8 jyl buryn bastalǵan ShQO-daǵy Osınov asýyndaǵy jol qurylysy áli aıaqtalmaǵan
ÓSKEMEN. KAZINFORM – Shyǵys Qazaqstanda sozbalańǵa salynǵan ondaǵan qurylys bar. Onyń ishine respýblıkalyq mańyzy bar joldar, áleýmettik nysandar men ınfraqurylymdyq jobalar kiredi. Bul qurylys jumystary ne sebepti ýaqytyly aıaqtalmady, jaqynda el ıgiligine beriletinderi bar ma? Kazinform agenttiginiń tilshileri bul saýaldardyń jaýabyn úshin jýrnalıstik zertteý júrgizip jatyr. Al osy materıalda Altaı aýdanyndaǵy Osınov asýy joly qurylysynyń jaı-kúıi jaıly sóz etpekpiz.
Asa qaýipti jol
«Óskemen-Altaı-Rahman qaınarlary» tasjoly serpantınge toly. Taý ústindegi ıreleń jolmen júrý asa qaýipti. Sondyqtan munda jańa jol salý jaıly sheshim qabyldanǵan. Alaıda sol jol qurylysynyń «jyr» bolǵanyna 8 jyl tolyp otyr. Nebári 28 shaqyrymdyq joldyń burylysy mol, óri men eńisi at shaptyrym. Osy Osınov asýynda jyl saıyn ondaǵan jol-kólik oqıǵasy tirkeledi.
- Osınov asýyn halyq «ólim joly» dep atap ketken. Serpantınde irili-usaqty apattar jıi bolady. Rólge ıe bola almaı qalǵandar jyraǵa qulap ketedi. Qystyń kúni taıǵaq jolda kólikter órge shyǵa almaı qalyp jatady. Ózim Óskemenge baryp-kelip jumys isteıtindikten, osy jolmen únemi júrýime týra keledi. Árkez aman-esen kelsek eken dep ýaıymdaımyz, - deıdi Altaı aýdanynyń turǵyny Arhat Omarov.
Qurylys aqtalsa Altaı, Úlken Naryn, Katonqaraǵaı aýdandary turǵyndarynyń joldaǵy qaýipsizdigi qamtamasyz etiledi. Qazaqstannyń ár óńiri men alys-jaqyn shetelden keletin qonaqtarǵa da tanymal týrıstik bazalarǵa jetý jeńildeı túsetini anyq. Tek jaz aılarynyń ózinde nýly Katonqaraǵaı men sýly Buqtyrmaǵa jarty mıllıonǵa jýyq adam demalǵan. Ár demalys kúnderi 20 myń kólik árli-berli aıqastaıdy.
- Katonqaraǵaı, Altaı men Buqtyrma sý qoımasy – shyǵystyń ǵana emes, Qazaqstannyń kóz tartar sulý tabıǵaty. Biz Qytaı eliniń azamattaryn osynda týrmen alyp kelemiz. Ózimiz de demalamyz. Bıyl vızasyz rejımniń arqasynda bizdiń týragent 10-nan astam týr uıymdastyryp, 150 myńdaı týrıst keldi. Osy joldan ótý qorqynyshty ekeni ras, sondyqtan qaýipsiz jol qurylysynyń aıaqtalýyn kútip júrmiz, - deıdi qytaılyq týragent Djen-Hýa Shıý.
«Saqaldy» qurylys
2017 jyly bastalǵan qurylys jospar boıynsha 2020 jyly bitýi tıis edi. Áýeli jol qıylystarynyń kúrdeliligine qaramastan qurylys jumystary ýaqtyly júrip jatty. Merdigerler 16 shaqyrym joldy taý ústine salǵannan tegis jolǵa 100 shaqyrym asfalt tóseý ońaıyraq bolatynyn aıtqan. Rasymende olarǵa árbir metr saıyn tasty jarý arqyly jol tóseýge týra keldi. 12 shaqyrymdy quraıtyn joldyń ekinshi bóligi asfaltaldy. Biraq 2018 jyldyń kúzine qaraı qyzý júrip jatqan jumysty toqtatýǵa týra keldi,
- Pıhtovka shatqaly arqyly ótetin kópir – Osınov asýy jobasynyń vızıttik kartasy bolmaq. Bul kúrdeli ınjenerlik qurylys. Bıiktigi 19-42 metrlik jeti tiregi bar kópirdiń uzyndyǵy – 177 metr. Jol qurylysy memlekettik orman qorynyń aýmaǵynan ótetini kúrdeli másele bolyp tur, - degen edi 2018 jyly merdiger «ABK-Avtodor NS» uıymynda jumys istegen joba jetekshisi Aıdyn Maıýsov.
Sol kezde orman qoryna tıesili aýmaqty bir mınıstrlikten ekinshi mınıstrlikke ótkizý 4 jyl ýaqyt alady dep eshkim oılaǵan joq. Merdiger óz jumysyn aıaqtaý úshin bul sheshimdi birneshe jyl kútip, keıinnen bas tartty. Bastapqyda 18 mlrd teńgeni quraǵan qurylys baǵasy eki esege ósip ketti. Osylaısha, qujattardy qaıta túzep, basqa merdigerdi izdeýge týra keldi. Araǵa 5 jyl salyp 2023 jyly qurylys qaıta jandandy.
Aıaqtalýǵa shaq qaldy ma?
Búginde jerdi daıyndaý jumystary qarqyndy júrip jatyr. 500 myń kýbometr jer jarylǵan.
- Biz tek jerdi jaryp qana qoımaı, topyraqty basqa jaqqa aparyp tógemiz. Jumysshylardyń qaýipsizdigi árkez birinshi orynda. 14 qabatty úıdeı bıiktiktegi jerde qurylys bastaý úshin birinshi tehnıka turatyn aýmaqty daıyndap alýymyz qajet. 16 shaqyrymdyq birinshi jer bóligine 13,2 mlrd teńge bólingen. Onyń 5 mlrd teńgesin ıgerdik. Qazanda taǵy 2,4 mlrd teńge bólindi, ony da ıgerip jatyrmyz, - deıdi jobanyń qazirgi merdiger uıymy «Kurylys group RK» jetekshisi Ermek Álıev.
Qurylysshylar kópir qurylysyn kóktemde bastamaq. Qazirgi ýaqytta temir beton konstrýktsııalary, sý ótkizgish qubyrlar, bıtým syndy materıaldardy ázirlep jatyr. Jumystyń ár kezeńi Jol aktıvteri ulttyq sapa ortalyǵynyń baqylaýynda.
- Osy joba qurylysyn bizdiń qyzmetkerler bir jyldyń ishinde 8 ret baqylady. Jumystyń talapqa saı júrýin, materıaldardyń sapasyn tekserdik. 4 buzýshylyq anyqtalyp, qazir qalypqa keltirildi, - deıdi Jol aktıvteri ulttyq sapa ortalyǵynyń bólim basshysy Saıahat Músápirov.
Qaıta túzetýlerden keıin ekinshi ýchaskedegi jumys áli jandanǵan joq. 6 shaqyrymǵa jýyq jol áli salynyp bitpegen. Bul da orman qoryna qarasty aımaq.
- Osy 5,7 shaqyrymdyq jer Berezovka aýylyn aınalyp ótedi. Ony jóndeýge bólingen qarajat 2024 jyldyń mamyrynda bitken. Al 27 tamyzda memlekettik saraptamanyń oń qorytyndysyn aldyq. Qazir jobany qarjylandyrý máselesi qarastyrylýda, - deıdi «Qazavtojol» ulttyq kompanııasy ShQO boıynsha fılıalynyń dırektory Nurbek Temirhanov.
Sondyqtan «Óskemen-Altaı-Rahman qaınarlary» tasjolynyń 72-88 shaqyrymyn jóndeý kelesi jylǵa qaldyrylady. Sóıtip kópten kútken jobanyń aıaqtalý merzimi 2025 jylǵa shegerildi.