7 maýsym. Jylnama

Kazinform oqyrman nazaryna 7 maýsymǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.

ATAÝLY KÚNDER

Qazaqstanda monopolııaǵa qarsy organ qyzmetkerleri kúni

Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2021 jylǵy 30 naýryzdaǵy qaýlysymen Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy merekelik datalar tizimine tolyqtyrý engizilip, 7 maýsym – Monopolııaǵa qarsy organ qyzmetkerleri kúni qosyldy.

Dúnıejúzilik azyq-túlik qaýipsizdigin qorǵaý kúni

2018 jyldyń jeltoqsanynda BUU Bas Assambleıasynyń qararymen 7 maýsym Dúnıejúzilik Azyq-túlik qaýipsizdigin qorǵaý kúni dep jarııalandy. BUU bul kúndi bekitýiniń mindeti – memleketterdiń turǵyndardyń durys tamaqtaný problemalaryna, sondaı-aq óndirilip otyrǵan azyq-túlik sapasyna nazaryn aýdartý.

ESTE QALAR OQIǴALAR

1924 jyly Aqtóbe oblysynda qazaq tildi «Aqtóbe» gazetiniń alǵashqy sany shyqty. Basylym birneshe ret ataýyn ózgertken. Bastapqyda ol «Kedeı», keıin «Alǵa», «Sotsıaldyq jol», «Sotsıalıstik jol», «Kommýnızm joly», al Qazaqstan táýelsizdigin alýymen «Aqtóbe» dep atala bastady.

1991 jyly Qazaq KSR Prezıdentiniń Jarlyǵymen eldiń birinshi monopolııaǵa qarsy vedomstvosy - Qazaq KSR Memlekettik komıteti quryldy.

2005 jyly Semeıde Abaı urpaqtarynyń biri Іlııas Ysqaqovtyń «Aqyn júregi» jınaǵy jaryqqa shyqty. Kitapty qurastyryp baspaǵa ázirlegen - semeılik jýrnalıst Baltabek Ersálimov. Іlııas Ysqaqov - Abaıdyń nemere týystarynyń biri. Stalındik zulmat jyldarynda onyń ákesi eki ret halyq jaýy atanyp, qýǵyn-súrginge ushyrady. Al Іlııastyń ózi bul kúndi kóre almaı kóz jumdy. Biraq týystaryna kitabyn shyǵarýdy amanattap ketken eken. Endi osy ıgilikti sharany uly, Abaıdyń taǵy bir urpaǵy júzege asyrdy.

2010 jyly Qazaqstan Respýblıkasynda ISO 13616: IBAN halyqaralyq talaptarǵa negizdelgen ISO 13616: IBAN (International Bank Account Number - bank shotynyń halyqaralyq nómiri) jáne ISO 9362: BIC (Bank Identifier Codes - banktik ıdentıfıkatsııalyq kody) klıentterdiń jańa bank shotynyń halyqaralyq nómiri men banktik ıdentıfıkatsııalyq kody qoldanyla bastady.

2012 jyly Reseı Federatsııasynyń prezıdenti Vladımır Pýtınniń Qazaqstanǵa jasaǵan resmı sapary aıasynda QR men RF arasynda Qazaqstan men Reseı shekaralas aýdandary azamattarynyń ár elde 30 táýlik boıy vızasyz bolýy týraly Kelisimge qol qoıyldy.

2013 jyly Qazaqstanda «Qazaqstannyń Qyzyl kitaby» serııasynan eki «Uzyn ıneli shyrsha» eskertkish monetasy shyǵaryldy. Monetalardyń biri «proof» sapaly kúmisten soǵyldy, nomınaly 500 teńge. Ekinshisi neızılber qospasynan soǵyldy, nomınaly 50 teńge.

2014 jyly Qazaqstanda álemde teńdesi joq «Búkilálemdik boks akademııasy» alǵashqy oqý-jattyǵý sport kesheni salyndy. Búkilálemdik boks akademııasy - halyqaralyq standarttar boıynsha salynǵan biregeı ǵımarat. Munda jattyǵýlarǵa jáne jarystar ótkizýge arnalǵan zaldar, sport basseıni, kásibı fýtbol alańy, tennıs korty, basketbol jáne voleıbol alańdary, jattyǵý zaly, sondaı-aq 160 adamǵa arnalǵan qonaq úı, konferents-zaldar, dámhana jáne ashana bar.

2017 jyly TMD elderiniń týrısteri arasynda asa tanymal tarıhı qalalardyń TOP-10 tiziminde Túrkistan qalasy (Qazaqstan) kósh bastady. Budan bólek tizimge Samarqand (Ózbekstan), Buhara (Ózbekstan), Taraz (Qazaqstan), Gıandja (Ázerbaıjan), Vıtebsk (Belarýs), Hıýa (Ózbekstan), Gıýmrı (Armenııa), Hýdjant (Tájikstan) jáne Mary (Túrikmenstan) qalalary kirdi. Reıtıng óńirlik týrıstik keńselerdiń málimeti jáne týrlardyń usynystarynyń taldaýlarynyń nátıjesinde jasaldy. «TýrStattyń» málimetinshe, Túrkistan qalasyna jyl saıyn 1 mıllıonnan astam adam qydyrýǵa jáne qajylyqqa barady.

2017 jyly boksshy Gennadıı Golovkın Qaraǵandyda Golovkın atyndaǵy sport keshenin ashty, onyń barlyq sektsııalaryna tegin barýǵa bolady.

Jańa úsh qabatty ǵımaratta 25 metrlik basseın, mamandandyrylǵan aýyr atletıka zaly, stendteri bar ámbebap sporttyq oıyn zaly, mamandandyrylǵan boks zaly, eki fýtbol alańy bar. Sport kesheniniń aýdany - 2384,3 sh. m.

2018 jyly Qazaqstan alǵash ret ıÝNESKO-nyń Materıaldyq emes mádenı muralar komıtetine saılandy. ıÝNESKO-nyń bedeldi organyna saılaý 2018 jylǵy 4-6 maýsym kúnderi Parıjde Bas assambleıanyń Materıaldyq emes mádenı muralardy qorǵaý týraly konventsııasyn qoldaıtyn memleketterdiń 7-sessııasy aıasynda ótkizildi. Sessııaǵa qatysqan 156 eldiń 98-i Qazaqstanǵa daýys berdi. Elimizdiń kandıdatýrasyn qoldaǵan kóptegen delegattar Qazaqstannyń ıÝNESKO jáne ISESKO isteri jónindegi Ulttyq komıssııasy sarapshylarynyń kásibı biligin joǵary baǵalady. Materıaldyq emes mádenı muralardy qorǵaý jónindegi konventsııa 2003 jyly qabyldanyp, búginge deıin ony 178 memleket ratıfıkatsııalaǵan. Búgingi tańda Qazaqstannyń ıÝNESKO jáne ISESKO isteri jónindegi Ulttyq komıssııasy janyndaǵy Materıaldyq emes mádenı muralar jónindegi Ulttyq komıtet sarapshylarynyń kúsh salýymen Qazaqstannyń segiz mádenı murasy, atap aıtqanda: kúı, qazaq kúresi, asyq, aıtys, kıiz úı tigý, qus salý, Naýryzdy toılaý dástúrleri, juqa nan pisirý óneri (qatyrma/lavash/jupqa) engizilip otyr.

2019 jyly 8 jasar qazaqstandyq Saýat Nurǵalıev Frantsııadaǵy rapıd pen blıts ashyq chempıonatynda tez shahmatynda «altyn» júlde jeńip aldy. Saýat 539 shahmatshynyń arasynda Qazaqstannyń atynan jalǵyz ózi qatysty.

2019 jyly Mýz-TV 2019 premııasynda arnaıy qonaq bolǵan Dımash Qudaıbergen qyzyl kilemdi ashty. Sondaı-aq, qyzyl kilemmen jas qazaqstandyq ánshi Erjan Maksım júrip ótti.

2020 jyly Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń Jarlyǵymen Prezıdentke tikeleı esep beretin Básekelestikti qorǵaý jáne damytý jónindegi jańa agenttik quryldy.

2021 jyly Portýgalııa ultynyń «besigi» dep sanalatyn Gımaraesh qalasynda Qazaqstannyń Qurmetti konsýldyǵy ashyldy.

2021 jyly Jansaıa Ábdimálik Shahmat federatsııasynyń eń joǵary nagradalarynyń biri – «Dara» ordenimen marapattaldy.

Gıbraltardaǵy áıelder arasyndaǵy shahmattan Gran-prı kezeńinde Jansaıa Ábdimálik tarıhı jetistikke jetti. Shahmatshy birde-bir partııadan utylmastan bedeldi jarysty merziminen buryn jeńip qana qoımaı, halyqaralyq grossmeıster ataǵyna ıe bolǵan alǵashqy qazaqstandyq, sondaı-aq Ortalyq Azııa ókili boldy.

2023 jyly Astanaǵa Katar Ámiri sheıh Tamım ben Hamad Ál Tanı jumys saparymen keldi. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Katar delegatsııasymen kezdesti. Sheıh Tamım ben Hamad Ál Tanıdi qarsy alǵan Qasym-Jomart Toqaev Katar Ámirine Katar úkimeti men isker toptarynyń ókilderi kirgen delegatsııanyń Astana halyqaralyq forýmyna qatysqany úshin rızashylyǵyn bildirdi. Memleket basshysy Katar Qazaqstan úshin Taıaý Shyǵystaǵy mańyzdy jáne senimdi seriktes ekenin atap ótip, eki el arasyndaǵy yntymaqtastyqty odan ári damytýǵa tyń serpin beretinine senim bildirdi.