Agroónerkásip ónimderiniń eksporty 60-tan astam elge shyǵyp jatyr — AShM
ASTANA. KAZINFORM — Qazaqstan óz astyǵyn Iran men Ázerbaıjan naryqtaryna qaıta shyǵara bastady.
Bul týraly Parlament Májilisinde agroónerkásip kesheni ónimderiniń eksporty taqyrybyna arnalǵan dóńgelek ústel otyrysynda Aýyl sharýashylyǵy vıtse-mınıstri Erbol Tasjúrekov málim etti.
— Jalpy, agroónerkásip ónimderi (AÓK) eksportynda ósimniń oń serpini baıqalyp otyr. Máselen, sońǵy 5 jylda (2020-2024 jyldar) AÓK ónimi eksportynyń kólemi 51 paıyzǵa ósip, 5,1 mlrd AQSh dollary boldy. Eksport geografııasy álemniń 66 elin qamtıdy jáne óńdelgen ónimniń úlesi 52 paıyz boldy. Negizgi dástúrli ótkizý naryqtary bul — Ortalyq Azııa, Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq (EAEO), Iran, Túrkııa, Qytaı jáne Evropa Odaǵynyń (EO) elderi, — dedi Erbol Tasjúrekov.
Onyń aıtýynsha, ósimdik sharýashylyǵy ónimderin eksporttaýdyń negizgi taýarlary: bıdaı, arpa, zyǵyr tuqymdary (semena lna), burshaq daqyldary jáne basqalar. Mal sharýashylyǵy ónimderi arasynda sıyr jáne qoı etteri, muzdatylǵan balyq bar. Óńdelgen ónimder qatarynda bıdaı uny, kúnbaǵys maıy, gazdalǵan sý, maqta talshyǵy jáne basqa da ónimder qamtylǵan. Atap aıtqanda, eksport qurylymynda astyq jáne maıly daqyldar, un, ósimdik maılary, kondıterlik ónimder, sıyr jáne qoı eti sııaqty taýarlar basym.
— Byltyr rekordtyq 25,2 mln tonna astyq jınaldy. Qazirgi tańda astyqty ishki naryqta jáne eksportqa satý úshin barlyq qajet shara qabyldanyp jatyr. Statıstıkalyq málimetke sáıkes, 2024 jyldyń qorytyndysy boıynsha astyq eksporty 7,9 mln tonna boldy, bul onyń aldyndaǵy jyldyń deńgeıinen 11,2%-ǵa nemese 882,8 myń tonnaǵa kem (2023 jyly — 8,7 mıllıon tonna). Sonymen qatar jańa ónimniń eksporty boıynsha oń dınamıka baıqalyp otyr. Mysaly, qyrkúıek-naýryz aılary aralyǵynda ótken jylmen salystyrǵanda astyq eksporty 55%-ǵa ósip, 6,8 mln tonnaǵa jetti. Negizgi ımporttaýshy elder — dástúrli Ortalyq Azııa naryqtary, olarǵa 3,6 mln tonnadan astam astyq eksporttaldy. Sondaı-aq Aýǵanstanǵa 264 myń tonna, al Qytaıǵa 824 myń tonna jetkizildi, — dedi vıtse mınıstr.
Onyń sózine qaraǵanda, Qazaqstan óz astyǵyn Iran men Ázerbaıjan naryqtaryna qaıta shyǵara bastady. Bul elderge tıisinshe 791 myń tonna (ósim 18 ese) jáne 459 myń tonna (ósim 98 ese) astyq eksporttaldy.
Astyq tasymaldaýshylardy qoldaý úshin kólik shyǵyndaryn sýbsıdııalaý sharalary engizildi. Qazir Úkimet rezervinen qarajat bólý týraly Úkimet qaýlysy jobasy qol qoıý satysynda tur.
Buǵan deıin geosaıası jaǵdaılardyń áserinen tasymal kólemi ózgerse, astyq eksporttaýshy elder arasyndaǵy báseke jańa deńgeıge kóteriletinin jazǵan edik.