9 qyrkúıek. Tulǵalar týǵan kún

NUR-SULTAN. QazAqparat - 9 qyrkúıek kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandaryna «Tulǵalar týǵan kún» kúntizbesin usynady.

ESІMDER

89 jyl buryn (1933) jazýshy, kınodramatýrg, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, Qazaqstan Memlekettik syılyǵynyń jáne Qazaqstan Jazýshylar odaǵy syılyǵynyń laýreaty Ákim Úrtaıuly (Ákim Tarazı) ÁShІMOV dúnıege keldi.

Almaty qalasynda týǵan. Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıka ınstıtýtynyń fılologııa fakýltetin, Máskeýdegi stsenarısterdiń joǵary kýrsyn bitirgen.

Eńbek jolyn orta mektep muǵalimi bolyp bastaǵan. 1956-1958 jyldary - «Ara» jýrnalynyń ádebı qyzmetkeri. 1958-1959 jyldary - «Qazaqstan pıoneri» (qazirgi «Ulan») gazetiniń jaýapty hatshysy. 1962-1970 jyldary - «Qazaqfılm» kınostýdııasy redaktsııalyq alqasynyń múshesi, bas redaktory. 1970-1971 jyldary - «Lıteratýrnaıa gazetanyń» Qazaqstan boıynsha menshikti tilshisi. 1971-1980 jyldary Kınematografıster odaǵy basqarmasynyń birinshi hatshysy. 1986-1998 jyldary Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń hatshysy bolǵan. Jazýshynyń alǵashqy kitaby «Quıryqty juldyz» povesi 1966 jyly jaryq kórdi. Odan beri «Úlken aýyl», «Asý-asý», «Qııan-soqpaq», «Bultqa salǵan uıasyn», «Tasjarǵan», «Qyz mahabbaty», «Gnezdo na oblakah», «Jýravlı-jýravýshkı», «Basynan Qarataýdyń...», «Ken», «Táj» povesteri, áńgimeleri, romandary jarııalandy. Sondaı-aq «Kúlmeıtin komedııa», «Jaqsy kisi», «Joly bolǵysh jigit», «Qos bozdaq», t.b. pesalardyń, «Tulpardyń izi», «Arman ataman», «Qarash-qarash oqıǵasy», «Mustafa Shoqaı», t.b. kınofılm stsenarııleriniń avtory. Birqatar kitaptary shet el tilderine aýdarylǵan. «Qurmet» ordenimen marapattalǵan.

80 jyl buryn (1942-2013) jazýshy, prozashy, QR Memlekettik syılyǵynyń jáne M.Áýezov atyndaǵy Ulttyq syılyqtyń laýreaty Dúkenbaı DOSJAN dúnıege kelgen.

Qyzylorda oblysy Jańaqorǵan aýdany Qulanshy aýylynda týǵan. 1964 jyly QazMÝ-dy (QazUÝ) bitirgen.

1963 - 1966 jyldary «Jetisý» gazetinde ádebı qyzmetker,1966 - 1975 jyldary «Jazýshy» baspasynda aǵa redaktor, 1976 - 1984 jyldary Qazaqstan Baspa, polıgrafııa jáne kitap saýdasy isteri jónindegi memlekettik komıtetinde bólim meńgerýshisi qyzmetterin atqarǵan. Keıin Qazaqstan Jazýshylar odaǵynda ádebı keńesshi, «Jalyn» jýrnalynda bólim meńgerýshisi bolǵan. Tuńǵysh óleńder jınaǵy 1964 jyly jaryq kórdi. Dúkenbaı Dosjan proza salasynda ónimdi eńbek etip, 8 roman, 18 povest, 100-den astam áńgime jazdy. Dosjannyń kórkem shyǵarmalary men zertteý eńbekteriniń taqyryp aıasy keń. «Otyrar» (1965), «Farabı» (1965), «Jibek joly» (1973) hıkaıattary men romandaryna tarıhı oqıǵalar arqaý bolsa, Zaýal» (1970), «Kisi aqysy» (1978], «Darııa» (1975), «Tabaldyryǵyńa tabyn» (1980), «Jolbarystyń súrleýi» (1984) atty shyǵarmalary búgingi zaman taqyrybyna arnalǵan. Uly adamdar ómirin kórkem tilmen sóıletken «Muhtar joly» (1998), «Abaı aınasy» (1994),«Alyptyń azaby» (1997) romandary óz aldyna bólek toptama quraıdy. Onyń «Eki dúnıe esigi» (1998) atty zertteý eńbegi bar.

Onyń shyǵarmalary álemniń 19 tilinde jeke kitap bolyp shyqqan. Eki tomdyq tańdamaly shyǵarmalary jaryq kórdi (1990). «Qum kitaby» úshin Qazaqstan Memlekettik syılyǵyn alǵan (1996). QR Memlekettik syılyǵynyń (1996), M.Áýezov atyndaǵy Ulttyq syılyqtyń laýreaty (1987). «Qurmet» (2001), «Parasat» (2008) ordenderimen marapattalǵan. Qalamger 1974 jyly «Zaýal» kitaby úshin «Molodaıa gvardııa» baspasynyń «Qazirgi zamanǵy úzdik roman» syılyǵyn, 1988 jyly Ýkraınanyń «Dnepro» baspasynan shyqqan «Jibek joly» romany úshin «Tarıhı taqyryptaǵy úzdik kitap» syılyǵyn alǵan. Jazýshynyń esimi AQSh-tyń «Ádebıet jáne óner adamdary» entsıklopedııasynyń 2-shi tomyna, «Ulttyq entsıklopedııanyń» 3-shi tomyna,«Abaı entsıklopedııasyna», Qazaqstan Prezıdenti janyndaǵy damý ınstıtýtynyń «Elıta Kazahstana» (2008) anyqtamalyǵyna kirgen.

72 jyl buryn (1950) Qazaqstan Respýblıkasy Parlament Senatynyń janyndaǵy Senatorlar keńesiniń múshesi Gúljan Janpeıisqyzy QARAQUSOVA dúnıege keldi.

Almaty qalasynda týǵan. S.M.Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin (qazirgi ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti) bitirgen. 1972-1994 jyldary - Qazaq memlekettik ýnıversıtetinde assıstent, aǵa oqytýshy, dotsent, professory. 1994-1995 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń ekonomıkalyq reformalar jónindegi kómekshisi, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń kómekshisi - Ekonomıkalyq konsýltanttar keńesiniń basshysy. 1995-1996 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Qundy qaǵazdar jónindegi ulttyq komıssııanyń tóraıymy. 1996-1997 jyldary - «Qarjy naryǵy ınstıtýty» qoǵamdyq qorynyń prezıdenti. 1997-2001 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Senatynyń depýtaty, Ekonomıka, qarjy jáne bıýdjet jónindegi komıtettiń tóraıymy. 2001-2007 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri qyzmetterin atqarǵan. 2007 jyldan Májiliste. Qazaqstan Respýblıkasynyń Parlamenti Májilisiniń V shaqyrylym depýtaty, qarjy jáne bıýdjet komıtetiniń tóraıymy (2012-2016); Qazaqstan Respýblıkasynyń Parlamenti Májilisiniń VI shaqyrylym depýtaty, qarjy jáne bıýdjet komıtetiniń tóraıymy (2016 jyldan bastap).

Qazirgi qyzmetin 2019 jyldyń qyrkúıeginen beri atqaryp keledi.

«Parasat», «Sodrýjestvo», ІІ dárejeli «Barys» ordenderimen, birneshe medalmen marapattalǵan.

52 jyl buryn (1970) Qazaqstan Respýblıkasy Іshki ister mınıstrliginiń Qylmystyq-atqarý júıesi komıtetiniń tóraǵasy Janat Bolatuly EShMAǴAMBETOV dúnıege keldi.

Qaraǵandy oblysy Saran qalasynda týǵan. 1992 jyly Qaraǵandy polıtehnıkalyq ınstıtýtynyń taý-ken fakýltetin bitirgen, taý-ken ınjeneri – tehnolog.

Qyzmet jolyn 1992 jyly Qaraǵandy qalasynda «Arqa» qurylys fırmasynda jabdyqtaý bóliminiń bas mamany laýazymynan bastaǵan. 1993 jyldyń qyrkúıek aıynan 2006 jyldyń tamyz aıyna deıin – QR UQK jedel qyzmetkerden bólim bastyǵyna deıingi laýazymdardy atqardy. 2006 jyldyń tamyz aıynan 2007 jyldyń aqpan aıyna deıin – Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń quqyq qorǵaý jáne sot júıesi máseleleri jónindegi bóliminiń bas sarapshysy. 2007 jyldyń aqpan aıynan 2008 jyldyń qańtar aıyna deıin – Qazaqstan Respýblıkasy Qaýipsizdik keńesi hatshylyǵynyń bas ınspektory. 2008 jyldyń qańtar aıynan 2010 jyldyń qyrkúıek aıyna deıin – Qaraǵandy oblysynyń Ekonomıkalyq qylmysqa jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres departamentiniń (qarjy polıtsııasy) bastyǵy. 2010 jyldyń qyrkúıek aıynan 2012 jyldyń sáýir aıyna deıin – Soltústik – Qazaqstan oblysynyń Ekonomıkalyq qylmysqa jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres departamentiniń (qarjy polıtsııasy) bastyǵy qyzmetin atqardy. 2012-2014 jj. Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstrligi Sot aktilerin oryndaý komıtetiniń tóraǵasy. 2014-2016 jj. Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstrliginiń Sot aktilerin oryndaý departamentiniń dırektory. 2016-2019 jj. Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstriniń orynbasary. 2013-2020 jj. Qazaqstan Respýblıkasy Іshki ister mınıstri apparatynyń basshysy.

Qazirgi qyzmetinde – 2020 jyldyń aqpan aıynan bastap.

«Astananyń 10 jyldyǵy» (2008), «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 20 jyl» (2015), «Eren eńbegi úshin» (2012), «Qazaqstant Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 20 jyl» (2011) medaldarimen marapattalǵan.

36 jyl buryn (1986) Qazaqstan Respýblıkasynyń Básekelestikti qorǵaý jáne damytý agenttigi tóraǵasynyń orynbasary Bolat Qýanyshbekuly SÁMBETOV dúnıege keldi.

2005 jyly Ekonomıka jáne quqyq kolledjin «quqyqtaný» mamandyǵy boıynsha, 2008 jyly QazGZÝ Almaty zań akademııasyn «zańtaný» mamandyǵy boıynsha, 2012 jyly Qazaq ınjenerlik, qarjy-bank akademııasyn «ekonomıka jáne bıznes» mamandyǵy boıynsha bitirgen.

Eńbek joly: 2008-2012 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Tabıǵı monopolııalardy retteý agenttiginiń Almaty qalasy boıynsha departamenti zańnamanyń saqtalýyn baqylaý jáne talap qoıý jumysy bóliminiń bas mamany bolyp jumys istedi. 2012-2014 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Tabıǵı monopolııalardy retteý agenttigi baqylaý jáne talap qoıý jumysy departamentiniń bas sarapshysy.2014-2015 jyldary-Qazaqstan Respýblıkasy Tabıǵı monopolııalardy retteý agenttiginde zań departamentiniń quqyqtyq qamtamasyz etý basqarmasynyń basshysy. 2015 jylǵy shilde - 2015 jylǵy jeltoqsan aralyǵynda - Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ekonomıka mınıstrligi Tabıǵı monopolııalardy retteý jáne básekelestikti qorǵaý komıtetiniń Almaty qalasy boıynsha departamenti basshysynyń orynbasary. 2015 jylǵy jeltoqsannan bastap 2020 jylǵy qazanǵa deıin - Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ekonomıka mınıstrligi Tabıǵı monopolııalardy retteý komıtetiniń Almaty qalasy boıynsha departamentiniń basshysy.

2020 jylǵy 21 qazanda Qazaqstan Respýblıkasynyń Básekelestikti qorǵaý jáne damytý agenttigi tóraǵasynyń orynbasary laýazymyna taǵaıyndaldy.