48 dóńgelekti mashına: ShQO ǵalymdary egin ónimdiligin 30% arttyratyn tehnıka jasaýda
Grant utyp alǵan
Azyq-túlik baǵasy óspesin, tapshylyq bolmasyn desek aýyl sharýashylyǵy salasyna tyń ózgerister, jańa jobalar qajet-aq. Osy rette, shyǵysqazaqstandyq ǵalymdar qolǵa alyp otyrǵan jobanyń bereri kóp.
Ǵalym, «Avtomattandyrý jáne basqarý» mamandyǵy boıynsha PhD doktory Baǵdat Azamatovtan eń áýeli bul iske ne sebepshi bolǵanyn suradyq.
«Birde «Smart engineering» quziret ortalyǵyna óńirdegi aýyl sharýashylyǵy salasyndaǵy kompanııa ókilderi keldi. Olar bizdi óz sharýa qojalyqtaryna alyp baryp, zamanaýı tehnıkalarymen tanystyrdy. Biraq sol tehnıkalardyń kemshin tustary bar eken. Máselen, topyraqqa tyńaıtqyshty engizetin mashınanyń ınjektorlary tez tozady. Sonyń saldarynan qosalqy bólshekter alýǵa jáne shassıdi jóndeýge aıtarlyqtaı mol shyǵyn jumsaýǵa májbúr. Olar «osyndaı mashınalardy basqa elden satyp alyp otyrmaı, ózimiz jasaı alamyz ba?» dep surady. Qondyrǵyny zerttep bolǵan soń, jasaýǵa bolatyndyǵyn, tipti jaqsarta túsýge múmkindik baryn aıttyq», - deıdi ol.
Birinshi Qostanaı agromehanıkalyq zaýytymen kelissóz júrgizilgen.
Zaýyt basshylyǵy jaqtaý, shassı syndy birneshe jabdyqty sol jerde shyǵara alatyndyǵyn jetkizdi.
D.Serikbaev atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan tehnıkalyq ýnıversıteti dóńgelekterdi ózderi shyǵarýǵa bel baılady.
«Bul qondyrǵy 12 ınjektory, 48 dóńgelegi bar mashınadan turady. Ol topyraqqa 7-8 santımetr tereńdikte enip, tyńaıtqyshty engizedi. Sol arqyly azyq túlik ónimdiligi 30%-ǵa artady. Bilim ordasynyń Smart Engineering quzyrettilik ortalyǵynyń ujymy ǵylymı-zertteý jáne tájirıbelik-konstrýktorlyq jumystardy qolǵa aldyq. Ortalyǵymyz 3D metall prıntermen, tehnıkalyq skanermen, tokarlyq jáne frezerlik stanoktarmen, dánekerleýdiń barlyq túrlerimen jabdyqtalǵan. Joba aıasynda tehnıkany sapany baqylaýǵa arnalǵan qurylǵymen jabdyqtaý týraly sheshim qabyldandy. Sondaı-aq koordınattardy ólsheıtin taǵy bir qurylǵy ólshemderdi dálme-dál jasaýǵa múmkindik beredi», - deıdi Baǵdat Azamatov.
Onyń aıtýynsha, joba tolyqtaı ázirlengen soń QR Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrliginiń baıqaýyna usynylǵan.
«Eki irikteý kezeńinen ótken soń halyqaralyq qarjy ınstıtýtynyń ókilderi men jetekshi ulttyq kompanııalardyń sarapshylary aldynda jobamyzdy qorǵap shyqtyq. Nátıjesinde, qazylar alqasy jobamyzdy úzdik dep tanyp, 403 mıllıon teńge kóleminde grant uttyq. Jobanyń iske asyrylý merzimi – 18 aı dep belgilendi. Osy ýaqyt ishinde nátıje shyǵaryp, 45 mln teńge somasynda kiris kórsetýimiz kerek», - deıdi «Avtomattandyrý jáne basqarý» mamandyǵy boıynsha PhD doktory.
Sharýagerler shyǵyny azaıady
Ǵalymdar aýylsharýashyǵy salasyndaǵy bul mashınanyń dóńgelegin búge-shigesine deıin zerttep shyqqan. Naqty aıtqanda, árbir bólshekti muqııat ólshep, syzbalar jasap, 3D modelderin ázirledi. Árbir elementti qaıtalap, prototıpin qurastyryp shyǵardy.
Baǵdat Azamatovtyń aıtýynsha, taıaýda prototıp synaqtan ótkiziledi. Tipti 3D modelin jasaý satysynda ony iske qosyp kórip, mashınanyń qalaı jumys isteıtinin kórýge bolady eken.
«Bul úshin ortalyqta arnaıy kompıýterlik baǵdarlama bar. Barlyq synaqtardyń nátıjeleri boıynsha mashınaǵa taǵy da birqatar ózgeris engizý josparlanýda. Sonyń arqasynda osynaý zamanaýı tehnıkanyń jumysy aıtarlyqtaı jaqsara túsedi. Aldyn ala boljamǵa sáıkes, otandyq ónimniń quny ımporttyq analogtan birshama arzan bolady. ıAǵnı, agroónerkásiptik keshen salasynda eńbek etip júrgen jandar qarjysyn únemdep, jetildirile túsken jańa mashınalarǵa ıe bolmaq», - deıdi ortalyq basshysy.
Qazirdiń ózinde tek Shyǵys Qazaqstandaǵy emes, Qostanaı oblysyndaǵy sharýagerler bul tehnıkalardy satyp alýǵa tapsyrys berip jatyr.
Qoryta aıtqanda, Qazaqstanda aýyl sharýashylyǵyndaǵy ımporttyq tehnıkaǵa táýeldilik azaıa túsedi deýge ábden negiz bar.
Azyq-túlik qaýipsizdigi máselesiniń ózektiligin, qaltany qaqqan qymbatshylyqty eske alsaq, osyndaı jobanyń mańyzdylyǵy odan saıyn arta túsetindigi anyq.
