8 naýryz. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 8 naýryzǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Halyqaralyq áıelder kúni
Alǵashqy kezde bul merekeniń saıası mańyzy boldy. 1910 jyly Kopengagendegi sotsıalıst áıelderdiń halyqaralyq konferentsııasynda german jáne halyqaralyq jumysshy qozǵalysynyń qaıratkeri K. Tsetkınniń usynysy boıynsha naýryzdyń 8-in Halyqaralyq áıelder kúni retinde atap ótý týraly sheshim qabyldandy. 1914 jyldan keıin kóp elderde naq osy kún áıelder merekesi retinde atap ótiletin boldy. Birikken Ulttar Uıymy 1975 jyldy Halyqaralyq áıelder jyly dep jarııalap, sol jylǵy naýryzdyń 8-inen bastap Áıelder quqyn qorǵaý jáne halyqaralyq beıbitshilik kúnin ótkize bastady.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1958 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Teleradıokesheniniń dáýiri bastaldy. Osy kúni Almaty stýdııasynda alǵashqy habar efırge shyqty. Kóp keshikpeı stýdııa udaıy, aptalyq bes saǵattyq habar taratýǵa kóshti. Odan keıingi jyldary respýblıkanyń basqa da qalalaryna, búkil Qazaqstanǵa habar taratyla bastady. Baspasóz ben kınonyń baı tájirıbesine súıene otyryp, teleónerge tán biregeı sapany ıelene otyryp, teledıdar ár úıge senimmen kirip, otbasynyń bir múshesine aınaldy. 60-shy jyldary negizinen fýtbol matchtarynan, kontsertterden, merekelik sherýlerden tikeleı habarlar berildi. Qazaq televızııasynyń bastaýynda kórnekti ınjener Vıktor Tıýlenev, Gúljan Balpanbaeva, radıoteleortalyǵynyń alǵashqy dırektory Ramazan Faızýllın jáne basqalar turdy. Árqashan da teledıdar dıktorlary onyń aınasy sııaqty boldy. Qazaq teledıdarynyń alǵashqy dıktorlary Nellı Omarova, Zulqııa Jumatova, Lázıza Aımasheva, Orynbala Orazbaeva kórermender qurmetine bólendi. Keıinirek olardyń legine Lasker Seıitov, Marıam Aıymbetova, Vsevolod Ivanov, Lıdııa Telmenko, Qajy Qorǵanov, Tynys Ótebaev qosyldy. Búginde «Qazaqstan» telearnasy – eldiń iri medıaresýrsy. Tehnıkalyq jaraqtandyrylýy Qazaqstan aýmaǵyn 100 paıyzǵa derlik qamtýǵa múmkindik beredi, sondaı-aq Reseı, Qyrǵyzstan, Ózbekstan, Túrikmenstan, Qytaı jáne Mońǵolııanyń shekaralyq aýmaǵyn qamtıdy. 2011 jylǵy 1 qańtardan bastap «Qazaqstan» ulttyq telearnasy 100 paıyz qazaq tilinde habar taratýǵa kóshti.
2010 jyly Frantsýz rejısseri Katrın Pesh Qazaqstannyń almasy týraly derekti fılm túsirdi. Qazaq jerinde túsirilgen bul derekti fılmdi ǵylymı dep te aıtýǵa bolady. Kartına avtorynyń sózine sensek, almalardyń 165 mıllıon jyldyq tarıhy bar. Olardyń alǵashqysy qazaq dalasynda, onyń ishinde Tıan-Shan taýlarynda paıda bolǵan eken. Jabaıy bolǵanymen jeýge jaramdy almamyzdy álemge tanytqan Sıeversı ǵalymy bolǵandyqtan, onyń ataýy da «sıeversı» almasy dep atalyp ketken (Malıýs Sıeversı). Qazir álemde almanyń 6 myńdaı túri bar. Sonyń bári «Malıýs sıeversıden» taraǵan kórinedi. Almanyń bul túrin keıin belgili akademık Aımaq Janǵalıev jan-jaqty zerttegen. K.Pesh óz fılminde almalardyń atasy bolyp tabylatyn qazaq almalary Eýropaǵa qalaı túskenin anyqtaýǵa tyrysqan. Onyń pikirinshe, janýarlar men adamdar arqyly, ásirese «Jibek Joly» arqyly tasymaldanǵan. Sondaı-aq A.Makedonskııden bastap, sol kezdegi basqa da qolbasshylar katapýlta retinde almalardy qoldanǵandyqtan, olarǵa degen suranys joǵary bolǵan.
2010 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Iordan Hashımıt Koroldigindegi Tótenshe jáne Ókiletti elshisi jáne Iraktaǵy elshisi qyzmetin qosa atqaratyn Bolat Sársenbaev Baǵdadta Iraktaǵy parlamenttik saılaýda Táýelsiz joǵary saılaý komıssııasyna Qazaqstan atynan halyqaralyq baıqaýshy retinde tirkeldi.
2010 jyly Vena qalasynda ótken BUU Esirtki zattary jónindegi Komıssııa sessııasy aıasynda Qazaqstan Aýǵanstannan taralatyn zańsyz esirtki aınalymyna qarsy kúrestegi óńirlik yntymaqtastyqty nyǵaıtý týraly qarardyń birlesken avtory boldy.
2017 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulybrıtanııa jáne Soltústik Irlandııa Birikken Koroldigindegi Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Erlan Ydyrysov Uly mártebeli ІІ Elızaveta patshaıymǵa senim gramotasyn tapsyrdy. Býkıngem saraıynda ótken saltanatty sharada Erlan Ydyrysov Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń atynan ІІ Elızavetany taqqa otyrǵanyna 65 jyl tolýymen quttyqtady.
2022 jyly jeńil atletıkadan jastar arasynda Qazaqstan Respýblıkasynyń chempıonatynda (U18) 16 jasqa deıingi Qazaqstannyń eki rekordy ornatyldy.
2022 jyly Muhtar Áýezov atyndaǵy ýnıversıtet qorynan Nurjan Shonulynyń 500 betten turatyn óleńderi tabyldy. «Nurjan Shonulynyń óleńderi arab tilinde jazylǵan. Qazirgi ýaqytta bul jazbalardy bári birdeı oqı almaıdy. Onyń nıýanstary bar. Sondyqtan zertteý júrgizý qıyn boldy. Jalpy Nurjan Shonuly bilimdi jáne saýatty aqyn bolǵan», - deıdi ólketanýshy Aıdarjan Baltabaı.
