«Janýarlarǵa jaýapkershilikpen qaraý týraly» Zańyna ózgertýler men tolyqtyrýlar engizilgenimen, veterınarııa stansasynda qabyldaý orny joq. Sondyqtan bul jumysty jeke kásipker óz mindetine alyp otyr.
- Buralqy ıt óte kóp. Kún saıyn aýlaý jumysy júrgiziledi. Bizge táýligine 50-60 shaqyrtý, aryz túsip tur. Shaqyrtýsyz-aq kóshede kórip júrmiz ıttiń kóp ekenin. Jumys keste boıynsha júrgiziledi. Qalada barlyǵy 8 aýlaý qyzmeti jumys istep tur. Olarǵa turǵyn alaptar bólinedi. Mektep jany, aıaldama mańy jiti nazarda bolady. Keıde shuǵyl shaqyrtýǵa shyǵady. Adamdardy qapsa aýlaýǵa negiz bar. Eger ıt shabýyl jasasa, jansyzdandyrylady, - Aqtóbe oblystyq veterınarııa basqarmasy qalalyq bóliminiń ókil mamany Asylbek Jantileýov.
It aýlaıtyn qyzmetker jalǵyz jumys isteıdi. Kóligi de jeke. Tek ár ıtke aqy alady.
- Ittiń túri bar. Buralqy ıtpen qatar, ıesi bar ıtter de jeterlik. Itin izdep keletinder sırek, sırek te bolsa kezdesedi. Olar ıtin bos jibergeni úshin aıyppul tóleıdi. Biraq ol – bizdiń emes, polıtsııa qyzmetkerleriniń jumysy. Negizi veterınar dárigerlerdiń jumysyna ıt aýlaý, ony sterıldeý qosa berilip tur. Al biz tórt túliktiń epozotııalyq jaǵdaıyn baqylap, adamdardyń taza et pen sútti tutynýyn qamtamasyz etýimiz kerek. Qazir «ańshylyq» qyzmetti de qatar atqaryp júrgen sekildimiz. Aldaǵy ýaqytta «Janýarlarǵa jaýapkershilikpen qaraý týraly» Zańyna qaıta ózgertý men tolyqtyrý engiziledi dep oılaımyz, - deıdi Asylbek Jantileýov.
Buralqy ıt qaladaǵy qurylys alańdarynda óte kóp. Aqtóbeniń «Altyn orda», «Eset batyr» turǵyn alaptarynda jıi kezdesedi. Sebebi, qurylys kompanııalarynyń kúzetshileri ıt asyrap, keıin bar jumys bitken soń ony dalada ıesiz qaldyryp ketedi. Veterınarlar volonterlermen aradaǵy qarama-qaıshy kózqarasty da jasyrmady.
- Biz eriktilermen baılanysyp otyramyz. Biraq olar buralqy ıtterdi kútip ustaýmen aınalyspaıdy, bizdiń qyzmetimizge kedergi keltirip júredi. Adamǵa shabýyl jasady dep shaqyrtý tússe, eriktiler de sonda júrip, «óltirip jatyr» dep vıdeoǵa túsirip, qoqan-loqy kórsetedi. Bul – durys emes. Áleýmettik jelige de salyp, qyzmetimizge nuqsan keltiredi. Jumystyń bári zań aıasynda júrgiziledi.
It ıesi óz jaýapkershiligin sezinýi tıis. Sonda mundaı kóp bolmas edi. Itke vaktsına salsa, sterıldeýden ótse, qappaıdy degen – bos sóz. Ol – jyrtqysh, ash kezde shabýyl jasaıdy, - dedi Asylbek Jantileýov.
Ýaqytsha ustaý beketin salý úshin jer bólinedi
Aqtóbe oblysy boıynsha byltyr buralqy ıtti kútip, baǵýǵa 224,7 mln teńge qarjy bólindi. Qalalyq jáne aýdandyq veterınarııa stansalarynda bir kózden kelisimshart jasaldy.
- «Janýarlarǵa jaýapkershilikpen qaraý týraly» Zańynyń 15-baby 1-tarmaǵynyń 4-tarmaqshasyna sáıkes oblys turǵyndarynan túsken aryz boıynsha 5136 qańǵybas ıt jáne 470 mysyq aýlandy. Onyń barlyǵy sterıldenip, ekpe salynyp jáne «Tańba» aqparattyq júıesine engizildi. Keıin burynǵy mekendeý ortasyna jiberildi. Qazirgi tańda Aqtóbe qalasynda ornalasqan ýaqytsha ustaý pýnktinde 90-nan astam qańǵybas ıt kútip-baǵýǵa ákelindi. Aqtóbe qalalyq veterınarııa stansasy jeke tulǵaǵa tıesili beketpen arada kelisimshart jasady. Al aýdandyq veterınarııa stansalarynda ýaqytsha ustaý orny joq. Olardaǵy veterınarııa stansasy janynda arnaıy tor jasalyp, kútip-baǵý jumysy atqarylyp jatyr, - dedi Aqtóbe oblystyq veterınarııa basqarmasynyń bas mamany Din-Muhamed Batyrshın.
Qarjy mınıstrliginiń «Qazaqstan Respýblıkasynyń Birińǵaı bıýdjettik synyptamasynyń keıbir máseleleri» týraly buıryǵyna sáıkes qalanyń, aýdannyń turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵy, jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joldary bólimi ýaqytsha ustaý pýnktilerin salýǵa mindetti.
- Qazirgi kezde Aqtóbe qalasy jáne 9 aýdanda jalpy kólemi 8,18 ga bolatyn jer bólindi. Al Oıyl, Yrǵyz jáne Muǵaljar aýdandarynda jer belgilenip, komıssııa otyrysyna usynylǵan. Janýarlardy ýaqytsha ustaý pýnktilerin salý jónindegi normatıvtik-tehnıkalyq jobasy bekitilmegen soń jobalyq-smetalyq qujattamalaryn ázirleý múmkin bolmaı otyr, - dedi D. Batyrshın.
Aıta keteıik, bıyl qańǵybas janýarlardy aýlaý, ýaqytsha ustaý, birdeılendirý, sterıldeý jumystaryna 201,5 mln teńge qarastyryldy. Onyń ishinde aýlaý jumysyna 53,1 mln teńge bólindi. Josparǵa sáıkes 18390 buralqy ıt pen mysyqty aýlaý qarastyrylǵan.
Itti qatygezdikpen uryp-soqsa ákimshilik, qylmystyq jaýapqa tartylady
Aqtóbe oblystyq polıtsııa departamenti de qazir Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodekstiń 407-1-baby (Janýarlarǵa qatygezdikpen qaraý) boıynsha ákimshilik jaýapkershilik týraly túsindirý jumysyn júrgizip jatyr. Eger ıt-mysyqty, kez kelgen janýardy sebepsiz qorlaý deregi tirkelse, 5 AEK-ten 40 AEK-ke deıin aıyppul salý jazasy qarastyrylǵan.
- Janýardyń mertigýine nemese ólimine ákep soqqan kezde Qylmystyq kodekstiń 316-babyna sáıkes qylmystyq jaýapkershilik qarastyrylady. Bul bap 120 AEK deıingi mólsherde aıyppul salýdan bastap, bir jylǵa deıingi merzimge qamaýǵa alý jazalaryn qamtıdy. Sondaı-aq túzeý jumystary, qoǵamdyq jumystarǵa tartý, belgili bir laýazymdy atqarý quqyǵynan aıyrý jazalary da kózdelgen. Polıtsııa qyzmetkerleri janýarlarǵa qatygezdik tanytý, onyń ishinde ıtter tóbelesin zańsyz uıymdastyrý derekterin anyqtaý úshin áleýmettik jelilerge udaıy túrde monıtorıng júrgizedi» - deıdi Aqtóbe oblystyq PD tabıǵatty qorǵaý polıtsııasy tobynyń aǵa ınspektory Serik Eleýov.
